Lesbók Morgunblaðsins - 13.04.1941, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSTNS
125
in mörg, sem hann átti hjer í
sókninni, áður en lauk. Um sjera
Hallgrím mátti með sanni segja,
að hann væri í öllu dagfari sínu
prestur í orðsins fylstu merk-
ingu, og að hin prúðmannlega
framkoma hans væri öðrum til
fyrirmýndar í sjerhverri grein.
Fyrir því naut hann líka í starfi
sínu alla tíð fylstu virðingar og
óskoraðs trausts sóknarbarna
Hinir sömu eiginleikar prýddu
þá ekki síður alla framkomu
hans í biskupsdómi. — Honum
duldist ekki hver vandi fylgdi
vegsemd í þeirri stöðu og það
orkar síst tvímælis, að hann átti
ekki neina ósk heitari en þá, að
starf hans mætti verða kirkju
landsins til sem mestrar bless-
unar. Jeg ætla, að engum núlif-
andi manna sje það öllu kunnugra
en þeim, sem þetta ritar, hve
mikla alúð hann lagði við starf
sitt sem tilsjónarmaður kristn-
haldsins með þjóð vorri. Það
var vitanlega ekki vandalaust,
að taka við hirðisstafnum úr
hendi forverans, dr. Pjeturs
biskups, sem þjóðin hafði um
svo langt skeið litið upp til sem
ágæts leiðtoga síns í andlegum
efnum. En jeg fæ ekki betur
sjeð, en að hirðisstafurinn sómdi
sjer einnig hið besta í hendi eft-
irmannsins í tilsjóilarstarfinu.
Dr. Pjetur var orðinn fullaldr-
aður — 58 ára — er hann gerð-
ist biskup, og því var þess
naumast að vænta, að hon-
um entust kraftar til að sinna
yfirreiðum, svo sem þörf var á.
Hann rækti þá ekki heldur það
starf nema 7—8 fyrstu árin af
23, sem hann var biskup. Hallgr.
biskup aftur á móti byrjaði
starfið 10 árum yngri, og þar
sem yfirreiðar höfðu ekki verið
stundaðar í 14—15 ár, er hann
tók við embættinu, hlaut það
að liggja næst fyrir, og að verða
honum hið mesta áhugamál, að
taka upp aftur yfirreiðarnar,
sem svo lengi höfðu legið niðri.
Og þess er þá síst að dyljast, að
þar setti Hallgrímur biskup
met, er hann á fyrstu 13 árum
biskupsdóms síns fjekk vísiterað
194 kirkjustaði, og voru þó yfir-
reiðar vissulega mun erfiðari í
hans tíð en okkar eftirmanna
ms, með hinum síbatnandi
samgöngum bæði til lands og
sjávar. Ekki stóð Hallgrímur
biskup heldur forvera sínum að
baki sem skrifstofumaður. Af-
greiðslur hans voru hinar vönd-
uðustu; hvert mál, sem til hans
úrskurðar kom, var vandlega
íhugað og tillögur hans prýði-
lega rökstuddar, jafnvel þótt
um smávægileg atriði væri ein-
att að ræða. Jeg hefi sjálfur
kynt mjer allan þorra þeirra
brjefa, sem út fóru frá skrif-
stofunni í biskupstíð hans og
hafði oft mikinn stuðning af þeim
eftir að jeg komst sjálfur í þá
stöðu. Og alveg sjerstaklega
hefi jeg oft dáðst að því, hve
rjettdæmur hann var og þó jafn
framt mildur í dómum sínum
þegar um ávirðingar var að
ræða hjá einhverjum þeirra, sem
hann var settur yfir.
ósjaldan heyrðist Hallgrími
biskupi það til foráttu fundið,
hve lítið hann hefði fengist við
ritsmíðar. En jeg er hræddur
um, að þeir sem fundu honum
slíkt til foráttu, hafi ekki gert
sjer fyllilega ljóst, hve annsamt
dópikirkjuprestar vorir hjer. 1
bæ hafa lengst af átt og Hall-
grímur biskup ekki síður en
aðrir, þau nærfelt 18 ár, sem
hann átti prestsembætti að
gegna. Með öllu því annríki, sem
hann átti við að búa, er blátt á-
fram óbilgjarnt að skoða það
sem vott áhugaleysis um bóka-
gerð, hve lítið liggur eftir hann
af ritsmíðum frá prestsskapar-
árum hans. Og þar tjóar síst sam
anburður á honum og forvera
hans, enda eru flest ritverk for-
verans (einkum hinar „upp-
byggilegu" bækur hans) orðin
til á því 20 ára tímabili, er hann
átti hinu næðissamasta embætti
að gegna, sem guðfræðikennari
á prestaskólanum.
Alt að einu má það ekki
gleymast (þótt því virðist nú
almennast gleymt) hvern þátt
Hallgrímur biskup átti í endur-
skoðun biblíunnar á árunum
1897—1906. Mér er næst geði
að álíta, að það verk væri enn
óunnið, ef Hallgríms biskups
hefði ekki við notið. Ekkert sje
fjær mjer en að gera lítið úr
því verki, sem þeir vinir mínir,
Haraldur prófessor, — og síra
Gísli Skúlason lítilsháttar —
unnu þar að lagfæringu gamla
testamentisþýðingarinnar með
samanburði hinnar eldri þýðing-
ar og frumtextans hebreska, sem
einatt varð að fullkominni
endurþýðingu. En hitt má
ekki liggja í þagnargildi, að það
var biskup, sem stjórnaði öllu
verkinu og hafði þar yfirumsjón,
ásamt þeim ritsnillingunum Þór-
halli lektor og Stgr. Thorsteins-
son. Og sama er að segja um end
urskoðun og lagfæringu nýja
testamentisins, sem við þrír,
kennarar prestaskólans, tókum
að okkur. Eins og frumkvæðið
einnig var þar Hallgríms bisk-
ups, eins má segja, að hann stjórn
aði verkinu, þótt aðalsamanburð
urinn á þýðingunni og frumtext-
anum gríska lenti á okkur kenn-
urunum. Mér finst rjett og skylt,
samkvæmt hinni góðu og gildu
reglu „þeim heiður, sem heiður
ber“ nú á aldarafmæli Hallgríms
biskups, að minna á hinn mikla
góða og virka þátt, sem hann átti
. í þessu starfi. Átta vetur kom-
um við saman á heimili biskups
frá október til apríl loka, hvor
nefnd tvisvar í viku, venjulega
21/2 stund í senn, til þess að yfir-
fara sameiginlega það, sem heima
hafði verið unnið. Og þótt biskup
tæki ekki að öðru leyti þátt í
starfinu, þá sýnir þetta nógsam-
lega lofsamlegan áhuga hans á
framkvæmd þessa þýðingarmikla
endufrskoðunarstarfs, sem hann
átti sjálfur frumkvæðið að og tók
virkan þátt í allan tímann, sem
að því var unnið. Jeg hygg, að
allar stundimar, sem umsvifa-
mikið embætti hans ljet honum
eftir, hafi verið helgaðar þessu
starfi öll árin, sem að því var
unnið. Mig rekur ekki minni til
þess, að biskup ljeti nokkru
sinni, vegna embættisannríkis,
fund falla niður alla þessa vet-
ur. Að jeg hefi gerst svo orð-
margur um þetta mál, orsakast
af því, að mjer hefir fundist þátt
r töku Hallgríms biskups alt of