Lesbók Morgunblaðsins - 14.06.1942, Side 2
lfiö
LESBÓK MORGUNBLAÐSmS
Þessi mynd er af málverki, sem talið er að vera
af þrem konum Gyldenlöwe og sje María Grubbe
á miðri myndinni, en maðurinn til hægri
Gyldenlöwe,
Fyrsti maður Maríu Grubbe, U. F. Gyldenlöwe.
Sti Hoeg mun hafa haft nokkru
meiri tilhneigingu til ektakvinnu
Gyldenlöwe en vera ber og Hans
Hágöfgi komst á snoðir þar um,
skilaði hann af sjer kvinnunni,
en Sti Höeg varð að yfirgefa sinn
ektamaka og strax hypja sig útúr
kóngsins ríki og löndum“.
Nú fer að halla undan fæti fyr-
ir Maríu Grubbe. Frá þeim dög-
um er hún sótti um skilnað við
Gyldenlöwe er til brjef frá henni
til konungs. Þar segir:
„Jeg vildi gjarna sjálf undirdáu-
ugast talað við Yðar Konunglegu
Hátign. En jeg fátæk kona hefi
ekki þau föt, sem jeg get komið í
á meðal fólks. Miskunnið yður
yfir mig og hjálpið mjer til að
ná rjetti mínum. Guð mun launa
það“.
María Grubbe.
Konunginum, sem nú var Krist-
ján V., var af trúarlegum ástæð-
um illa við það að leyfa skilnað
þeirra Maríu og Gyldenlöwe. Til -
nefndi hann nefnd manna úr guð-
fræði- og Jagadeild Háskólans, til
þess að segja álit sitt um málið.
En að lokum fjell dómur í málinu,
þar sem þau fengu skilnað og fult
frelsi. En Gyldenlöwe varð að
greiða konu sinni háa fjárhæð,
sem svaraði' endurgreiðslu á
heimanmundi.
Sjö árum eftir skilnaðinn gift-
ist Gyldenlöwe að nýju, „komt-
essu“ Altenbury. Hann var enn
ríkisstjóri í Noregi og fjekk auk
þess mikil önnur metorð. Eftir
1679 dvaldi hann mest í Höfn,
uns hann 20 árum seinna sagði af
sjer öllum störfum ,og flutti sig
búferlum til Hamborgar, þar sem
hann bjó „við ótrúlega kyrð og
sparsemi".
★
Eftir 10 ára óhamingjusamt
hjónaband var María nú laus og
liðug. Hún gat ekki hugsað sjer
að setjast að í Höfn, sem hin for-
smáða ríkisstjórafrú. Og hún
kunni ekki við að leita heim til
föður síns að Tjele. Því hann hafði
tekið þessu skilnaðarmáli hennar
mjög illa og hneykslismálinu með
Styge Hoeg. Hún tók því saman
pjönkur sínar, peninga og dýr-
gripi og hjelt til útlanda.
Gyldenlöwe gerði sjer enga rellu
útaf brottför frúarinnar. í brjefi,
sem til er frá honum til Gá-iffen-
feldts segir svo:
„Styge Ilöeg og „madame" eru
farin með pen:ngana, komin vfr-
um Eyrarsund og inn í Svíþjóð.
Veit ekki hvernig jeg á um það
að dæma.
Adieu-. Yðar
U. F. G.
Engar sögur fara af því, hvar
María Grubbe var næstu tvö ár-
in. En svo mikið er víst, að á
þeim árum tókst henni að eyða
öllum móðurarfi sínum. Er ekki
nema senniegt að mágur hennar,
Styge Höeg, hafi hjálpað henni'
til þess, og hafi síðar yfirgefið
hana, þegar ekki var lengur fjár-
von hjá henni.
Kringum 1672 kom María aftur
til Danmerkur, þreytt, fjelaus,
illa klædd, heim til föður síns að
Tjele. Þá var hún nálægt þrítugu.
Hún var heima eitt ár. Þá tókst
Eiríki gamla að koma henni 1
hjónaband að nýju, gifti hana
Páli Dýra að Trinderup. Hún
fjekk Nordbækgaard í heiman-
mund. f kirkjunni þar er geymt
altarisklæði með ártalinu 1678,
sem sagt er að hún hafi saumað-
Það er ekki nema trúlegt að
María Grubbe hafi nú rent hug-
anum til fyrri frægðar og glæsi-
mensku, er hún nú var orðin
bóndakona á Jótlandi, að vísu í