Lesbók Morgunblaðsins - 28.03.1937, Blaðsíða 2

90
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Gugliehno Marconi.
einum stœrsta leyndardómnum í
ríki rafurmagnsins.
En nú var þrautin þyngri að fá
aðra til þess að trúa því, að svo
væri. Að hægt væri að senda
skeyti gegnum loftið. „Djörf fyr-
irætlan“, sagði gesturinn hjá
Preece, fyrir 40 árum. „Djörf fyr-
irætlan“ sagði Preece, er hann
kynti hinn unga ítala fyrir gest-
um sínum. En jeg trúi því, að
honum takist það, bætti Preece
við. Og hann varð aðal-hvatamað-
ur að stofnun jrLoftskeytafjelags
Marconis“.
Hversvegna í Eng-
landi?
í ítalíu stóð vagga loftskeyt-
anna. En Marconi leitaði til Eng-
lands til þess að koma áformum
sínum í framkvæmd. Þetta kom
m. a. til af því, að móðir hans, sem
var írsk, vildi gjarna leita þangað.
Og hinn ungi hugvitsmaður hugs-
aði sem svo, að engin þjóð þyrfti
meira á loftskeytum að halda en
Bretar, með allan skipaflota sinn
og dreifðu nýlendur.
í Englandi var því fyrsta Mar-
conifjelagið stofnað. Og sama ár
1896, tók Marconi fyrsta einka-
leyfi sitt.
Um sama leyti unnu aðrir eðl-
isfræðingar að því, að finna Upp
aðferðir til loftskeytasendinga.
Var þýska fjelagið „Telefunken“
stofnað m. a. í þeim tilgangi.
Hófst nú samkepni milli þessara
tveggja fjelaga, er varð til þess
að örfa framfarir hjá báðum.
Marconi velgerðamaður
mannkynsins.
A ungra aldri varð Marconi
lieimsfrægur. Hann varð það frá
þeim degi. er honum tókst að
senda loftskeyti yfir Ermarsund.
Það var 22. mars 1899. En stærri
var þó sigur hans, er hann árið
1901 kom á loftskeytasambandi
milli Poldhu á Englandi og Ný-
fundalands, yfir þvert Atlantshaf.
Þá sá heimurinn hve uppgötvun
hans var stórkostleg, og hve mikla
gjöf hann hafði gefið mannkyn-
inu, er hann gerði það mögulegt,
að ná skeytasambandi við skip
um öll heimsins höf. Þá sáu menn
hvílíkt menningartæki loftskeytin
voru, þó enginn hefði hugmynda-
flug til þess að gera sjer grein
fyrir síðari þáttum þessara töfra.
þessa æfintýris inannlegrar tækni.
Leitar friðar á hafinu.
En Marconi hætti ekki við svo
búið, sem betur fór. Italir gerðu
hann að „senator“, og Nobels-
verðlaunin fekk hann. Allar þjóð-
ir keptust um að heiðra hann. —
Hann varð heiðursdoktor við
fjölda háskóla, og umsetinn var
hann alla tíð af blaðamönnum,
vísindamönnum og allskonar for-
vitnu fólki.
Hann varð því að taka það ráð
að flýja alt það ónæði og útbúa
sjer heimili og tilraunastofur úti
á skipinu „Electra". Þar vinnur
hann í ró og næði, að tilraunum
sínum og rannsóknum. Og þaðan
berast við og við fregnir af undra-
verðum uppgötvunum hans. T. d.
er hann kveikti ljós úr langri
fjarlægð í ástralska bænum Sid-
ney um árið.
Marconi er nú 62 árá gamall.
En hann hefir fulla starfskrafta.
Svo enn má vænta mikils af starfi
hans. Á árunum 1896—1901 gerði
hann fyrsta þáttinn í æfintýri
loftskeytanna. En mikla hlutdeild
hefir hann átt í síðari þáttunum.
Fáir menn hafa haft djarfari
æskudrauma en hann. En ennþá
færri eru þeir, sem hafa getað
lifað sem hann að draumarnir
rættust.
———-—
Vcindvirkni
Kiplings.
Endurminningar Kiplings eru
komnar út í Englandi. Þar segir
hann meðal annars allnákvæmlega
frá vinnubrögðum sínum við rit-
verk hans, vandvirkni sinni, en
hún mun hafa stutt mjög að vin-
sældum hans og frægð.
Rudyard Kipling.
Kipling er stuttorður í frásögn
sinni, eins og lesendum hans er
kunnugt, og er frásögn hans ákaf-
lega skýr, hvert orð er hnitmiðað
svo lesandinn getur aldrei verið
í minsta vafa um hvað fyrir höf-
undi vakir. Hver setning lýsir
hugtakinu svo vel, að menn geta
ekki kosið sjer það gleggra.
En hvernig fór Kipling að því,
að ná þessum árangri. Um það
skrifar hann í endurminningum
sínum.
Fyrsta uppkastið að ritverkum
sínum vandaði hann ekki, en skrif-
aði orðmargar og langar lýsingar.
Síðan samdi hann einskonar út-
drátt úr þessu langorða uppkasti.
Og það var þessi útdráttur, sem
kom fyrir almenningssjónir.
En um leið og hann stytti svo
mjög þessa fyrstu frásögn sína eða
uppkast, fágaði hann hverja setn-
ingu og sannprófaði með hinui
jnestu nákvæmni, að hvert orð
sem hann notaði væri vel valið og
hver setning væri tungutöm.