Lesbók Morgunblaðsins - 14.08.1949, Blaðsíða 8

364
LESBOK MORGUNBL \ÐSINS
Vardö og Vadsö, því að þar er
engin vörn fyrir. Það er jafnvel
búist við að fyrsta herhlaup þeirra
verði suður á Tromsö og jafnvel
til Narvik. Það yrði þeim til mikils
gagns, því að þá gæti herskip banda
manna ekki notað firðina í Norður-
Noregi og gert þaðan loftárásir á
Rússa, en það óttast þeir einna
mcst. Það er og Rússum i hag að
Þjóðverjar eyðilögðu hafnarmann-
vifki á þessum slóðum og ekki hef-
ur unnist tími til að gera við þau.
Á landamærum Rússlands cg Nor-
egs hjá Elvenes hafa Norðmenn
aðeins 10 hermenn. Og á öllu bessu
stóra svæði er aðeins ein herdeild
til varnar. Mótspyrnu er því ekki
að vænta fyr en við Trondenes.
(Úr Magazine Digest).
V V V V
BlriU.jan i Moliollsdal.
í Mókollsdal í Strandasýslu er stór
hóll úi leir, sem kallast bleikja. Held-
ur Þorvaldur Thoroddsen að þetta
mun: vera sundurliðað liparit með ögn-
um l* brennisteinskísi. Áður fyr var
mikið talað um þennan leir. Olavíus
sagði að það væri postulínsjörð og tók
með sjer tvo kúta af leirnupi til Kaup-
mannahafnar. En það þótti ekki nógu
miki.5 til rannsókna. Var þá Nico'ai
Moh.' sendur hingað 1780 til þess að
grenslast nánar eftir þessu. Tók hann
leir á þrjár tunnur og scndi með skink
sem átti að fara til Hafnar. En skip
það tórsl á útsiglingu. Eflir það munu
Dátiir hafa hætt að hugsa um þessa
námu. En Íslendjngar notuðu leirinn
lengi sem græðiptástur á sár.
KJöUisti
Æði mikið vai þá (fyrir 75—80 ár-
um) flutt til Reykjavíkur af naulum
til slátrunar. Keyptu kaupmenn bau og
var þá sendur „kjötlisti“ út um bæinn,
svo að menn gætu skrifað sig fyrir svo
og svo mörgum pundum af kjöti. Var
oft skrifað á dönsku á listann, þótt
kaupendur væri íslenskir, t. a. m. „10
pd. Höjreb“, „8 pd. Mörbrad" o. s. frv.
BÖRGARVlttKI. — Á súttnanverðu Borgarvirki slitna klettarnir sundur á
káfla og er þar skriða. Þarna hefur verið hlaðinn hár og mikill grjótgarður,
sern mi éf hruninn að mestu. Sténdur þó enn brot af vesturendanum til sann-
indamerkis um það hvað garðurinn h ifi verið hár, og þar vcstur af er enn að
niestu óliögguð híeðsla á klettabrúnin íi. Grjótið úr lirunda garðinum hefur
fallið niður alla skriðu. Þennan garð á að hlaða upp að nýu. Skamt er hjcr yfir
á kvosarbarmihii, en þár Utinir eru húsarústirnar. Inst við bergið þar, i horni
cystri tóftarlr.nar, cr hcstdys. l*ar var lagður að vclli reiðhcstur konu Jóns Ás-
gcirssonar á Þingeyrum. Hjet hann S nári og þótti þarna hæfilega virðulcgur
hvíldarstaður fyrir hann. Einhverjir hafa raskað ró hans, því að hauskúpan lá
nú utan virkis, og nú vcrður þessi dys afmáð með öllu.
Efnaminna fólkið sældist aðallega eftir
„slaginu", því það var beinlaus biti
Ef tiltækilegt þótti að slátra nautinu
eftir undirtektunum, var það drepið,
stungið eða svæft eins og það var kall-
að. Um 1870 voru aðallega tveir slátrar-
ar í bænum, báðir drvkkjumenn. Voru
þeir oft druknir, er þeir stungu skepn-
urriar; var það oft ófögur sjón. — Ef
undirtektirnar voru daufar, var bcðið
betri tíma. Kjötið var siðan borið út.
og ofl lekið aftur. Nokkrum dögum síð-
•ir vai’ svo borinn út ..rukkunar“-listi,
svo buð fylgdi talsvert umslang svona
s'álrun, en á annan liátt var ekki liægt
að fá nautakjöt þá. (Kl. Jónsson).
I'rá Jóni biskupi Árnasyni
Undir (áum biskupum í lúterskum
sið mun jafn mörgum prestum hafa
verið vikið frá embætti, eins og í tíð
Jóns Árnasonar. Hann setti sjera Giss-
ur Bjarnason í Hellnaþingum af fyrir
óreglu í útdeiiingu altarissakramentis,
og þessa fyrir ofdrykkju: sjera Árna i
Hvítadal, frænda sinn, prest til Saur-
bæjarþinga, sjera Arnfinn Magnússon
prófasts að Stað í Steingrímsf., er því
nær 40 ár hafði þjónað Ögurþingum,
sjera Sigurð á Krossi í Landeyjvm,
systurson Jóns meistara Vídalíns, og
sjera Jón Þórðarson á Söndum í Dýra-
firði. En — ekki var það ófyrirsynju,
hvað þá tvo síðastnefndu snertir, því
báðir höí'ðu verið svo drukknir í kirkju,
að þcir hnigu frá altarinu fram á kör-
góifið, voru færðir úr skrúðanum og
látnir upp í bekk meðan einn af söfn-
uðinum las húslestur i kirkjunni. Var
sjera Jón Þórðarson eftir það kallaður
Jón Dettir. En stórum fleiri voru beir
pi;estar, sem biskup skriptaði bæði opin
berlega og leynilega. (Gr. Thomsenb
Hnisa
Hnísu skifta Langnesingar í tvær *eg-
undir, hvalhnisu og selhnisu; segja bær
þekkist hvor frá annari á spikinu, því
á selhnísunni sje spikið jafnara am
allan búkinn, en á hvalhnísunni ein-
ungis á bakinu (Jónas Hallgrímsson).