Lesbók Morgunblaðsins - 19.11.1939, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
363
Chamberlain talar
Ölga. í enska þinginu
Eftir Birgir Kjaran, hagfr.
Önnur grein.
ajór C. Attlee, foringi verka-
mannaflokksirís, sem setið
kafði makindalega á fremsta bekk
stjórnarandstæðinga og liaft fa>t-
urna uppi á hinu virðulega deikl-
arborði, rís upp með miklum al-
vörusvip og bvst til þess að táka
til n’áls. — Jeg má til méð að
skjóta hjer inn mikilvægri athuga-
semd við þann ljóta sið að hufa
fæturna uppi á borði. Þetta virð-
ist vera algengur siðnr í Ilouse of
Commons. Þeir Attlee, Greenwood
o. fl. gerðu það að minsta kosti að
mjer ásjáandi, og Chamberlain er
sömuleiðis sagður eiga þetta til.
Þótt stellingin sje óneiteulega
þægileg, þá ættu slíkar líkamsæf-
ingar að vera einskorðaðar við
brúk í heimahúsum, því að það
hlýtur að særa fegurðartilfinn-
ingu, siðferðistilfinningu, trúar-
tilfinningu eða einhverjar aðrar
tilfinningar hvers einasta sann-
kristins) ensks borgara, að sjá for-
sætisráðherrann krossleggja á sjer
býfurnar uppi á borði innan um
biblíuna og allskyns bænakver, og
það í sjálfu House of Commons!
— Nóg um það; Attlee var stað-
inn á fætur. Hann spyr stjórnina,
hvort hún geti frætt hina æru-
verðugu fulltrúá um síðustu nýj-
ungar í vígbúnaðarmálum ensku
þjóðarinnar.
Forsætisráðherrann, Arthur Ne-
ville Chamberlain, verður fyrir
svörum. Hann stendur upp og tek-
ur héilmikinn blaðabunka upp úr
vasa sínum. Hann tilkynnir, að
stjórnin hafi ákveðið að bera frarn
frumvarp um almenna herskyldu
í Englandi. I fyrsta sinni í sög-
unni á að innleiða herskyldu á
friðartímum í Englandi. Það kem-
ur kurr á bekkjum stjórnarand-
stæðinga; niðurinn verður að ólg-
andi brimgný, því að flestir stjórn
arandstæðingar standa upp úr sæt-
um sínum og hrópa fullum hálsi:
„Re^ign!" Þeir krefjast þess, að
stjórnin segi af sjer. Súmir steyta
krepta hnefana í áttina til Chamb-
erlains til þess að auka sannfær-
ingarkraft orða sinna. En nú leyn-
ir það sjer ekki, að Chamberláin
gamli hefir lifað heilbrigðu lífi
um dagana og hefir óspilt tauga-
kerfi í sínum búk. Hann stendur
dálítið álútur, yfir andlitinu hvíl-
ir þungur alvörusvipur, en hönd
hans er styrk, því að blöðin í hendi
hans bærast ekki. Það er auðsjeð,
að þarna stendur gamall laxveiði-
maður. Hann bíður rólegur á-
tekta; hanu er vanur því norður
í Skotlandi að bíða tímunum sam-
an eftir að laxinn taki. Brátt
sljákkar í þeim ofsafengnustu, og
Chamberlain getur haldið lestri
frumvarpsins áfram. Að honum
loknum dynja við fagnaðaróp
stjórnarsinna, en frá vinstri svara
stjórnarandstæðingar með fúkyrð-
um. Mikil áreynsla hlýtur það að
hafa verið fyrir mann, sem kom-
inn er á áttræðisaldur, að standa
í þessu stímabraki. ITverjar tilfinn-
ingar skyldu hafa bærst í brjósti
Chamberlains á þessari stundu, og
hvað skyldi hann eiga eftir að
segja um atburði dagsins? Þegar
hann varð fjármálaráðherra í ráðu
neýti Baldwins, er sagt, að hann
hafi skrifað kunningja sínum:
„Hvílíkur dagur, 2 laxar í morg-
un og fjármálaráðherraembættið í
eftirmiðdag!“
Það fellur í hlut foringja stjórn
arandstæðinga, Major Attlees, að
verða fyrstur til þess að andmæla
frumvarpinu. Ilann segir: „Er
hæstvirtum forsætisráðherra ljóst,
að frumvarp þetta er brot á marg
ítrekuðu loforði, sem forsætisráð-
herra endurtók síðast fyrir fjór-
um vikum, um að herskylda
skyldi aldrei innleidd í Englandi
á friðartímum", o. s. frv.
Af hálfu stjórnarandstæðinga er
nú úr öllum áttum gerð hin harð-l
asta hríð . að Chamberlain. Sir
Arehibald Sinclair, foringi þeás
hluta frjálslynda flokksins; sem
er, í stjórnarandstöðu, spyr Chamb-
erlain, hvers vegna ekki hafi yerið
leitað álits stjórnarandstæðinga í
sambandl við herskyldufrumvarp-
ið.
Landsbury gamli, fyrveramli
foringi verkamannaflokksins, mald
ar eitthvað í móinn. Það er víst
um frið, en heyrist illa, því að
flest orðin verða að nauðlenda í
hinu volduga Franz Josephí
skeggi lians.
Ys og þys samfara miklum geðs-
hræringum hafa verið í salnum, en
nú slær öllu í dúnalogn, því að
„the father of the House of Com-
mons“ er risinn úr sæti sínu. Lloyd
George tekur til máls. Hann hefir
verið þingfulltrúi fyrir sama kjör-
dæmið síðan 1890. Hann er fríður
sýnum, gamli maðurinn, og hinu
hvíti flaksandi hárlubbi gerir
liann í senn virðulegan og setur
þó um' leið á hann svip hins eilífa
uppreisnarmanns. Sjaldan hefir
House of Commons heyrt aðra eins
hvítfyssandi mælsku eins og þegar
sá gállinn er á Lloyd George. En
nú er ellin farin að sækja hann
fast, svo að hann hefir hvorki
rómstyrk nje andlengd til þess að
láta fulltrúadeildina leika á reiði-
skjálfi. Ennþá er hann þó andlega
kvikur og orðheppinn. Það er víst
ekki langt síðan hann sagði t. d.,
er einhver var að hrósa Chamber-
lain fyrir stillingu og kalda ró:
„Allir fiskar geta haldið blóðinu
köldu!“
Lloyd George gerir í dag aðeins
nokkrar stuttar athugasemdir við
ræðu Chamberlains. Um leið .og
hann sest, lætur hann eitthvert
gamanyrði fjúka og lítur kýminn
yfir til Churchills, sem situr beint
á móti honum. Þeir eru gamli-r vin-
ir frá því Churchill fyrst kom á