Lesbók Morgunblaðsins - 03.05.1942, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
141
hætti skeytasendingin frá St.
Pierre og var eins og línan hefði
verið klipt sundur. Allar hugsan-
legar leiðir voru reyndar til að
ná aftur sambandi við St. Pierre,
en það varð alt árangurslaust. Um
klukkan 4 nóttina áður hafði gert
versta veður í Fort de France, svo
margir bæjarbúa voru á fótum
alla nóttina, því talsverður uggur
var í mönnum ? Hvað hafði nú
gerst í St, Pierre 1 — Einhver
hörmulegasti atburður, sem sögur
fara af. Á rúmlega einni mínútu
hafði eldgos frá Mont Pelée drep-
ið 40.000 íbúa St. Pierre og jafn-
að bæinn við jörðu. Einungis
tveir menn, alþaktir brunasárum,
höfðu bjargast.
Þennan umrædda morgun lágu
18 skip á höfninni í St, Pierre,
en einungis eitt þeirra komst und-
an. Það var skipið Roddam, en
það lá fjarst bænum. Hin ýmist
brunnu eða sukku þar á höfn-
inni. En þó Roddam kæmist und
an, ljetu margir þar um borð líf-
ið, en aðrir voru þaktir bruna-
sárum. Af skipshöfnum þeirra 18
skipa, sem lágu á St. Pierre-höfn,
björguðust alls liðlega 30 manns.
Þessum mönnum sagðist þannig
frá atburðunum:
Kl. 8 heyrðu þeir ógurlega
bresti og upp úr gýgnum á Mont
Pelée gaus rauðglóandi skýmökk-
ur. Mökkur þessi gaus ekki beint
í loft upp, heldur geystist fram
lárjett, í stefnu á St. Pierre.
Fremsti broddur þessa skýmökks
var sem logandi eldur, sem dró
á eftir sjer langan, kolsvartan
reykhala. Jafnframt fjell glóandi
steinregn alstaðar niður. Þegar
þessi mökkur náði bænum St.
Pierre, sópaði hann húsunum um
og lagði bæinn 'í rústir, eða
kveikti í húsunum, Sterklegur 15
metra hár vitaturn sópaðist burt,
svo ekki var annað sýnilegt af
honum en undirstaðan. Þessi sjón
blasti vjð skipsmönnum á Rod-
dam, er þeir hjeldu burt frá St.
Pierre.
Nú víkur sögunni aftur til íbú-
anna í Fort de France. Þegar ekki
varð yart neins lífsmarks frá
íbúum St, Pierre, var skipið Le
Marin (lö Mareng) sent af stað
I til að athuga, hvað um væri að
Aðalgatan í St.
vera í St. Pierre. Strax eftir
komu sína til St. Pierre sendi
skipið frá sjer þau skilaboð, að
St. Pierre stæði í björtu báli.
Fjöldi annara skipa hjelt nú af
stað frá Fort de France til St.
Pierre og tók fjöldi farþega sjer
far með skipum þessum, til að
bjálpa og forvitnast um ættingja
og vini. Skömmu eftir að skipin
komu til St. Pierre, fjekk fólk
þetta þær sorglegu frjettir, að
enginn hefði komist lífs af.
Það er þó ekki alveg nákvæmt,
að enginn hafi komist lífs af.
Talið er að tveir menn hafi kom-
ist við illan leik úr þessum hörm-
ungum.
Þegar björgunarliðið kom til
St. Pierre, heyrði það einhvers-
staðar neyðaróp, en gat ekki í
fyrstu áttað sig á, hvaðan þau
komu. Loksins fundu menn svert-
ingja einn í djúpum kjallara und-
ir fangelsi bæjarins og björguðu
honum, nær dauða en lífi. Á
uppstigningardagsmorgun hafði
fanginn Ciparis, en svo hjet negri
þessi, verið að vonast eftir morg-
unmat Sínum. En alt í einu gaus
glóðheitur skýmökkur inn um lít-
ið op á klefahurðinni. Klefinn
var hiiisvegar gluggalaus. Má
nærri geta, að þetta hefir verið
fremur óskemtileg vistarvera, en
einmitt þessi frágangur klefans
hefir orðið til þess að bjarga
Ciparis frá sömu örlögum og hin-
um öðrum íbúum St. Pierre. En
hinsvegar var hann alþakinn
brunasárum. Þrír dagar liðu frá
því að eldgosið varð og þar til
honum var bjargað.
Pierre eftir gosið.
Hinn maðurinn, sem bjargað
var, hjet Leander og var hann
skósmiður, sem átti heima í út-
jaðri bæjarins. Komst hann af
eigin ramleik til nágranna sinna,
sem búsettir voru utan til við
bæinn. En alt heimilisfólk hans
fórst í eldgosinu.
Mörgum getum hefir verið að
því leitt, hvernig á því stóð, að
eldgosið tók þessa lárjettu stefnu,
beint á St. Pierre, og hinsvegar,
hvað það var, sem raunverulega
olli dauða íbúanna í borginni.
Gosstrókarnir standa venjulega
beint í loft upp, en það er hraun-
leðjan frá eldfjöllunum, sem vell-
ur niður fjallshlíðarnar. Það, sem
menn halda að þarna hafi átt sjer
stað, er þetta: Gosstrókurinn hafi
verið svo blandaður gjalli og
hraunleðju, sem þyngdi gosið
þannig niður á við. Og ennfremur,
að gosið hafi komið út um hliðar-
gýg á fjallinu. Nokkru eftir aðal-
gosið myndaðist steindrangur, eða
stein-„tappi“, í aðalgýgnum, sem
var um eitt skeið 650 metra hár.
Um hitt atriðið, hvað það var,
sem varð íbúum St. Pierre að
bana,. er þetta tekið fram: Mörg
líkanna voru óþekkjanleg vegna
bruna, sum alveg brunnin, að
undantekinni lítilli beinahrúgu.
En á sumum líkanna varð ekki í
fljótu bragði sjeð neitt óvenju-
legt, fyr en þau voru svift klæð-
um og stór brunasár innanklæða
komu í ljós. Á legu og útliti þess-
ara líka varð það ráðið, að ham-
farir Mont Pelée höfðu komið
þessum íbúum svo á óvart, að
Framh. á bls. 143.