Lesbók Morgunblaðsins - 19.11.1939, Blaðsíða 4
364
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
þing. Báðir hafa farið nokkuð ein-
förum í stjórnmálunum.
Til þessa hafa árásarmennirnir
ekki verið stjórninni skeinuhætt-
ir. En nú er James Maxton stað-
inn upp, og hann er ekkert lamb
að leika sjer við. Maxton er ein-
kennilegur maður. Ilann er blátt
áfram ljótur. Vöxturinn er lang-
ur og grannur, liöfuðið stórt, og
augun, sem eru yfirskygð af ógn-
arþungum brúnum, sitja inst inni
í haus. Hárið er langt og lafir með
öðrum vanganum niður uudir
höku. En þegar maðurinn byrjar
að tala, gjörbreytist hann í fasi
og verður nærri glæsilegur. Um
munninn leikur kýmið bros og aug
un skjóta gneistum. Háð hans er
hárbeitt og rökfimin einstök. Strax
í fyrstu spurningunni kemur hann
við sárt kaun, því að hann spyr,
hverjir hafi þvingað stjórnina til
þess að innleiða herskylduna. —
Fransku blaðamaður við hliðina á
mjer, sem undir allri ræðu Chamb
erlains hefir tautað „trés bien“,
verður nú líkastur frosinni ýsu á
vangann. — En Maxton lætur dæl-
una ganga og er hvergi myrkur í
máli, enda er hann foringi óháða
verkamannaflokksins, og svo ó-
háður í skoðunum, að hann er á
góðri leið með að sprengja alla
hina þingmenn flokksins frá sjer.
Mikill ræðusnillingur er Maxton
samt, hvað sem öðru líður. Þeir
voru á sínum tíma taldir mestir
mælskusnillingar í House of Com-
mons, Lloyd George, Maxton og
Sir Oswald Mosley. Nú er Lloyd
George farið að hrörna, Maxton
hefir þegar verið lýst, en Sir Os-
wald hefi jeg einu sinni heyrt
halda ræðu mitt í hreiðri fjand-
manna sinna, í rauðasta hlutan-
um af East End. Er það sú glæsi-
legasta ræða, sem jeg hefi heyrt
flutta á enskri tungu, enda kem-
ur dómbærum stjórnmálaandstæð-
ingum Sir Oswalds, eins og t. d.
blaðamanninum John Gunther og
skáldinu Bernhard Shaw, saman
um, að hann sje nú líklega snjall-
asti ræðumaður í Englandi.
Á eftir Maxton tekur fjöldi
minni þektra þingmanna til máls.
Á meðal þeirra eru þó Sandys,
tengdasonur AVinston Churchills,
og Stephen nokkur, fulltrúi ó-
Chamberlain.
háða verkamannaflokksins. Sá síð-
arnefndi veitist með offorsi miklu
að Chamberlain og krefst þess, að
Churchill taki við stjórnarforsæti.
Þá kveða við hlátrasköll um bekki
stjórnarsinna.
- - ★
Mesti móðurinn er þegar runn-
inn af stjórnarandstæðingunum;
smáspámennirnir úr báðum örmum
eru farnir að leggja orð í belg, svo
að ónauðsynlegt er að fylgjast ná-
kvæmlega með umræðunum, en
gott tækifæri til þess að virða bet-
ur fyrir sjer hina ýmsu þingmenn.
Á fremsta bekknum, hægra
megin við forsetann, situr stjórn-
in. Þetta er ekki alveg rjett, því
að það eru ekki hinir 76 meðlim-
ir stjórnarinnar (Government)j
heldur hinir 23 meðlimir ráðuneyt-
isins (Cabinet), sem þarna eiga
sæti. Þótt þessir 23 ráðherrar sjeu
svo valdamiklir, að enskir kjós-
endur myndu fyllast vandlætingu,
ef slíku einræði væri beitt í Af-
ganistan eða Akraneshreppi, þá
eru nú ekki einu sinni til nægileg
sæti handa þeim ötlum á fremsta
bekknum, svo að altaf verða ein-
hverjir að vera fjarverandi eða
standa!
I dag er mjög þröngt setið á
stjórnarbekknum. Yst á bekknum
getur að líta verkamálaráðherr-
ann, Ernest Brown, og við hlið
hans er Sir Kingsley Wood, flug-
málaráðherra. Utar á bekknum er
IIore-Belisha, hermálaráðherra.
Hann er jafnan broshýr mjög, og
talinn vera sá ráðherranna, sem
oftast eru teknar myndir af.
I stjórnmálunum er hann eimi af
leiðtogum þjóðlega frjálslvnda
flokksins, en að ætterni er haun
Gyðingur. Hann og Burgin,
birgðamálaráðherra eru víst einir
gyðingaættar í stjórninni. Næstir
í röðinni eru þeir Sir John Siinon
og Chamberlain. Á vinstri hönd
Chamberlains situr Sir Samuel
Hoare. I útliti ber hann ósvikið
aðalsmarks. Mesta frægð gat hann
sjer fyrir afskifti sín af Indlands-
málunum. Hann hjelt 600 ræður
um Indlandslögin nýju og svaraði
15.000 spurningum um sama efni.
Það helsta, sem honum er auk
þess til lista lagt, er að tala sæmi-
lega rússnesku og vera snjall á
skautum. Lengra í burtu má einn-
ig kenna Malcolm Mac Donald,
lítinn mann með gleraugu, sem nú
er nýlendumálaráðherra, og Dor-
man-Smith, stórvaxinn myndar-
mann, er gegnir hinu erfiða og
vanþakkláta starfi að vera land-
búnaðarmálaráðherra.
Ef skygnst er aftar á bekkina
eða á þann fremsta bekk stjórn-
arsinna, sem er fjær forsetanum,
getur að líta margt stórmenna.
Skal þá fyrst frægan telja Win-
ston Churchill. Hann er hjer gam-
all í hettunni og hefir verið einna
umsvifamestur af enskum stjórn-
málamönnum, því að hann hefir
meðal annars verið: verslunar-
mála-, innanríkismála-, flotamála-,
skotfæra-, hermála-, flugmála-, ný-
lendumála- og fjármálaráðherra!
Flest nema forsætisráðherra. Um
stórgáfur Churchills efast enginn,
en margir telja hann beggja handa
járn í stjórnmálum og æfintýra-
gjarnarj en góðu hófi gegnir.