Lesbók Morgunblaðsins - 11.12.1949, Síða 6

Lesbók Morgunblaðsins - 11.12.1949, Síða 6
562 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS HINN VOTI HNOTTUR Nokkrir visindamenn hafa haldið þvi fram, að vatnsskortur muni verða þess valdandi að alt lif slokni út á jörðinni. Segja þeir að hröðum skref- um stefni nú að þessu og bera fyrir sig úrkomuskýrslur, en einkum þó skýrslur um uppblástur vegna þurka. Hjer I þessari grein, sem tekin er úr „Science Digest“ kveður nokkuð við annan tón. mannúðlegur, þótt aerið þætti hann orðskár í gamni“. — „Mun flestum hafa þótt að honum eftirsjá, er hann þektu, því eftir Bjarna ridd- ara Sigurðsson hafði hann verið einhver þarfasti kaupmaður ;ett- jörð sinni i langan tíma. Voru þeir og báðir í því likir, að þeir höfðu citthvert alþýðlegasta og þægileg- asta viðmót“. í erfiljóðum, scm Finnur pró- fessor Magnússon orkti eftir Gísla kemur þetta og vel fram: Hallast að hörmum harpan forna, minnist helst á hrun og tjón. Eitt er nýtt, sem yfirgnæfir voveiflegast vina minna. Flaug sem ör um öðlingsborg sú fáheyrð er harmafregn: Bvltist vagn á braut sljettri, moldfast ti jc varð mannsbani. Æ! Það var íslcndingur helsti einn á Hafnartorgum; kaupmannsst j ettar stoð og heiður, móðurjarðar meginstytta. Gísli Símons- son er tíðum hat'ði plægt liáar bárur og haíisa lirakist fjöllum, heill og hraustur iijcr varð falla. Var umhyggja aldrei meiri sárum sýnd á sóttarbeði, húsfrú hýrrar hjúkrun trú, læknislist lif ei dvöidu. VJER lifum á vatnshnetti. Litum á úthöfin. Enginn efi er á því að þau eru að meðaltali dýpri heldur en meðalhæð jarðar er yfir hafsflöt Sums staðar er dýpið fimm sinnum meira talið í metrum, heldur en meðalháeð þurlendisins. Alt vatnið í úthöfunum samsvar- ar um 280 miljónum teningsmílna. Þurlendið er aftur á móti um 200 miljónir fermílna að flatarmáli. Ef vjer hugsum oss nú að alt þur- lendið væri sljettað við sjávarflöt og öllum fjöllum, hálsum og hæð- um varpað í sjóinn, þá mundi sjór- inn hvlja alt yfirborð hnattarins. Nú er þurlendið altaf að molna Feiknafrjett flyst að vori ægileg íslandsbúum, um þess kærsta kaupmanns lát, því harmdauði hann mun verða. Þcss glaðlynda góða manns minning mæt mun ei slokna, og hans önd hin ódauðlega lcyst úr mæðu ljósi fagnar. (Heimildir: Gisli Kom'áðsson: Skag- sti-endingasaga. Fjölnir 1838. Jón bp. Helgason: Árbók Reykjavíkur. Sami: Þegar Reykjavík var 14 vetra. Klem- ens Jónsson: Saga Reykjavíkur. Ár- bækur Espólins XII. Klausturpóstur- inn. Tímarit 24. Sigfús M. Johnsen: Saga Vestmannaeya. Menn og minjar 4. Sagnablöð). niður og eyðast og berst fram í sjó en það veit auðvitað enginn hve- nær svo er komið að alt þurlendi er mulið niður og sjór þekur alt vfirborð hnattarins. Úthöfin eru geisistór hluti af þess um hnetti. Það sjá menn best ef þeir athuga, að þau eru þrettán sinnum meiri fyrirferðar en alt þur- lendið. Um IVz miljón gallóna af vatni fellur niður Niagarafossinn á hverri sekúndu. Það er sama sem rúmlega 40.000 miljónir gallóna á ári. En fossinn þyrfti um 6 miljómr ára til þess að geta fleytt fram jafn miklu vatni og er í úthöfunum. F.r Golfstraumurinn gagnslaus? Sú kenning hefur verið rótgróin, að það sje Golfstraumnum að þakka, að ýmis lönd við norðan- vert Atlantshaf eru byggileg og islaus. En er ekki gert heldur mik- ið úr þýðingu þessa tiltölulega litla straums? Þar sem Golfstraumurinn á upp- tök sín, við Floridaskaga, er hann að vísu hlýr, um 80 stig á Fahren- heit (um 28 st. á celsius). Þaðan rennur hann svo norður að Nova Scotia og tapar litlum hita á sumr- in, en á veturna er hann ekki nema um 60 st. F. þar, og' það er þó einmitt á veturna sem hin köldu lönd þyrfti helst á hita hans að halda. Hjer með er ekki öll sagan sögð. Nú mætir Golfstraumurinn hinum kalda straum frá Labrador, sem ber með sjer ís á vorin, og þá kólnar Golístraumui'inn svo, að hann verð

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.