Lesbók Morgunblaðsins - 23.10.1949, Blaðsíða 9
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
469
l
'r - - *a
Sitkagreni. Árlegur vöxtur sjcst á
millibili greinanna.
sitkagreni plöntur, nokkuð af furu-
plöntum o. fl. tegundum. En í hekt-
ara af dreifbeðum má koma fvrir
um eða yfir 900.000 trjáplöntum,
sem tcknar eru upp á fyrsta ári úr
gróðurhúsi eða fræbeðum til dreif-^
plöntunar. Áður en sitkaplönturn-
ar hafa fengið þann þroska sem
þær þurfa, til þess að vera gróður-
settar á bersvæði eða í birkikjarr,
líða 4—5 ár frá sáningu. En til þess
að hægt verði að hafa tvær miljón-
ir sitkaplantna til sölu á ári, þurfa
græðireitirnir á Tumastöðum að
verða um 7—8 hektarar að flatar-
máli.
í sumar hefur undirbúningi lands
miðaijj vel áfram, svo dreifbeðin
gcta tekið við þeim plöntum, sem
voru í gróðurhúsinu í sumar.
Gróðurhúsið hefur líka verið
notað til að koma þar upp stofni af
ösp þeirri frá Alaska, sem er mjög
hraðvaxta og harðger, Hún vex m.
a upp eftir fjallshlíðunum í sunn-
anverðri Alaska, einkum upp með
jökulánum, þar sem önnur skógar-
trje eiga erfitt uppdráttar. Tegund
þessi heitir á vísindamáli „Populus
trichocarpa var. hastata“.
Nokkrir græðlingar af þessari
ösp komu hingað til lands í fvrsta
sinn árið 1944. Síðan hefur verið
reynt að senda hingað græðlinga
af þessari ösp, en tekist misjafn-
lega. Þangað til síðustu tvö árin.
í trjáreitnum í Múlakoti standa
nokkrar aspir, sem komnar eru
upp af græðlingum, sem fyrst flutt-
ust hingað. Þær eru nú tveggja
mannhæða háar eða rúmlega það.
Reynslan er, að aspartegund þessi
vex a. m. k. um hálfan metra á
ári. Nokkuð er hún grannvaxta,
sem eðlilegt er, þegar hæðarvöxt-
urinn er svo mikill. Er ekki komin
reynsla á það, hversu vel hún getur
staðið af sjer stórviðri.
Teknir hafa verið græðlingar af
öspunum í Múlakoti, eins margir
og frekast hefur mátt. En í gróður-
húsinu á Tumastöðum eru nú um
900 græðlingar af aspartegund þess-
ari, sem fest hafa rætur og skotið
lífvænlegum sprotum. Allar þessar
as-pir verða teknar úr húsinu í
haust og gróðursettar undir beru
lofti. Að vori verða þær kliptar
niður í kvisti, til gróðursetningar,
sem eru þetta 20 sentimetrar á
lengd. En rætur þeirra plantna,
sem settar verða niður í haust,
skjóta nýjum sprotum þar sem þær
eru komnar. Þannig verður hægt
að nota bæði ræturnar og sprotana,
til þess að fjölga öspinni. Haustið
1950 ætti Skógræktin að eiga 4—5
þúsund aspir. Verður þá kominn
svo mikill stofn, að ekki þarf að
sækja græðlinga vestur í Alaska
oftar. En fræ af aspartegund þess-
ari er ekki hægt að flytja svo
langa leið. Fræið þarf að komast í
mold, mjög skömmu eítir að það
fellur af trjenu, til þess það lifi og
upp af því geti vaxið ný pl'anta.
Svo mikið verður af trjáplönt-
um til dreifplöntunar að vori á
Tumastöðum, að sú gróðursetning
ein nemur á 4. hundrað dagsverk-
#
• •-
Gróðurhúsið
á Tumastöðum.
um, auk annara starfa sem þar
verður að inna af hendi í tæka tíð.
Ungt fólk, sem áhuga hefur fyrir
gróðursctningu og uppeldi trjá-
plantna ætti að geta fengið þar
atvinnu við vorverkin. En gott að
þekking og kunnleiki á þessháttar
störíum dreifist sem víðast um
bygðir landsins.
Verkstjóri við græðireitina á
Tumastöðum er Guðmundur Pjet-
ur Guðmundsson, Reykvíkingur nð
ætt, hinn ötulasti maður og áhuga-
samur við hið mikilsverða starf,
sem á að skapa grundvöll að auk-
inni trjárækt landsmanna.
V ^ ^ ^ V
Sköpunarsagan
cins og hún er hjá Svertingjun-
um í Kongo: Guð ljet engil skapa
jörðina, en land blámanna skapaði
hann sjálíur; því er það svo ágætt,
Hann skapaði líka sjálfur blámenn-
ina og þess vegna eru þeir svo
svartir og snotxúr. Þegar guð hafði
skapað hinn fyrsta blámann, strauk
hann hendinni um analitið á hon-
um og við það varð neíið á blá-
manninum flatt.