Lesbók Morgunblaðsins - 04.12.1949, Side 8

548
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
ina mína að nú hefði jeg fengið
besta matinn, sem jeg hefði bragð-
að þennan vetur. En við næstu
máltíð gleymdi jeg saltinu þangað
til jeg var langt kominn með mat-
inn. Jeg borðaði því matinn salt-
lausan þann daginn. Tvisvar eða
þrisvar síðan stráði jeg salti á mat-
inn, en hætti svo við það. Og þeg-
ar við skiftum um bústað gleymdi
jeg saltinu og það varð eftir.
Menn trúa því varla, þótt und-
arlegt megi virðast, að okkur hafi
þótt ieitt kjöt jafn gott í júlí og
í janúar. Ameríkumenn ættu bó
ekki að furða sig á þessu, því að
þeir vita að Negrar i Suðurríkjun-
um eru vitlausir í flesk. Og þeir
eru ekki einir um það að vilja feit-
meti i hitum. Carl Akeley hefir
sagt sögur um það hvernig íbúarn-
ir í hitabeltinu í Afríku rífa í sig
feitmeti og fara þar fram úr heim-
skautsbúunum. Og ferðamenn á
Spáni kvarta um að allur matur
fljóti í olíú.
Eskimóar verða aldrei feitir þeg-
ar þeir. hal'a sitt eigið mataræði.
Að miústa kosti hefi jeg ekki sjeð
neinn fcitan Eskimóa. En þcir geta
vcrið í góðum holdum. Sumir verða
þriflegri með aldrinum, einkum
konur. En þeir eru ekki feitir eft-
ir okkar skilningi. Vegna klæðnað-
arins virðast þeir vera feitir og
cins vcgna þess að þeir eru fullir
að vöngum. En það er ætterni. Þeg-
ar maður sjcr þá bcra, vottar ekki
fyrir ístru á neinum þeirra eða
skinnfellingum, sem maður sjcr oft
a íólki a baðströndinni hjá Coney
Island.
Það er alment álitið að Esliimó-
ar tyggi mikið seiga fæðu og það sje
holt fyrir tennur þeirra. Þessu er
það talið að þakka að tannskemdir
þekkjast ekki hjá þeim Eskimóum,
sem ekki hafa breytt mataræði sinu
eftir hattum hvítra manna. En ekki
er nú þetta rjett.
Þott okkur sje borui mjuk steik
þá tyggjum við hana vandlega. En
hinn ómentaði Eskimói er alls ó-
fróður um nauðsynina á því að
tyggja matinn vel, því að móðir
hans hefir aldrei sagt honum frá
því að það væri heilsusamlegt.
Hann bregður því aðeins tönn á
munnbitann, veltir honum einu
sinni eða tvisvar uppi í sjcr og
gleypir hann svo.
Að undanteknum taugum og sin-
um, er ekkert kjöt seigt fyr en það
er soðið. Og þá kemjur tvent til
greina um það hvort kjötið er seigt:
hvernig það er soðið og ef það er af
gamalli skepnu. Aðalmatur Eski-
móa er hreindýrakjöt, og um hrein-
dýr gildir hið sama og um önnur
klaufdýr, að kjötið er seigara af
gömlum dýrum. Ung hreindýr eru
ákaflega frá á fæti, en gamalt dýr
er ferðlítið. Það dregst því aftur úr
þegar dýrin eru á hlaupum og verð
ur úlfunum að bráð. Eskimóar
veiða því sjaldan dýr sem eru eldri
en 4—5 ára. Kjötið aí þeim er ekki
seigt, hvernig scm það er soðið.
Það eru því úlfarnir en ekki Eski-
móar, sem bjarga tönnum sínum á
því að eta seigt kjöt.
Eskimóar borða iðulega frosið
kjöt. En A. T. Belcher foringi lög-
regluliðsins norður þar, hefur tjáð
mjer, að þótt Eskimóum, sem hann
hafði undir liendi, þætti „ískrcm“
ágætt á bragðið, þá heíði þeir kvart
að um að það væri of kalt til að
láta það upp í sig. Þetta fanst hon-
um skrítið, svo að hann fór að gera
tilraunir um það að láta þá cta til
skiftis iskrem og frosið kjöt, og þeir
sögðu altaf að ísinn væri miklu
kaldari. Hann reyndi þá sjálfur og
komst að sömu niðurstöðu.
Þetta cr skiljanlegt þegar þess cr
gætt, að ísinn er betri hitaleiðari
en kjöt, einkum ef kjötið er feitt.
Ef menn vílja geta þeir gert tilraun
a sjalfum sjer með þetta Farið ur
skó og sokkum og stingið oðrurn
íætmum ruður í íotu með ískoldu
Konungsást
Islendinga
Þ E G A R Kristján konungur IX.
kom til ríkis 1863, sendu 38 Reyk-
víkingar honum ávarp í nafni allra
íslendinga. Höfðu skrifað undir
þetta 23 embættismenn og 15 kaup-
sýslumenn (en þeir voru flestir
danskir). í þessu ávarpi segir svo:
— Satt er það, að ættland vort ligg-
ur fjarri hásætisstað yðar, og vjer
getunr eigi notið þcirrar glcði og heið-
urs nokkru sinni, að sjá yðar. konung-
lcgu hátign mcðal vor, cn þcssi fjar-
lægð hefur þó aldrei dregið úr þegn-
legri konungsholJustu Islendinga; ást
lil konunga sinna hefur ávalt verið cin
hinna djúpsettustu og helgustu tilfinn-
inga í brjósti hvers íslendings; þessi
tilfinning hefur að erfðum gengið mann
írá manni, og hcfur þótt hinn besti
arfur hvers góðs íslendings, enda á hún
að styðjast við þá óbifanlegu sann-
færingu, að enda þótt ísland sje fjar-
la'gt hásætinu, bcri þó konungur það
jafnan fyrir brjósti.
Á alvörufullri stundu hafið þjer, allra
mildasti herra, sest að völdum, þar sem
ofstopafullir fjendur fara nú með hern-
aði um nokkurn hluta ríkis yðar og
ógna frelsi þess. Með gleði mundi hvcr
íslendingur lcggja líf sitt í sölurnar til
verndar hátign yðvarri, cn það er eitt
óhagræðið, scm fjarlægð lands vors
hefur í för með sjer, að vjer verðum
að silja hjá aðgerðarlausir....
Mælt er að í fornöld hefði menn
ekki þorað að segja konungi það,
sfin allir vissu að hjegómi vræri og
•'krök. Þeir hafa værið hugaðri á 19.
öld.
vatni og hinum niður í íötu með
snjó. Vatnið finst manni þá miklu
kaldara — en það er aðeins vegria
þess að það er betri hitaleiðari en
snjórinn.
(Ur bókinni
„Not By Bread Alone“).