Lesbók Morgunblaðsins - 27.06.1943, Síða 1

3&orðttnMa&sinð
24. tölublað.
Sunnudagur 27. júní 1943.
XVII. árgangur.
________(• H?oldarpraoMmlð}* hX
Höfuðstaður Bandaríkjanna
Það mætti nefna Washington-
borg „Borgina í skóginum“. Hún
er öll skógi vaxin og víða gnæfa
trjen hátt yfir húsin. Sje horft
eftir götunum, blasa við trjá-
göng, svo langt sem augað eygir
og lykjast þau saman að ofan.
Einhversstaðar að baki eru hús-
in. Þar sem götur mætast eru
hringmynduð torg, prýdd gos-
brunnum, líkneskjum og margs-
konar skrautgróðri. Eru torgin
venjulega nefnd eftir einhverri
þjóðhetju úr hinum mörgu styrj-
öldum, sem Bandaríkin hafa háð
— Lee, Sheridan, Dupont o. s.
frv. Nú eiga Bandaríkin i sjöttu
styrjöldinni, að meðtöldu frelsis-
stríðinu — og verður manni að
spyrja sjálfan sig hvort torg og
gatnamót höf uðborgarinnar muni
nægja fyrir heiðursvarða handa
öllum þeim hetjum, sem nú
vinna sjer til frægðar.
Um miðbik borgarinnar liggur
skógarbelti, algerlega ósnortið af
mannahöndum. Þar fossa lækir,
þar rísa hamrabelti, svo auðvelt
er að gleyma því, að maður sje
staddur í miðri borg — sjerstak-
lega ef heyrist rymja í villidýr-
unum, sem höfð eru í dýragarði
í öðrum enda þessa skóglendis.
Það sem einkum einkennir
Washington er þessi frjálsa víð-
átta, þessi stórbrotna höfðings-
lund, sem lýsir sjer í ríkulegri
úthlutun á landrými, bæði um-
hverfis einkabýli, en þó sjerstak-
lega um miðhluta borgarinnar,
þar sem opinberar byggingar
eru reistar í sjerstöku umhverfi.
Annað er það, sem aðkomu-
maðurinn les út úr svip borgar-
innar. Það er tryggð Ameríku-
manna við forn verðmæti og að-
dáun á afrekum þeirra manna,
sem grundvöluðu lýðveldi Banda-
ríkjanna. En einnig virðing og
ást á klassiskri menningu Ev-
rópu. Það er næstum því að
maður komist við, að sjá og
finna tryggðina við alt það, sem
menning „gamla heimsins“ hef-
ir best framleitt.
Járnbrautarstöðin, sem allir
ferðalangar koma á til Washing-
ton, er byggð með rómverskum
bogagöngum framanvert. Stöðin
er stærri en Grand Central og
Pennsylvania-stöðvarnar í New
York til samans og er sagt, að
anddyrissalur þessarar miklu
byggingar mundi taka 100,000
manns í sæti, ef hann væri not-
aður til hljómleika eða þesshátt-
ar. —
Ur þessu mikla anddyri Wash-
ington-borgar blasir við fagurt
útsýni. Fyrir framan er stórt
opið svæði, Union Square, sem
er bygt með Place de la Con-
corde í París að fyrirmynd. Þar
er upphækkaður marmarapallur
með brons-ljónum til beggja
handa, en myndastyttu af Grant
hershöfðingja á miðju.
En lengra til suðurs gnæfir
við himinn hin hvíta hvelfing
þinghússins, Capitol, sem byggt
er eins og Pantheon í Róm, með
súlnaröðum og grískum högg-
myndaburstum inn í þingdeild-
irnar, sitt til hvorrar handar.
Vestan við þinghúsið taka við
víðir vellir, alla leið út að Poto-
mac-fljótinu, en á bakka þess
stendur yndisfagurt grískt
musteri, sem er minnismerki
Abraham Lincolns.
Á miðjum völlunum rís upp
minnismerki George Washing-
ton. Það er bygt eins og egyptsk
„Kleopötru-nál“, uppmjótt og
himingnæfandi, 550 fet á hæð. Á
rigningardögum hverfur það upp
í skýin.
Thomas Jefferson, höfundur
stjórnarskrár Bandaríkjanna, á
minnismerki beint suður af
Washington-styttunni og lokar
það þríhyrningi mikilmennanna.
Það er hringmyndað marmara-
musteri, með lágum kúpli og
jóniskum súlum umhverfis. En á
vorin blómstra þar kirsuberja-
trje, eins og bleikrauður draum-
ur og spegla sig í flóðvatni
fljótsins. Trje 'þessi eru vina-
gjöf Japans-keisara til Banda-
ríkjanna. — Fallvölt blekking
draumurinn sá!
Þegar staðið er hjá minnis-
merki Washingtons og horft til
norðurs, blasir beint við Hvíta
Húsið, bústaður Bandaríkjafor-
setans. En sitt til hvorrar hand-
ar, og þó nokkru nær, standa
raðir hvítra hallna, með klassisk-
um súlum og marmaralíkneskj-
um, fram með Constitution
A venue, (Stj órnarskrár-götu).
— Þetta eru skrifstofudeildir
stjórnarinnar og ríkisskjala-
safnið.
Vellirnir vestan við þinghúsið