Lesbók Morgunblaðsins - 16.03.1947, Síða 5
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
80
í vetur hafa menn mörgum sinnum flogið sjer til skemtunar yfir höfuð-
borgina og nágrenni hennar, einkum á síðkvöldum þegar tunglskin hefir
verið. Mynd þessa tók ljósmyndari Morgunblaðsins á slíku flugi og sjest
hjer yfir flugvöllinn og nokkurn hlu ta af bænum. Tjörnin er á miðri
myndinni. Til hægri sjest kirkjuga rðurinn, íþróttavöllurinn og háskóla-
hverfið. Til vinstri má sjá turn frí kirkjunnar.
fengu menn fljótt að kenna á valdi
hans og harðlyndi, og þar á meðal
sumir þeirra klerka, er höfðu kosið
hann, og hyllt sem besta formann
kirkjulegra mála“.
I'ess var ekki lengi að bíða, að
Ólafur biskup neytti valda sinna,
bæði á prestum og leikmönnum.
Stofnaði hann skjótt til margvíslegra
málaferla, oft af litlum sökum, og
bar venjulega hœrri hlut. Hann hafði
þá venju, að le-iða vitni í málum sín-
um. láta þau sverja eins og honum
þólcnaðist, og útnefna síðan /? presta
dóm um málin. DæmdM þeir jafnan
eins og bislcup vildi: Og ef einhver
gerðist svo djarfur, að mœla móti
gerðum biskups, beitti hann forboð-
um og bannfæringum kirlcjunnar
miskunnarlaust, enda bitu þau vopn-
in vel, þó harðfylgnustu höfðingjar
ljetu þau ekki á sjer festa, svo sem
Hrafn Brandsson lögmaður í Hvassa-
fellsmálunum frægu“. (Espólín segir
svo um Ólaf biskup: ,,Var það nú sem
jafnan, að Ólafur biskup var sjálfr
Sækjandi sakgr, vottur og dómari“.
(Árb. II. d. 84).
„Það mun fara sönnu nærri, að
biskup hafi þurft mjög á prestum sín-
um að halda í ölluin sínum fjárplógs-
málum. Reyndust þeir oftast þægir í
hendi hans, hvort sem þyrfti til vitna-
burðar eða dóms, enda var skrifta-
vald kirkjunnar þægileg hjálp í þessu
efni. Af dómum Ólafs biskups má
glöggiega sjá, að hann hefir haft mæt-
ur á (sjera) Sigmundi Steinþórssyni
og talið hann í röð sinna fremstu
klerka, meðan (sjera) Sigmundur var
honum eftirlátur'.
Tilgreinir M. J. nú nokkra dóma,
sem sjera Sigmundur var dómsmað-
ur í fyrir biskup, og það meðal fvrstu
dómsmanna. Ilafði biskup sjera Sig-
mund (eins og aðra presta, og þá eigi
síst sjera Jón Broddason, sem um
þessar mundir mun hafa setið á
Hrafnagili) „ah’eg í vasa sínum“, og
stóð svo fram undir 1474. 147S er
hann enn í dómi biskups, og .þessi
árin“ (þ. e. árin á undan) veitti bisk-
up sjera Sigmundi „prófastsdæmi um
hálft Húnaþing".
í 1.5 ár hefir sjera Sigmundur (sem
líklega hcfir þó verið að eðlisfari frek-
ar stórgerður), látið að vilja biskups,
enda notið hylli hans. En nú var líka
að því komið, að biskup færi að sýna
honunvsDÖrfu hliðina á sjer.
II.
„Árið 1474 hefir farið að óvingast
með biskupi og (sjera) Sigmundi. Þá
um sumarið, 27. júní, eru þeir báðir
staddir á prestastefnu á Eyrarlandi.
En nú er (sjera) Sigmundur ekki í
dámarasœti, heldur sakborningur
biskups fyrir tólf presta dómi, með
sjera Sveinbjörn í Múla (Barna-
Sveinbjörn), Seming í Saurbæ og
sjera Jón (Broddason) á Hrafnagili í
broddi fvlkingar, eins og venjulega.
Þar ber biskup fjórar sakir á (sjera)
Sigmund, og cr sú fyrst, að hann hafi
dæmt í máli prests, án biskups leyfis.
(Sjera) Sigmundur kvaðst hafa farið
þar eftir biskups skipan, og „vændist
vitnum“ að því, þ. e. vænti að geta
leitt vitni að því. Var hann dæmdur
til að gera það innan mánaðar á Hól-
um hjá biskupi, ella fallinn i óhlýðni
við hann.
Annað sakaratriði var það, að
(sjera) Sigmundur hefði ekki lesið for-
boðsbrjef biskups i Húnavaöisþingi
á öllum kirkjum í sínu prófastsdæmi
fyrir Guðmundi Þórarinssyni og Vil-
borgu Marteinsdóttur. Gegn þessu