Lesbók Morgunblaðsins - 17.08.1945, Blaðsíða 7

LESBÖK MORGUNBLAÍ)SINS

ur hans. — Eitthvað, scm veldnr
þjer áhyggjum — ?
—- Það umlaði í Duke. — Hann
segir að jeg hafi orðið fyrir áhrif-
um af Delius.
— Eu það er þó enginn glæpur
— hjelt vinur hans áfram. —Hver
einasti nvikill tónsmiður hefir orð-
ið fyrir áhrifum af öðrum miklum
tónsmiðum — og Delius var einn af
þeim fremstu í Englandi —!
— Mjer er alveg sama um það —
sagði Duke -— það, sem mjer þykir
verst er að jeg hefi aldrei heyrt
minnst á Delius.
Eftir þetta keypti hann öll verk
Delius og spilaði þau hvað eftir
annað. — .Teg hefi orðið fyrir á-
hrifum af honum — sagði hann
stoltnr.
Jazzkonungurinn
EN LÖNCtU áður en hinir alvar-
lega þenkjandi menn byrjnðvj að
syngja lög Duke Ellington, var bú-
ið að krýna lvann (opivvberlega og
ekki opinberlega) senv konung jazz-
ins. Hann senuvr sítv eigin lög. liann
útsetur þavv fyrir hljómsveit og
lvann stjórnar hljóinsveitinni. Þessi
þrefeldni, sem er einstök i dægur-
tónlistinni, skapar jazztegund. senv
margir hafa reynt að stæla. en eng-
um hefir tekist að ná.
Prægð Dvike Ellington hefir verið
æfintýraleg. Hann hefir' leikið v út-
varp fyrir allar meiri háttar út-
varpsstöðvar. Hann hefir komið
persónulega fram í öllum stærri
leikhvvsum (fyrsti negrastjórnand-
inn, sem lvefir farið í hljómleika-
ferð rnilli rík.ja og leikið í sjö fyrsta
flokks leikhúsum í Texas). Hann
hefir kornið fram í Ziegfield sýn-
ingum og negra revýum, seni hafa
gengið lengi v Hollj’Wood. Hann
hefir leikið í einvvm sex kvikmynd-
um.
Hann hefir slegið öll met í lengdi
samninga við næturklvibba, sjer-
staklega í Cotton Club og Hurricane
í New Ýork. Hann hefir leikið inn
á meija en 1,500 hljómplötur og
meira hefir selst af plötum hans en
nokkurs annars dægurlagaleikara.
Hann hefir sigrað áheyremdur í
höfuðborgum Evrópu. Hvað eftir
annað hefir hann verið kjörinn
dægurlagahöfundur Ameríku nr. 1.
Texas hefir nýíega gefið honum
nafnbótina „Erindreki velviljans‘-‘ !
ÞÓTT allskonar heiður hafi síst
verið sparaður við Duke, er hann
þó fremvtr hógvær maður. Lifnaðar-
hættir hans eru miklu látlausari en
búast mætti við af manni, sem hef-
ir 150,000 dollara í ársláun. Hann
býr ásanit konu sinni í léiguvbúð í
Harlem, en íbúðin er aðeins tvö
herbergi og eldhvis. Sonur hans,
Mereer, er í hernunv Hann er gjör-
sneyddur öllu monti og lítið fyrir
að traua sjer fram yfirleitt. Næstum
því eina óhófið, sem hann lætur eft-
5r s.jer • er klæðaburðurinn, en hon-
um á hann að þakka nafn sitt (her-
toginn).
Hann segir lvtið um sjálfan sig
og tónlist sína og það er ekki hægt
að segja að lvann hafi listamanna-
skapferli. Hann vinnur ótrúlega,
mikið — 14 stundir á dag, reglvv-
lega sjö daga vikvvnnar. Þrátt fyrir
andlegt og líkamlegt erfiði er hann
alltaf í sólskinsskapi.
Þeim mönnum, sem með honnm
starfa í hljómsveitinni, reynist hann
fremur sem faðir heldur en atvinnu
veitandi. Og það er talinn gefinn
hlutur á skrifstofum hans, að Duke
Ellington reki aldrei neinn mann vir
þjónusfu sinni. Það er venjulega
öfugt, Af fimmmenningunum, sem
hann byrjaði frægð sína með, fyrir
tuttugu og sex árum,* eru þrír enn
með honum, sá fjórði er Duke sjálf-
ur, sá fimnvti er látinn.
Ef nvenn vilja fara að sálgreina
hann, virðast skapeinkenni hans
vera einkennilega mótsagnakennd.
Hann er mjög trúaðvvr — Biblían er
vvppáhnldsbók han — samt fer hann
mjög sjaldan í kirkju. Hann er allrv
i r.sv,
jafna manna rólyndastur, en þó
getur lvann reiðst ógurlega ef háhri
finriur lausa tölvt á skirtunni sinni.
Hann hefir alla sína tíð haft hcsta-
heilsu, en þrátt fyrir það er hann
ekki laus við að vera dálftið ímyúd-
tvnarveikur. Ilann hefir óbihmdi
rivinni, þegar um er að ræða hluti,
senv hafa átt sjer stað aftur í grárri
forpeskju^ en harin er gjárn á 'að
glevma miðdegisverðarboði, bsötn
harin hefir lofað degi áður. Harin
er venjulega regluserivin sjálf í öll-
vvm sínum störfurn, • en þó kériíur
fyrir að hann settir starfsmentvfea
á skrifstöfum sínvim út úr öllu jhfri-
vægi hveð því að koma á ólíklegustu
tínvum og spila ,,gin rumniy“ við
vini sína og þá vill hann ekki hafa
neiria truflnri. : ð'4,«
Hið áskapaða látleysi mannsiris
kemur ef til vill best í Ijós, þégar
hann æfir hljórivsveit sína. Þar 'ifk-
ir dásamlegt formleysi. Hver irláð-
ur í hljómsveitinni lætur.í ljósi álit
sitt á því, hvernig leika skuli eitt-
hvert tiítekið lag og kemvvrJnveð
sínar ráðleggingar, Og Duké^W
ekki of stór og voldvvgvvr til að 't’Aka
á móti gagnrýni.
Sem tónsmiður er hann jafririel
enn lausari við allt form. Hári v
skrifar niðvvr hugmýndir 'síriar,
hvar sem hann kann að vera síadd-
ur, í leigvvbifreið, i útvarpsstöð riðá
í næturklúbb. Oft eru vasar lirnis
vittrcðnir af brjefmiðum, en þar éru
skrifaðar glefsur úr tónverkum; sótv
hann síðar setur saman í eitt „klass-
iskt jazzverk“.
Þannig urðu til lögin „Sophistiea-
ted Lady“ og ,,Solitude“.
sLt
— Pabbj, hvar hefurðu hugáað
þjer að halda brúðkaupsveisluha
mína ?r
-r- Ætlarðu að fara gifta þig?
Ekki hafði jeg hugmjnvd um það.
—-.Hvað er að heyra þetta ” T.eStu
ekki Moggann maður?