Lesbók Morgunblaðsins - 04.10.1942, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
309
færir um að bera þær byrðar, sem
þýska þjóðin bar í fyrra stríði,
en jeg ballast að því, að sú skoð-
un sje röng, því að jeg hefi illan
bifur á henni, og vegna þess að
jeg held, að mögulegt sje að þýski
herinn hafi betra viðurværi í dag
en hann hafði á fjórða ári síðustu
styrjaldar. Niðurstaðan, sem ligg-
ur í augum uppi, er sú, að vjer
getum ekki búist við að sigra
Þýskaland á annan hátt en að
ráða niðurlögum þýska hersins í
orustum. Stríðið getur því orðið
mjög langt, vegna þess, að vjer
erum ekki nálægt því stigi ennþá,
að vjer getum framkvæmt slíkt.
Hvað Rússlandi viðvíkur, græð-
ir maður ekkert á því að bera
þetta stríð saman við fyrri st.yrj-
öld. Á þessum tíma í síðasta
stríði, þ. e. a. s. eftir þrjú ár, var
úti um Rússa og hernaðarmáttur
þeirra þrotinn að fullu. Það var þó.
sjerstaklega að kenna vandræða-
fálmi stjórnarinnar, sem hafði
runnið sitt skeið á enda, og var
hætt að vekja gneista af hrifn-
ingu og baráttukjarki meðal þjóð-
arinnar. Þeir, sem hafa kynt sjer
málin, sjá aftur á móti, að nú-
verandi stjórnskipulag hefir ekki
orðið fyrir hnekki vegna ófara
hersins, og að rússneska þjóðin
á eitthvað innra með sjer, sem
er þess vert að berjast fyrir, og
að hermdarverk Þjóðverja hafa
glætt baráttuvilja Rússa. Samt
sem áður er ekki hægt að segja
þetta með eins mikilli vissu um
hinar suðlægari þjóðir Rússlands,
til þess er þekking vor á þeim af
of skornum skamti.
Einnig verðum vjer að viður-
kenna, að þoka ófriðarins hylur
bandamenn vora sjónum vorum
að ýmsu leýti. Allan ófriðinn höf-
um vjer orðið að draga skoðanir
vorar af viðburðunum, viðburð-
um, sem vjer þó oft ekki höfum
fengið nægilega nákvæmar fregn-
ir af, fregnir, sem auk þess stund-
um hafa ekki borist fyr en eftir
dúk og disk.
Samt hefir yfirlitið verið upp-
Örfandi, og vjer megum reikna
mjög skakt, ef enn eru ekki fyrir
hendi í Rússlandi nægar sveitir
varaliðs og baráttukjarks.
Á fjármálasviðinu held jeg að
við getum varla verið ánægðir,
hvorki hvað snertir styrkleika
Rússlands, nje veikleika Þýska-
lands og eyðslu Þjóðverja á birgð-
um sínum. Efnislegt tjón Rússa
hefir verið óhemju mikið, verst
af öllu þó líklega á matvælasvið-
inu, og búast má við geigvænleg-
um brauðskorti þar, áður en næsti
vetur er liðinn. Olíuspursmálið
hefir verið rætt endalaust, með
þeirri niðurstöðu yfirleitt, að Rúss
ar geti að minsta kosti haldið á-
fram hernaði. En svo getur farið,
að Rússa muni skorta tilfinnan-
legar kol, járn og skotfæraverk-
smiðjur, heldur en olíu. Þegar
talað er um ástandið í Þýska-
landi í þessum efnum, halda marg
ir því fram, að Þjóðverjar hafi
ætt blindandi út í stríðið og eytt
efnum, sem þeir geta hvorki fram-
leitt nje flutt inn. Þetta má vera
rjett að einhverju leyti, en ekki
má heldur gleyma hinni miklu
snilli Þjóðverja í því að fram-
leiða öll möguleg gerfiefni, nje
heldur því, að þeir hafa náð mikl-
um hráefnalindum á sitt vald með
landvinningum sínum, og að bú-
ast má við því, að þar sem vörur
frá Þýskalandi komast til Suður-
Ameríku, þá komist líka vörur
þaðan til Þýskalands.
Frá hlutlausum löndum hafa
borist fregnir, sem benda mjög til
þess, að Þjóðverjar hafi búist við
að geta greitt Rússum rothöggið
á þessu ári, og það jafnvel svo
mjög, að þeir hafi veikt fram-
leiðslumátt sinn fyrir árið 1943
til þess að leggja alt fram á þessu
ári. Samt sem áður standa þeir
svo vel að vígi, hvað snertir viss-
ar tegundir þungahergagna, að
þeir hafa raunverulega hætt fram-
leiðslu ýmissa tegunda þeirra, og
tekið veksmiðjurnar til anriars.
Jafnframt liafa þeir flutt fleiri
og fleiri verksmiðjur sínar aust-
ur á bóginn, og hefir mjer verið
tjáð, eftir góðum heimildum, að
um 60 af hundraði af hergagna-
verksmiðjum Þýskalands starfi
nú í Austur-Prússlandi, Bæheimi,
Saxlandi, Austurríki og Póllandi,
svo að vonin um að eyðileggja
framleiðslu Þjóðverja með loft-
árásum einum saman verður veik-
ari með hverjum degi.
Grúfir ekki þoka ófriðarins
einnig að sumu leyti yfir ástæð-
um vor sjálfra Höfum vjer, eftir
þriggja ára stríð, komið fram-
leiðslunni í besta horf? Höfum
vjer nokkurt svar við ádeilum
þeim, sem fram hafa komið við-
víkjandi slóðaskap á ýmsum svið-
um hernaðarframlqijSslunnar Hef-
ir skattaálagningin í raun og veru
bundið enda á stríðsgróðabrallið ?
Er það ímyndun ein, að alt landið
virðist úa og grúa af óheiðarleika
í smáum stíl. Höfum vjer komið
á æskilegu samstarfi milli land-
hers, flughers og flota? Þessar og
margar aðrar spurningar viðvíkj-
andi hernaðarátökum vorum snúa
allar að atriðum, sem efast er um,
að engri þeirra er í einlægni hægt
að svara játandi. Þess gengur
enginn dulinn, að vjer erum nú
staddir á tímamótum, sem eru ó-
heilbrigð og hættuleg siðferðilega
sjeð. Stríðið og alvara þess hefir
að sumu leyti færst fjær sjónum
vorum.
Það sem er ljóst er það, að
vjer höfum loks náð því, sem
nálgast að vera fullur styrkleiki,
svo að með hjálp bandamanna
vorra frá Ameríku ættum vjer
að geta hafið árangursríka sóku
á næsta ári. Þess myndi engin
von vera, ef Þýskaland væri í
raun og veru eins hernaðarlega
sterkt, eins og Þjóðverjar revna
að telja heiminum trú um. En
jeg held, að vjer getum grilt í
skrumið, jafnvel gegnum þoku ó-
friðarins. Þýskaland er enn ákaf-
lega voldugt, en viss merki eru
sjáanleg um það, að máttur þess
sje að minka. Líkurnar fyrir loka-
sigri Þjóðverja eru langt frá eins
miklar og menn geta haldið við
fyrstu sýn. Og hver grein, sem
Göbbels ritar, ber merki þess, að
hann sjálfur sje þessa meðvitandi.
Mapús á Blikastöðnm
I—• r Magnús Þorláksson bóndi
*—* á Blikastöðum var nýlátinn,
fór Hjálmar á Hofi þar um þjóð-
veginn. Varð honum þá að orði:
Brustu fætur, föl er kinn,
fjörs á rætur gengur.
Jörðin grætur soninn sinn,
Sá var mætur drengur.