Lesbók Morgunblaðsins - 22.03.1936, Blaðsíða 2

90
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Dönum og öðrum þjóðum. Sam-
skotin munu kafa orðið um það
bil 146.000 kr., og af þeirri upphæð
25.000 kr. frá Islandi.
EÐAN á jarðskjálftunum
stóð var það Rangæingum
og Arnesingum mikið áhyggjuefni.
hvort brýrnar á Ölfusá og Þjórsá
mj-ndi standast þessar sviftingar
náttiiruaflanna. En sem betur fór
stóðust þær öll þessi áhlaup; bil-
uðu lítið eitt, sem varla gat talist.
Mun viðgerðin á Ölfusárbrú hafa
kostað 600 kr., en á Þjórsá enn
minna. Töldu menn það mikið lán
í óláni, að svo giftusamle'ga tókst
með dýrustu mannvirkin, sem fs-
lendingar áttu á þeim árum. Hefði
það og aukið stórum á erfiðleika
manna, ef brýrnar hefði hrunið.
EG hefi áður vikið að því, að
sunnudagurinn 6. sept. rann
upp í Ölfusinu með dýrðlegri feg-
urð og blíðu, svo að jeg man varla
fegurri morgunstund.
Þegar leið að miðjum morgni,
og ókyrleikinn, sem varað hafði
alla nóttina, meira og minna, var
tekinn að minka, þá fór okkur að
langa í morgunkaffi, en hjer var
nú ekki hægðin á. -
Hvar var matur og kaffi og öll
áhöld t
Flest alt á kafi einhversstaðar
í bæjarrústunum. En okkur kom
saman um, að ekki dygði að „gefa
sig með saumunum" — mat og
kaffi yrðum við að fá.
Var nú skift með'sjer verkum.
Sumir fóru að grafa í rústirnar og
leita og leita, aðrir að byggja
hlóðir niður við ána, og enn aðrir
að koma fyrir matborðum á leið-
unum í kirkjugarðinum. Eggjaði
nú hver annan að duga sem best
og láta engan bilbug á sjer finna,
þó útlitið væri ekki sem glæsileg-
ast; öllum eljum hefði upp rofið
og svo mundi enn verða. Var ó-
blandin gleði að sjá, hvað allir
báru sig karlmannlega.
EGAR leið að hádegi fóru
menn að koma til og frá úr
sveitinni, einkum úr miðbiki sveit-
arinnar, og höfðu þeir allir sömu
söguna að segja, bæina ýmist gjör-
fallna eða stórskemda, og fólk alls
staðar flúið úr húsum.
Síra Ólafur Ólafsson.
Nú var auðsjeð að ekki var til
setunnar boðið. Boðaði jeg því til
almenns fundar daginn eftir á
hádegi á þingstað hreppsins. Á
fundinn kom hver einasti bóndi —
það þótti eins dæmi.
Fyrst var ,tekið bráðabirgðayfir-
lit yfir ástandið í sveitinni. Síðan
var samþykt að allir skyldi hætta
slætti og fara að byggja upp yfir
menn og skepnur. Yrði hver öðr-
um að hjálpa, og enginn skerast
úr leik, því að voði væri fram und-
an ef vetur kæmi snemma með
frost og snjóa. Fast var að því
stafað að nú yrði menn að reynast
góðir drengir og hver öðrum vinir
í raun. Brugðust menn vel við
þessari miklu nauðsyn og stóðu
drengilega við loforð sín. Reynsl-
an sýndi líka að alt var þetta
sæmilega ráðið, því að nær skall
hurð hælum að veturinn næði sum-
um á bersvæði.
AÐ sem mest vanhagaði um
var vinnukraftur og bygging-
arefni. En úr því rættist vonum
framar. Sýslan tók skyndilán,
10.000 kr. og var það aftur lánað
sveitunum til timbur- og járn-
kaupa.
Verkamenn komu í hópum að
sunnan, einkum úr Reykjavík. Og
menn ljetu hendur standa fram úr
ermum. Hefi jeg aldrei á ævi
minni sjeð metin vinna með slík-
um brennandi áhuga, kappi og
dugnaði. Menn gáfu sjer varla
tíma til að borða og sofa. Margur
gerðist þá smiður, sem áður þótti
lítt lagtækur. Það var gamla sag-
an: Að menn geta mikið þegar
nauðsyn rekur á eftir.
Þar sem bæir voru gjörfallnir
voru bygð bráðabirgðaskýli til vetr
arins, og endurbygt síðan frá
stofni vorið eftir, og þá viðast
dálítið betra en verið hafði.
N hvernig leið nú fólkinu á
þessu tímabili, frá því það
flúði úr bæjunum og þangað til
búið var að koma upp einhverjum
húsakynnum ?
Því leið yfirlei.tt fremur illa.
Allir lágu úti, ýmist í ljelegum
tjöldum, eða í tóftabrotum eða
heyskýlum. Var þá reft yfir með
spýtnarusli og síðan breitt yfir
brekán, rekkjuvoðir og s.triga-
tuskur. Auðvitað hriplak þetta
hverri skúr, sem úr loftinu kom.
Þótti þá margri móðurinni gott að
eiga börnin sín fyrir sunnan, í
góðra manna höndum.
En þó aðbúðin væri slæm, þá
bar fólkið kjör sín með rósömu
geði. Jeg var um haustið oft og
víða á ferð um sveitina, þar sem
jeg var bæði prestur og hrepps-
nefndaroddviti sveitarinnar; og
jeg kom eins og skylda mín var,
einkum á þá bæina þar sem jeg vissi
að labast var. Jeg varð sumss,taðar
að skríða inn í þessi byrgi á fjór-
um fótum; svo sat jeg flötum
beinum á rúmfletunum hjá hús-
bóndanum og drakk hjá húsfreyju
góðan og vel úti látinn kaffibolla.
Svo spjölluðum við saman um á-
standið og reyndum að finna á því
björtu hliðarnar, það færi nú alt
smám saman að lagast, við færum
von bráðar að flytja inn í bæina
aftur; svo kæmu nú krakkarnir
eftir skamman tíma að sunnan,
feit og pattaraleg og svo vel búin
að mæðurnar þektu þau varla. Og
þá yrði alt eintómt sólskin.
Að því nú er snertir mitt heim-
ili, þá leið okkur sæmilega. Eftir
6. september fekk jeg mjer tjöld
að sunnan og í þeim lágum við öll
þangað til langt var komið fram
á haust.
Bærinn í Arnarbæli var af öll-
um dauðadæmdur; yrði að rífast,
að grunni og byggjast frá stofni.
Jeg sneri mjer því einungis að því,.