Lesbók Morgunblaðsins - 26.01.1941, Blaðsíða 6

38
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
— „Skáldið er tilfinning heims-
ins, og það er 1 skáldinu sem allir
aðrir menn eiga bágt“ (bls. 48 —
fyrra vísuorðið í tilvitnuninni í
sálminn, sem kemur þarna á eft-
ir, er afbakað). — „Það var eng-
inn minni maður (ingen mindre
Mand) en P. P. framkvæmdar-
stjóri sjálfur" (bls. 59). — „Börn
eiga að . . . ganga með krækling
út úr öðru munnvikinu og marfló
út úr hinu í staðinn fyrir brjóst.-
sykur“ (bls. 72). — „Hún . . .
hjelt á einum ýsubeinsfugli, tákni
mannlífsins“ (bls. 78). — „Hann
. . . sá í andliti hennar líf heillar
konu með spennandi æfintvrum
og skálkapörum utan enda“ (d.:
uden Ende, setningin er því lík-
ust sem höf. hefði þýtt hana úr
dönsku, en bara misskilið ögn a
einum stað: þýtt „et helt Kvinde-
liv“ með „líf heillar konu“, bls.
79). — „Enn fann hann þetta
heita sterka handtak gera inn“
(bls. 81). — Hjer er ein af hin-
um snjöllu kvenlýsingum höf.:
„Andlit hennar var sterkt eins og
skipshúfar, krúnumyndað enni,
breitt munnstæði með þykkri
neðri vör, hin björtu opnu augu
sátu (d. sad) undir loðnum brún-
um“ (bls. 84). — Á bls. 92 er
talað um „fyrirheit utan enda"
(Forjættelser uden Ende), og á
bls. 93 um „andlit upphafningar-
innar". — „Þótt hann bæri þung-
an niðri gat ekkert fengið hann
til (kunde intet faa ham til“) að
mæla særandi orð við grátþrungið
mannsbarn og guð þess“ (bls. 97).
— „Hvers vegna láta hana
gjalda þess að rödd hennar skuli
ekki hafa unga munuðfulla spenn-
ingu, mál hennar ekki saman-
standa af viðfeldnu upplýstu
orðavali? Yar hann . . . aðillinn
til að refsa henni — fyrir ávant-
anir sem hún átti ekki sök áí . . .
Hún var fulltrúi þess mannkyns,
sem hann var sjálfur óaðskiljan-
lega samkolka, ástríðum hlaðið“
o. s. fr. (bls. 114). — Á bls. 115
er talað um „þessa flatkollóttu,
óblektu, klígjandi lífstrú sem er
inntak hverrar nýrrar trúlofun-
ar“ — málsgreinin öll bersýnilesra
hugsuð á dönsku og síðari snúið
á slæma ísl. — m. a. er „klígj-
andi“ notað í skakkri merkingu.
„Einn dag . . . hitti skáldið sjálf-
an sig á brautinni í beittri frost-
hríð“ (bls. 136). — „Örn Úlfan
hvesti augun á vin sinn endur-
nýjuðu viðbragði og svaraði á
öðru registri en fyr“ (bls. 159. —
„Það . . . safnaðist fis í pundum
á nefið á prestinum" (bls. 167).
— „Sigurður Fáfnisbani . . . hafði
nú næsta bústinn bjúga‘‘ (bls. 174
— hvað „bjúgi“ þýðir veit hof.
líklega, en tæpast margir lesend-
ur). — „Einstöku maður leit í
dálítið bjálfalegri forundrun á
þetta hljóðandi jesúdýr'1 (bls.
183). — „Ólafur Kárason var
einnig í uppnumdu sálarástandi' ‘
(bls. 191). — „Hann . . . streðaði
áfram eins og gamall jálkur án
sálarlífs“ (bls. 223). — „Það
færðist í grát hennar uppnuminn
krampakenndur fögnuður“ (bls.
232).-------„Svo mörg eru þessi
orð“ og yrðu miklu fleiri þó, ef
öllu væri haldið til haga.
V.
Fjórða og síðasta bók þessa
mikla skáldrits er
Fegurð himinsins.
Úr henni hefir Kr. E. A. sjálf-
ur lesið nokkur blóm, eins og fyr
er getið, og knýtt úr þeim sveiga
í dýrðarkórónu H. K. L. Þótt
sumum kunni að þykja það vera
að bera í bakkafullan lækinn að
fást við meiri blómalestur þarna,
þá langar mig samt til, vegna
þess að af svo miklu er að taka,
að bæta við fáeinum dæmum, úr
þessari bók líka, um hið „við-
feldna og upplýsta orðaval, sem
mál H. K. L. samanstendur af“.
„Hún . . . hjelt áfram að . . .
fara með sama viðlagið, sömu
hrynjandina án lags og inntaks"
(uden Rythme og Indhold — bls.
50—51). „Jasoni var það metnað-
armál að gegna þessu lögreerlu^
embætti af fullkominni skyldu-
rækni, þó ekki án þess að (dog
ikke uden at) tempra rjettlætið
við miskunina" (bls. 88). —
„Skáldið fór ofan í vasa sinn eft-
ir brauðsneiðunum án þess að
hætta (uden at ophöre) að tví-
stíga og berja saman fótunum“
(bls. 88). — „Göngulagið er
blakurkent án sáttmála við hinn
fasta grundvöll“ (bls. 195). —
„Lokkarnir hrundu . . . án flíru-
skapar um háls og vanga“ (bls.
203) . — „Hún . . . horfði á hann
undrandi og ekki án þess að
(ikke uden at) finnast fátt um
þetta fyrirvaralausa ávarp“ (bls.
204) . — „Brosið . . . var æskau
sjálf, ópersónuleg og án skugga“
(bls. 210). — „Hún horfði á hann
sínum bláu djúpu augum, þess-
um vorhimni án teikna, sem býr
yfir endalau,sum fyrirheitum“
(þetta er framför: í „Húsinu“
var talað um „fyrirheit utan
enda“), „án þess að tjá neitt, sem
verður bundið í orð“ (bls. 218).
—- „Hún talaði stutt og æðrulaust
án löngunar til að tjá sig“ (bls.
219). — „Hún brosti við honum
. . . án skilorðs" (bls. 227). —
„Skáldið hjelt áfram að virða
fyrir sjer vanga hennar þar sem
hún hallaði sjer ífram yfir borð-
stokkinn og hgrfði mót ókunnum
fjöllum“ (bls. 219). — „Hún
horfði þögul mót hinum ókunnu
leiðum“ (bls. 227). — „Hann lyfti
andlitinu mót upphafinni kyrð
jökulsins" (bls. 260). — „Allir
báru þungan niðri fyrir framtíð-
inni“ (bls. 76). — „Fjölskylda
hússins bar þungan niðri fyrir
skáldi sínu“ (bls. 192). — „Dótt-
irin var tiltölulega (forholdsvis)
einföld á svipinn" (bls. 8). —
„Lífið gerist í tveim skautum og
er upp á móti sjálfu sjer og það
er þessvegna sem það er líf“ (bls.
15 — þetta er ein af mörgum
„heimspekilegum niðurstöðum"
höf.). — „Gimbillinn og rakkinn
höfðu einnig reist höfuðin strang-
lega“ (bls. 16). — „Á síðasta
Færeyingaballi var nefið bitið af
tveimur og slitið eyra af þeim
þriðja og kvenfólki haldið uppi
á fótunum í miðjum danssalnum
og gert ýmislegt fleira til blóra“
(við hvern? — bls. 22). —
„Hlaupa-Halla [þessi, sem átti
börn með karlmönnum, sbr. Höll
sumarlandsins] eignaðist níu börn
í tólf sveitum" (bls. 22 — hún
hefir þá a. m. k. þrisvar alið fram-
eða afturpart af barni í annari
sveitinni og afganginn í hinni). —
„Það kom fram (í augu prests-
ins) svipur af þeirri mjög svo
sjaldgæfu alnálægð hins eilíft
mannlega, sem á ef til vill hvergi