Lesbók Morgunblaðsins - 04.10.1936, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
315
óþekt, þær fara að draga á Luis
og eftir örfáar mínútur er Frakk-
lendingurinn Lermusiaux þotinn
fram úr honum og á hæla hans
hlaupa Ástralíumaðurinn Flack og
Ameríkumaðurinn Black. Þeir
greikka sporið eins og endamark-
ið sje í næstu nálægð og hverfa
Luis sjónum í göturykinu og móð-
unni. En Spiridon Luis er hinn
rólegasti og kemur ekki til hugar
að herða á sjer. Honum geðjast
að vísu enganveginn að því, að
láta hvern hlauparann á fætur
öðrum hlaupa fram úr sjer og
hverfa sjer sjónum — því hann
tekur ekki þátt í maraþonhlaup-
inu í þeim tilgangi að ganga
skemtigöngu, heldur til að hlaupa,
og umfram alt til að —■ sigra. En
Luis tekur þessu öllu með heim-
spekilegri ró; hann veit af gam-
alli reynslu, að þær geiturnar sem
hlupu harðast fyrst, voru venju-
lega fljótastar að gefast upp.
Luis tekur sjer hvíld.
Nú skeður það sem svo oft hefir
skeð áður: geitnasmalinn Luis
þreytist. Og Luis gerir nákvæm-
lega það sama í dag og hann hefir
altaf gert endranær undir svip-
uðum kringumstæðum, hann sest
niður til að hvíla sig. Yegna þess
að þarna var veitingakrá skamt
frá veginum, þá settist hann ein-
mitt þar, og vegna þess að hann
var þyrstur, þá bað hann um hálfa
mörk af víni til að drekka.
Hópur landa hans, sem sátu inni
í kránni umkringja hann og for-
mæla honum fyrir þá skömm sem
hann hafi gert landi sínu og þjóð
með því að gefast upp. Það hafi
að vísu aldrei verið neíns af hon-
um að vænta — smalanum, en
hann hefði bara aldrei átt að taka
þátt í hlaupinu aðeins til að verða
sjálfum sjer og þjóð sinni til
skammar.
Spiridon Luis lætur ávítur-, háðs-
yrði og formælingar landa sinna
sem vind um eyrun þjóta. Hann
situr rólegur og þegjandi við borð-
ið og drekkur vínjð sitt. Honum
hefir aldrei komið til hugar að
gefast upp, liann ætlar aðeins að
hvíla sig eins og hann er vanur
heima í sveitinni sinni þegar iiann
þreytist. Hann spyr veitingaþjón-
inn hvað langt sje síðan að fyrstu
hlaupararnir hlupu framhjá, svo
tæmir hann glasið, stendur á fæt-
ur og hleypur á stað um leið og
hann vinkar til veitingahússgest-
anna, sem stara af undrun og
ekkert skilja í hinum brjálaða
smala.
Luis sprettir úr spori.
Luis lengir skrefin. Augu hans
glóa af ákafa, munnurinn er kipr-
aður saman og drættir andlitsins
eru harðari og einbeittari en áð-
ur. Það er viljinn til að sigra sem
er greyptur í andlit hans. Spiri-
don Luis finst að vínið og hvíldin
hafi hrest sig alveg sjerstaklega
mikið, honum finst hann hafa
vængi og hann þýtur áfram.
Á Ólympíuleikvanginum í Aþenu
ríkir þessar klukkustundirnar óg-
urleg æsing. Hver sigrar? Sigrar
Grikki eða sigrar einhver annar?
Þetta voru spurningar sem brut-
ust fram í heila hvers einasta
manns sem þar var staddur og
þetta var spurning sem hver ein-
asti Grikki var búinn að velta
fyrir sjer í vikur og mánuði áður
en hlaupið fór fram. Grikkir áttu
líka tvo hlaupara í maraþonhlaup-
inu (þ. e. a. s. fyrir utan Spiridon
Luis, því hann töldu þeir alls ekki
með), sem voru líklegir til að
sigra og sem þeir gerðu sjer glæst-
ar vonir um. Einhuga vilji og ósk
allrar grísku þjóðarinnar var að
vinna Maraþonhlaupið — það var
eina íþróttin sem hana skifti veru-
legu máli. Þar mátti enginn sigra
nema Grikki.
Reiðarslag.
Laust fyrir kl. 5 kemur fregn
sem verkar eins og reiðarslag á
grísku þjóðina. Þýski hjólreiða-
maðurinn Goederich, sem hafði
fylgst með hlaupurunum fyrstu 36
km. hlaupsins, en skildi þar *við
þá, kemur með þá fregn að
Ástralíumaðurinn Flack sje fyrst-
ur.
Þessi fregn kom eins og þruma
úr heiðskíru lofti. Ástralíumaður
sigurvegari í sjálfu maraþonhlaup-
inu í stað Grikkja! Fegursta von
grísku þjóðarinnar í samhandi við
Olympíuleikana var hrunin í rúst-
ir. Þetta var ranglæti guðanna.
Hver mínútan á fætur annar
líður, og mannfjöldinn bíður í
geysilegri eftirvæntingu — ekki
lengur um úrslit hlaupsins, því þau
voru þegar ákveðin, nema ef eitt-
hvert kraftaverk skeði, — heldur
í eftirvæntingu að sjá fyrsta
hlauparann koma inn á völlinn,
sjá manninn sem allur heimurinn
mýndi lofsyngja og dá um margra
ára skeið.
En það var þá geitna-
hirðirinn sem kom.
Og þarna kom hann, Ijettur og
kvikur rjett eins og hann væri að
leggja af stað í hlaupið. Eitt and-
artak hvíldi alger þögn yfir mann-
fjöldanum — fólkið glápti af
undrun — en svo alt í einu hrut-
ust fagnaðarlætin út eins og
hrynjandi skriðufall svo leikvang-
urinn glumdi af fagnaðarhergmáli
fólksins. Ástæðan fyrir þessum ó-
vænta fögnuði var sú, að hlaupar-
inn sem fyrstur kom inn á völl-
inn og fyrstur kom í mark, var
ekki Ástralíumaðurinn Flack, held
ur Grikki, og Grikkinn var eng-
inn annar en geitnahirðirinn Spiri-
don Luis. Hann hafði náð Flack
eftir 37 rastir hlaupsins, Flack
ætlaði ekki að hleypa honum fram
fyrir sig, en stóðst ekki yfirhurði
Grikkjans og hneig örmagna nið-
ur. Þá var Luis fyrst að ná sjer
á strykið; frá þeirri stund herti
hann-stöðugt á sjer alla leið í
mark. Tíminn var: 2 klst. 58.50
mín.
Fagnaðarbylgjan sem mætir
Luis þegar hann kemur inn á leik-
vanginn er ekki nema örlítið hrot',
ekki nema upphaf fagnaðarlát-
anna sem yfir hann dundu. Spiri-
don Luis var fagnað hetur en
nokkurri þj'óðhetju. Það rignir
yfir hann hlómum og gjöfum,
æðstu menn ríkisins gráta fagn-
aðartárum yfir hinum glæsilega
sigri gríska smalans, og hrista á
honum hendurnar eins og þeir ætli
að kippa þgim úr liði. Grikkjakon-
ungur faðmar hlauparann að sjer
frammi fyrir öllum mannf jöldanUm
og ekkert er líldegra en að hann
hefði mist lífið þarna af eintómum
kossum og faðmlögum ef honum
hefði ekki verið hjargað — hor-
inn á gullstól út úr mannþröng-
inni.