Lesbók Morgunblaðsins - 01.02.1948, Blaðsíða 10

LESBÖK MORGUNBL'AÐSINS
54 *. - J5TF *i
KAPPHLAUP STÓRVELD-
ANNA UM ÚRANfUM
gert er í lýðfrjálsum löndum. Þar er
forsætisráðherra, póstmálaáðherra,
viðskiptamálaráðherra, heilbrigðis-
málaráðherra, atvinnumálaráðherra,
utanríkisráðherra, fjármálaráðherra
o. s. frv. En þingmenn eru ekki
kosnir. Þeir þm-fa heldur ekki að
vera fjelagar í „Sambandi kvenkjós-
enda“. Hver kona, sem náð hefur
lögræðisaldri, má setjast á þingbekk,
ef hana langar til, og taka þátt í
umræðum.
Þingsköp eru hin sömu og á þjóð-
þingi Ástrahu. „Stjómin“ leggur
fram frumvörp til laga og svo eru
þau rædd, samþykkt eða felld. Sjer-
stakir fjTÍrspumartímar em líka í
þinginu og getur þá hver þingkona
borið fram fyrirspurnir til stjórnar-
innar- Ihngkonur skiptast í flokka,
eins og á öðram þingum, og stjóm-
arandstaðan er kröftug og óhlifin.
Verða umræður oft heitar og verja
þingkonur skoðanir sinar af kappi
og mikilli mælsku.
Með þessu móti hyggjast ástralsk-
ar konur munu ná þeim pólitiskum
þroska, að þær standi karlmönnum
á sporði, meira að segja þaulreynd-
um þingmönnum. Árángurinn verð-
ur sá, segja þær, að ekki er hægt að
bola okkm- frá þvi að taka þátt i
opinberam málum. Konur hafa
fengið jafnrjetti við karlmenn. —
Hvaða gagn er í því, ef þær era
sniðgengner eftir sem áður þegar
um embætti og þingmennsku er að
ræða? En þær era sniðgengnar
vegna þess að þeim er ekki treyst-
Hlutverk „alþingis kvenna" er að
sýna fram á það að konumar standa
karlmönnunum á sporði og þær eiga
heimtingu á að sitja á þingum, eigi
aðeins heima í sínu landi, heldur
einpig á þingi Sameinuðu þjóð-
anna.
V ^
Það er hægt
aö Tcomast af meö lítiö, ef maöur
eyöir ekki of miklu fje til þess aö
leyna fátœkt sinni.
. Um allan heim fer nú fram
æöisgengiö kapphlaup um
þaö aö finna úranxum nám•
ur. Á bak viö þaÖ er tog-
streita stórveldanna um yfir-
•"'* ráö fyrir tilstilli kjarnork-
unnar.
Þetta kapphlaup er þó aðallega
milli Bandarikjanna og Sovjetríkj-
anna, því að aðalátökin verða á milli
þeirra, ef mannkynið lendir enn einu
sinni í styrjöld.
Hveraig horfir þá núna og hvaða
úraníumnámur hafa þessi stórveldi á
sínu valdi?
ftök Bandaríkjanna
Þessar eru þær úraníum námur,
sem Bandaríkin ráða yfir: (
Belgiska Kongo. Þar eru auðugustu
úraníum námur heimsins, eftir því
sem enn er kunnugt. Jarðfræðingar
telja, að um 70% af öllu úraníum jarð-
ar sje þar saman komið. Bandaríkin
hafa fengið einkaleyfi á námunum.
Út af þeim samningi urðu heitar um •
ræður í belgiska þinginu í haust. En
stjórnin neitaði að gefa neinar upp-
lýsingar um það hve mikill námu-
gröfturinn væri. „New York Herald
Tribune" sagði nýlega, og þóttist hafa
það eftir góðum heimildum, að árið
1946 hefði verið brotnar þar 2000
smálestir af úraníumgrjóti, en 1600
smál. fyrstu þrjá mánuði ársins 1947.
Kommúnistar og vinstri menn í
belgiska þinginu heldu því fram, að
það væri ,,hlægilegt“ hvað Banda-
ríkin borguðu fyrir námurnar og
heldu því fram að útflutningur á úr-
aníum þaðan mundi koma Belgum í
klípu. En Henri Spaak forsætisráð-
herra svaraði því, að hemaðarsamn-
ingurinn, sem Belgar gerðu við Banda-
ríkin, væri enn í gildi og mundi verða
í gildi þangað til S. þ. gerði þar á aðra
skipan.
Great Beaver Lake námurnar. Hjá
Great Beaver Lake, sem er norðar-
lega í óbygðum Kanada, eru sagðar
næst stærstu úraníum námur heims-
ins. Þar hafa Bandaríkin einnig feng-
ið einkaleyfi til námuvinslunnar. en
engar tölur hafa verið birtar um fram-
leiðsluna. Kanada hefur sjálft örlítinn
hluta námanna, til þess að fá nóg úr-
aníum handa atomrannsöknastofnun
sinni hjá Chalk River.
Colorado. Þá hafa og nýlega fund-
ist úraníum námur í Colorado í Banda
ríkjunum. Samkvæmt frjettum, sem
af þeim hafa borist, er talið að þar
sje nægar birgðir af úraníum handa
Bandaríkjunum, þótt þau missi tök á
öllum erlendum námum.
Vitað er, að kjamorku-rannsókna-
nefnd Bandaríkjanna hefur talið nám-
ur þessar svo mikils virði, að rjett sje
að leggja þegar fram fje til starf-
rækslu þeirra. Meira veit almenningur
ekki um það. En enginn efi er á því
að námurekstur er þegar byrjaður
þarna undir umsjá nefndarinnar.
ítök Rússa
Ameríkumenn hafa lagt kapp á það
að komast yfir úraníum námur sem
víðast og tryggja sjer útflutning á
því annars staðar. En Rússar hafa
lagt alt kapp á það að finna úraníum
námur innan endimarka ríkis síns, eða
í þeim löndum, þar sem þeir hafa gert
sig að nokkurs konar húsbændum. Er
talið líklegt að Rússar þurfi ekki að
vera upp á aðra komnir með úran-
íum, þegar þess er gætt, að rúss-
neska ríkið nær yfir sjötta hlutann af
yfirborði jarðar — þótt ekki sje