Lesbók Morgunblaðsins - 14.08.1949, Side 3
LESBOK MORGUNBLí\ÐSINS
359
í hliðinu að Borgarvirki
in bygðarinnar er Vatnsnesfjall-
garðurinn, hár og svipmikill. — í
norðri sjer fram á flóa og handan
við hann rísa Skagastrandarfjöllin
og utarlega stendur Spákonufell og
má undir því sjá reyki, þegar síld-
arverksmiðjan er starfandi. Mið-
sveitis rís Borgarvirki og speglar
sig í vatninu, en handan við það
gnæfir Vatnsdalsfjall og síðan Víði-
dalsf jall og er hvergi fegurra ásýnd
um en hjer. Blasir nyrst við á því
Ásmundarnúpur og þá Rauðanúp-
ur, með ljósum liparit tindi. Þar
segir sagan að Barði hafi sett varð-
mann til að skygnast um ferðir
Borgfirðinga ef þeir kæmu sunn-
an Vatnsdal eða Víðidal, en annan
varðmann á Þóreyarnúp. Skyldu
þeir kveikja bál ef þeir yrði ófriðar
varir, svo að Barða kæmi njósn
nógu snemma.
í miðju Víðidalsfjalli cr Mel-
rakkadalur og sjer í hann opinn,
en nær blasa við margir bæir í
Víðidal. í suðri gnæfir Eiríksjökull
við ský og vestan við hann sjcr á
mjalllivíta bungu Langjökuls. Lok-
ast svo þessi einkennilegi og (il-
komumikli fjallahringur við Þór-
eyarnúp.-
horfinnsstaðir
Búsældarlegt er i Vesturhópi og
yfirleitt munu vera þar kostajarð-
ir. En samt leggjast þær nú í eyði
hver af annari, Gottorp, Sigríðar-
staðir, Þorfinnsstaðir, Harastaðir
og Foss. Og það er aðeins tíma-
spursmál hvenær Klömbur og
Kista fara í eyði, því að nú er að-
eins einn maður á hvorum bæ. Ein
ástæðan til þess að jarðirnar fara
í eyði er fólksekla. Fólkið flýr úr
þeirri sveit eins og öðrum og leit-
ar margmennis. Önnur ástæða er
sú, að bæirnir eru k •mnir að því
að falla, og menn gela ekki, eða
vilja ekki lcggja í byggipgarkosln-
að. lívorugu er þó (il að dreifa á
Þorfiimsstöðum. - Þar cr stórt
og stæðilegt timburhús og sími
þangað heirn,, en akvegur rjett
við garð. Þar er fallegur skrúðgarð-
ur og mikið sljett tún og grasgefið.
Þarna mætti hafa stórbú.
HJER er best að venda sínu kvæði
í kross og fara að athuga þann
staðinn, sem merkilegastur er á
þessum slóðum: Borgirvirki. Að
því liggja tvær leiðir, önnur að
sunnan, hin að norðan. Talið var
að syðri vegurinn væri algjörlega
ófær bílum vegna einhvers síkis
við Vesturhópsvatn. Vafi ljek og á
hvort nyrðri leiðin væri bílfær. Þar
hafði brotnað brú og ekki enn verið
gert við hana. Þó gat skeð að þarna
væri fært vegna undangenginna
langvarandi þurka. Og svo var lagt
á stað. Við ókum upp hálsinn frá
Þorfinnsstöðum og lá leiðin suður
að Vatnsenda og þar um garð. Þar
fyrir austan er flói eða mýrarsund
og í því kelda og þar var brotna
brúin. Þetta he'ur aldrci verið
mcrkileg brú. trje lögð yfir keld-
una og rept á milii þeirra. Riml-
arnir voru brolnir, cn keldan mátti
kallast þur, og yfir lór bíllinn. Svo
var ekið upp á Borgarásinn norðan-
verðan og farið fram hjá Stóru-
Borg. Þaðan eru alibrattir melar
upp að borginni, og komst bíllinn
alla leið að rótum hennar að austan.
Þarna er borgin tilsýndar eins
og hringlaga klettur, allmikill um-
máls, En er maður hefur klöngiast
upp skriðurnar og nálgast kletta-
beltið, opnast á því hlið og þcgar
þangað kemur er þar innar af hring
mynduð kvos líkust eldgíg. Sjer
maður nú að borgin er skeifulaga
klettakögur, hærra að utan, en þó
með klettum alt umhveríis kvosina.
MANNVIRKI mikil hafa verið
gerð þarna í fornöld, grjótgarður
þykkur og hár þvert fyrir hliðið,
og miklar hleðslur á ytri brúnum
borgarinnar, þar sem skörð voru,
eða stallar, þar sem hægt var að