Lesbók Morgunblaðsins - 19.11.1939, Blaðsíða 1
JWlorgwiBWaj&síws
46. tölublað. - Sunnudaginn 19. nóvember 1939. XIV. árgangur.
h.f.
Fríkirkjusöfnuðurinn
í Reykjavík 40 ára
T dag er fríkirkjusöfnuðurinn í
Reykjavík 40 ára. Hann var
stofnaður 19. nóv. 1899. Hann er
nú næststærsti söfnuður á land-
inu. 1 honum er um fjórði hluti
Reykvíkinga. Prá forvígismanni
hans hinum fyrsta, sr. Lárusi
Halldórssyni er fríkirkjuhreyfingr
in sprottin. Hún hefir að vísu ekki
náð mikilli útbreiðslu um landið.
En hún hefir liaft áhrif á kirkju-
mál þjóðarinnar alt fyrir það.
í tilefni af 40 ára afmælinu
heimsótti jeg nýlega sr. Árna Sig-
urðsson fríkirkjuprest að prest-
setri safnaðarins í Garðastræti. —
Það lætur óvenjulega í eyrum að
tala um prestsetur í Garðastræti.
Við það heiti er margt annað
tengt en það, sem þar getur verið,
tún og engjar og víða haga, „ak-
ur, fjenaður og öll gæði“. En
þarna er þetta fyrsta prestsetur
í Reykjavík, myndarlegt steinhús
í nýtísku stíl.
Jeg hitti sr. Árna í hinni vist-
legu skrifstofu hans, þar sem
annar langveggurinn er þakinn
bókaskápum. Hann kemur sjálfur
til dyra og tekur á móti mjer með
sínu góðláta brosi. Hann er auð-
sjáanlega vanur að koma oft til
dyra. Prestur með 9000 manns í
söfnuði sínum þarf að taka á móti
mörgu fólki.
Erindi mitt var að fá hjá hon-
um frásögn um ýmislegt það, er
snertir 40 ára sögu fríkirkjusafn-
aðarins, eða „Hins evangelisk-
Sr. Lárus Halldórsson.
lútherska fríkirkjusafnaðar í
Reykjavík“, en svo heitir hann
fullu nafni.
Fyrsta spurning mín til sr. Árna
var sú, hvaða tildrög hefðu verið
til stofnunar fríkirkjusafnaðarins,
hvort í þeim hefði gætt nokkurs
ósamræmis í trúarskoðunum við
kenningar þjóðkirkjunnar.
Prásögn sr. Árna var á þessa
leið:
Um ósamræmi í trúarskoðunum
eða kenningum var ekki að ræða.
Upphafsmaður fríkirkjuhreyfing-
arinnar var, eins og kunnugt er,
sr. Lárus Halldórsson. Hann var
fyrst og fremst kristinn hugsjóna-
maður. Þannig kynnast menn hon-
um af ritum hans. Hann vildi að
kirkjan yrði óháð hinu veraldlega
valdi. Hann taldi það líka vera
samboðnast ríki Krists á jörðu.
Hann var mjög mótfallinn mörgu í
ytra formi helgisiða, prestaskrúða
og öðru þessháttar, taldi það
tildur og prjál. Hann vildi
láta boðskap Krists koma fram
blátt áfram, en ekki í neinni
viðhafnar umgerð. Boðskapnum
sjálfum fylgir sá sigurmáttur,
sagði hann, að enga ytri viðhöfn
þarf til þess að stvðja hann.
Sr. Lárus Halldórsson hafði tek-
ið að sjer að þjóna fríkirkjusöfn-
uði á Reyðarfirði, — nokkur hluti
safnaðarins í Hólmaprestakalli
sagði sig úr þjóðkirkjusöfnuðin-
um út af óánægju með veiting
prestsembættis. En árið 1899 flutti
hann hingað til Reykjavíkur. í
byrjun þess árs tók hann að, gefa
út tímarit, er hjet „Príkirkjan11
— mánaðarrit til stuðnings frjálsri
kirkju og frjálslyndum kristin-
dómi“.
Eftir að sr. Lárus kom hingað
dró saman með honum og ýmsum
mönnum hjer í bænum, er vildu
vera í söfnuði, sem hefði meiri
umráð yfir málum sínurn en söfn-
uðir þjóðkirkjunnar höfðu, t. d.
yfir því, hvaða prestar þjónuðu
söfnuðinum.
Árin þar á undan höfðu frí-
kirkjumálin verið allmikið rædd á
synodus og víðar, og höfðu ýms-
ir málsmetandi prestar lagt þeim
lið, eins og t. d. Þórhallur Bjarn-
arson síðar biskup, Matthías Joeh-
umsson, sr. Sigurður Gunnarsson,