Lesbók Morgunblaðsins - 21.03.1937, Síða 1
orgimMaðsitts
11. tölublaC.
Sunnudaginn 21. mars 1937.
XII. árgangur.
Xtafuluarprentsmiðja h.f.
Amundsen við
Suðurheimskautið
Nú fórum við Hanssen að bisa
við sitthvað, sem þurfti að kom-
ast í lag, og svo þurftum við
altaf að vera viðbúnir að halda
uppi athugununum, sem við unn-
um nú að í fjelagi, til þess að fá
eins nákvæma staðarákvörðun og
gerlegt var. Fyrsta athugunin
færði okkur heim sanninn um, hve
þetta var nauðsynlegt. Það kom
sem sje í ljós, að af þessari ágætu
athugun — í stað þess að gefa
meiri hæð en miðnætur-athugunin
— kom út minni hæð og þannig
hlaut okkur að verða ljóst að við
höfðum komist út af hádegis-
baugnum, sem við hjeldum að við
hefðum farið eftir.
Nú var fyrst og fremst undir
því komið að geta ákvarðað norð-
ur-suðurlínu okkar og breiddarstig
svo við síðan gætum ákvarðað
staðinn, sem við vorum á. Til allr-
ar blessunar leit út fyrir að veðrið
myndi haldast óbreytt. Á hverjum
klukkutíma, frá því kl. 6 um morg
uninn þangað til kl. 7 um kvöldið,
mældum við sólarhæðina og með
þessum athugunum fundum við
nokkurnveginn áreiðanlega breidd
arstig okkar og stefnu hádegis-
baugsins.
Kl. 9 um morguninn fórum við
að búast við fjelögum okkar hvað
úr hverju. Eftir okkar útreikn-
ingi áttu þeir að hafa lokið ferð-
inni — þessum 40 kílómetrum. —
En það var þó ekki fyr en kl. 10
að Hanssen kom auga á fyrsta
svarta dílinn úti í sjóndeildar-
liringnum, og svo leið ekki á löngu
áður en annað og þriðji díllinn
kom í ljós. Okk.ur ljetti fyrir
brjósti hvert sinn sem við komum
auga á einhvern þeirra. Þeir komu
nálega allir samtímis aftur til
tjaldsins. Við skýrðum þeim nú
frá bráðabirgða niðurstöðum at-
hugana okkar. Það leit út fyrir
að tjaldstaðurjnn okkar væri ca.
89° 54'. 30" s.br. og að sjálft
heimskautið væri orðið „innan
girðingar“.
Við hefðum nú vei getað látið
okkur lynda þessi úrslit, en af
því veðrið var svo gott og bjart,
og útlit var á að það hjeldist, og
af því að matarforðinn reyndist
við nána eftirgrenslan ríkulegur,
ákváðum við að ganga þessa 10
kílómetra, sem eftir voru og taka
staðarákvörðun eins nærri sjálfu
heimskautinu og frekast væri unt.
En meðan við vorum að þinga um
þetta gengu ferðalangarnir okkar
til hvílu — ekki eiginlega vegna
þess að þeir væru þreyttir, heldur
af því að þetta átti nú einu sinni
svo að vera. — En við Hanssen
hjeldum áfram athugununum.
Seinnipart dagsins fórum við
aftur nákvæmlega yfir matarforð-
ann og snerum okkur svo að því
að ræða um framtíðina. Niður-
staðan varð sú að við hefðum nóg-
an mat fyrir okkur sjálfa og hund-
ana í 18 daga. Hundunum 16, sem
eftir lifðu, skift í tvo hópa, 8 í
Roald Amundsen.
hvorn, og dótinu, sem var á sleða
Bjaalands, var skift á sleða Hans-
sens og Wistings. Sleðinn sem skil-
inn var eftir, var reistur upp á
endann í snjónum og var fyrir-
taks mið. Vegmælirinn, sem var
skrúfaður á sleðann, var látinn
eiga sig. Við höfðum tvo aðra og
það var alveg nóg handa okkur á
heimleiðinni. Allir vegmælarnir
höfðu revnst mjög nákvæmir.
Tveir tómir matarkassar voru líka
skildir eftir. Jeg skrifaði á kassa-
fjöl með blýanti frásögn um, að
tjald okkar „Holheim“ væri í
norð-vestur y^ vestur eftir kompás
5y2 mílu (10 kílómetra) frá sleð-
anum. Eftir að hafa gengið frá
öllu þessu á einum og sama degi
lögðumst við ánægðir til hvílu.