Lesbók Morgunblaðsins - 17.01.1943, Page 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
15
MYNDAGÁTUR ——
Lesbókar
Sumarið 1915 skaut jeg hrefnu
undan Óshlíð. Hrefnan drapst og
sökk til botns. Við reyndum nú
að draga hana upp, en sóttist
seint. Þá var ekkert spil á bátn-
um, svo að við urðum að draga
alt á höndum. Þá komu þar að
menn á báti úr Hnífsdal. Þeir
voru að fara á sjó. Nú komu þeir
og hjálpuðu okkur að draga, en
þá vildi það óhapp til, að skutul-
iínan slitnaði.
— Var þá ekki öll von úti?
— Ekki öll. Jeg ljet útbúa slæðu,
dreka, með hvössum járnkrókum
— og reyndi svo að slæða botninn,
en það festist ekki í henni. Jeg
vildi ekki gefast upp, fyrr en í
fulla hnefana, aðallega vegna skut
ulsins, sem var fastur í henni, því
að jeg átti þá ekki til, nema tvo
skutla. Svo lá jeg þarna og hring-
sólaði á bátnum í 40 klukku-
stundir. Þá flaut hún upp. Þarna
hef jeg komist í hann krappastan
með að ná hrefnu, það tókst eiu-
imgis vegna þess, að veður versn-
aði ekki þennan tíma. Þegar jeg
hef mist hrefnu á þennan hátt,
hefir það verið vegna vegna veð-
urs.
— Það var góð veiði. En er
ekki veiðin oft ærið misjöfn frá
ári td árs?
— Jú, afar misjöfn. Sumarið
1983 fjekk jeg til dæmis 7 hrefnur
á rúmum hálfum mánuði, hjerna
iiti í Álftafjarðarmynninu, en
sumarið 1935 fjekk jeg eina og
1936 og 1937 alls enga. Annai’s
geturðu sjeð hjema skýrslu um
veiðina frá byrjun, nema hvað það
vantar á hana einn háhyrning,
eina háhyrninginn, sem jeg hefi
skotið. Jeg skal segja þjer frá
því seinna.
Og Þorlákur rjettir mjer skrif-
aða skýrslu, sem nær frá 1914 og
til síðustu viku ágústmánaðar
1942.
— Jeg vildi bara óska, segi jeg
við Þorlák, þegar jeg hef lokið við
að afrita skýrsluna, — að þú hefð-
ir haldið jafn nákvæma skýrslu
yfir tófuveiðarnar. Kunnugir menn
hjer í nágrenninu segja mjer, að
þú munir vera búinn að skjóta
ein 7—800 af tófum.
— Það er ágiskan ein, ansar
Þorlákur.
Eins og lesendur muna hafa
myndagátur birst í Jóla-Lesbókinni
undanfarin ár, en ekki í öðrum tölu
blöðum hennar. Hafa gátur þessar
vakið mikla athygli og margir
spreytt sig á að leysa þær.
Myndagátur eru annars fremur
sjaldsjeðar í íslenskum blöðum. því
miður. því það er gott tómstunda-
dund að setja þær saman og eins að
leysa þær. En mjer hefir ekki tekist
að koma frambærilegum gátum sam-
an, nema með allmikilli fyrirhöfn,
og væri því feginn, ef aðrir vildu
senda Lesbók slíkar gátur til birt-
ingar.
Gátan, sem birtist í síðustu Jóla-
Lesbók var þvi jafnframt orðsending
til þeiiTa, sem gaman hafa af mynda
gátum, að miðla Lesbók þeim gátum,
sem þeir kynnu að semja, fyrir hæfi
lega þóknun tii höfundanna.
Jeg hefi gert mjer það að reglu,
að forðast „mínusa" í gátunum, tel
þær naumast fullgildar ef mynd-
imar innifela í sjer tákn fleiri bók-
stafa, en eiga heima í ráðningunni.
En slíkur háttur er hafður í mynda
gátum þeim, sem oft hafa birst í
þeim Norðurlandablöðum, er hjer
voru mikið lesin meðan póstgöngur
voru þaðan, eins og t. d. i „Hjemm-
— Jeg skal minnast þess, svara
jeg, — og ekki hafa eftir þjer
a<mað en þú hefir sjálfur sagt
mjer. En svo að jeg víki aftur
að hrefnunum. Hefir þú oft sjeð
hrefnur með unga.
— Aldrei. Jeg hefi oft skotið
hrefnu á fyrsta ári, svo litla að
kjöt og spik nam ekki meiru en
500 kg., en. þessar smáhrefnur
hafa altaf verið einar sjer, aldrei
í fylgd með stærri hrefnum. Jeg
hef líka oft skotið hrefnu með
fóstri, en aldrei með mjólk í júgr-
um. Ekki skil jeg, hvernig stend-
ur á þessu með hrefnurnar. Hnís-
ur sjást til dæmis oft með unga
fram á haust.
— Úr því að þú skilur það ekki,
Þorlákur, er engin von til þess að
jeg skilji það, svara jeg. — En
dr. Bjarni Sæmundsson áleit — að
et“. þær myndagátur sem þar voru
birtar voru oftast nær of auðráðnar
til þess að hafa gaman af þeim.
Oft er í frásögur færandi hvem-
ig ráðningar þær eru, sem sendar
eru blaðinu á myndagátunum. —
Fyrstu árin, sem þær birtust hjer,
voru sumar ráðningarnar þannig, að
ekkert vit var í þeim, eftir menn,
sem sýnilega höftiu alls ekki gert
sjer grein fyrir hvaða reglum mynda
gátur eru háðar. En slíkar „ráðn-
ingar“ eru nú sjaldsjeðari.
Gátan, sem ráðin er í þessari Les-
bók er með þeim auðráðnari, er hjer
hafa birst. —• Ýmsum, sem að öðru
leyti leystu rjett úr henni, hug-
kvæmdist ekki rjett lausn á 3. liðn-
um, sem þýðir „á er s“, eða „á sem
s“, þ. e. að áin er teiknuð i s-lagaðri
bugðu. Og aðrir, sem annars leystu
rjett úr gátunni, rjeðu síðasta lið-
inn sem „vír“, enda má vera að rjett
ráðning hafi þar verið nokkuð dulin.
En þar eð sagt var í skýringagrein,
enda ber efni ráðningarinnar það
með sjer, að hún var einskonar aug-
lýsing eða ávarp, þá þurfti einhver
undirskrift þar að vera og mátti þá
hugkvæmnin hjálpa til að hvísla að
ráðendum að v í r gæti líka þýtt V
alt í r. V. St.
mig minnir — að hrefnan myndi
fæða afkvæmi sitt í febrúar eða
mars. Nú byrjar hrefnuveiðin hjá
þjer aldrei fyrr en í maí á vorin,
svo að ef unginn er mjög bráð-
þroska getur hann verið skilinn
við móður sína á þeim tíma. Ann-
ars gæti jeg best trúað því, að
hrefnunni þætti ísafjarðardjúpið
of mikið hættusvæði, vegna þinna
aðgerða til, þess að nota það sem
fæðingarstofnun.
Nú þurfa þeir, ólafur og Þor-
lákur að fara út og skoða ali-
tófurnar. Jeg fylgist með og
hlusta á refatal þeirra af mikilli
eftirtekt, en mjög litlum skilningi.
Síðan kveð jeg þá með virktum,
þakka Þorláki góða frásögn, og
óska honum allrar heppni í veiði-
ferðum komandi ára.