Lesbók Morgunblaðsins - 24.09.1950, Blaðsíða 4

432
LESBÓK MORG JNBLAÐSINS .
skýringum. Var því eigi laust við,
að kendi nokkurrar öfundar af
hálfu framverja í garð afturbyggja
bifreiðarinnar. Aldrei fjekkst þó
ójöfnuður þessi leiðrjettur. Urðu
þeir, sem framarlega sátu, að sætta
sig við þetta eins og hver önnur
óumflýjanleg forlög.
Mikið var sungið á heimleiðinni,
svo sem að líkum lætur og eitt-
hvað ort. Sá, er þetta ritar, nam
þó eigi af því tagi annað en eftir-
farandi hendingar, er spruttu upp
í einhverjum aftasta bekknum, og
þurfa þær varla skýringar við:
Fremst og aftast við erum flest
öll í góðu lagi,
þogn i miðju. Það er mest
Þjóðkórssöngnum bagi.
Vestan í Bláfellshálsi var áð hjá
læk einum, litast um og matast.
Sólskin var og ákaflega heitt
sunnlensku fjöllin sáust ekki öll vel
sökum moldroks. Var ógleymanlegt
að líta suður yfir þessi blásnu
lönd, þar sem norðaustanvindurinn
þyrlaði gulu kófi í strokum eftir
leirflögum og sandflesjum til suð-
vesturs, eins og ryki sje sópað með
risahendi og gríðarstórum sófli, og
hálffáldi fjöllin í þykkum, glitr-
andi mekki. Ógurleg er þessi eyð
ing og mikil sú hætta, sem steðj-
ar að breiðum byggðum Árness-
þings og Rangárvallasýslu, ef eigi
verður að gert.
Ljósmyndir allmargar voru tekn-
ar við lækinn, en síðan haldið á-
fram gegnum allt þetta geigvæna
moldrok, þar til staðnæmst var hjá
Gullfossi. Sólskin var, daufara þó
en verið verið hefði ella, af völd-
um leirkófsins úr norðurátt. Barst
það fyrir vit ferðafólksins, ásamt
með úðaaustrinum, er það horfði
á regnbogalit fossins.
Ógleymanlegur staður
Dvölin þ&rna var lengri en til
var ætlast í fyrstu. Varð ýmsum
starsýnt á vatnsfallið, ekki síst
ungum hjónum, sem voru með
oss. Þau settust á fossbrúnina rjett
við flauminn og virtust ekki ætla
að geta slitið sig þaðan. Sumir
voru orðnir matarþurfi og keyptu
sjer máltíð í veitingaskýli hjá foss-
inum.
Fer nú að draga að lokum frá-
sagnar minnar. Þó er enn eftir að
segja frá þeim þætti fararinnar,
sem gleymist mjer ef til vill seinna
en allt annað: útúrdúr nokkurs
hluta hcpsins niður í Hvítárgljúf-
ur til þess að skoða hvamminn
Pjaxa. Fróðir menn segja, að það
býði: friðarstaður.
Steindór fararstjóri hafði sagt
mjer áður um daginn af þessum
hvammi og látið mikið yfir feg-
urð hans, en þangað væri eigi mjög
auðvelt að komast: ofan og upp
hamrasyllur að fara, nokkuð bratt-
ar skriður og einstigi.
Bifreiðin var stöðvuð við girð-
ingu nokkra nálægt ánni. Þeir, sem
treystust að ganga í gljúfrin, stigu
út, klifruðu yfir girðinguna og fóru
síðan ofan, hver á eftir öðrum, en
Steindór í broddi farar. Meðal
beirra, er fóru að skoða Pjaxa, var
Jónas læknir. Virtist hann engum
deigari nje ófimari á tæpum hamra
brúnum og í lausagrjótsurðum.
Förin ofan tók nokkurn tíma, því
að varlega varð að stíga og sjá fót -
um sínum vel forráð. En allt gekk
slysalaust. Og fyrirhöfnin varð
áreiðanlega fulllaunuð.
Yndi meira nje skýrari fegurð-
arandstæður hef jeg varla annars
staðar sjeð. Undir þungbrýnum
og formfögrum björgum er þessi
hvammur, vaxinn þroskamiklum
skógi og litfögru blómgresi. Logn
var í hvamminum og ákaflega
heitt. Neðan við lundinn er malar-
eyri, þakin mislitum steinum. Kol-
mórauð byltist Hvítá ofan farveg
sinn, straumþung og illileg. Þarna
er, sem sagt, eitthvert fegursta
hamrahlje, sem jeg hef sjeð, og
mun eiga fáa sína líka hjerlendis.
Steindór skýrði myndun hvamms-
ins á þá lund, að hann mundi vera
gamall fosshylur, meðan áin hafði
annan farVeg, en fyllst, þegar hún
skipti um rennsli og færði sig aust-
ur fyrir klettasnös, sem nú er milli
Pjaxa og árinnar.
\
Svo er komið til
menningarinnar
Næsti áningarstaður var hjá
Stórafljóti í Biskupstungum. En
þar pr risið upp dálítið þorp með
gróðurhúsum, mikilli annarri rækt-
un, hitavatnsleiðslu, skóla og sund-
laug. Ýmsir keyptu sjer garðávexti,
skoðuðu útsýnið og fóru í sund-
laugina. Fleira tafði og dvölina:
Steinn hafði festst í eitt hjól bif-
reiðarinnar og tók langan tíma að
ná honum. Þegar það loks hafði
lánast, var steinnimi dæmdur til
að sökkva í Drekkingarhyl og flutt-
ur meðferðis þangað.
Við Stórafljót týndist einn af
förunautum vorum og vissu fáir,
hvað af honum varð. Hjá Torfa-
stöðum ljet hinn góði hirðir og
fararstjóri, Steindór, stöðva bíl-
inn, leitaði týnda sonarins og fann
hann. Varð mikill fögnuður við
endurfundinn, sem að hkum læt-
ur.
A brúnni yfir Brúará var stað-
næmst andartak, meðan Jónas
læknir fullnægði áður néfndum
dómi og kastaði steininum, sem
töfinni olli, með eigin höndum í
Drekkingarhyl.
Bar nú hvorki til frjetta nje frá-
sagna, þar til áð var í Hveragerði.
— Flestir leiðangursmanna höfðu
rr#kinn áhuga á að koma í Grænu
matstofuna til Sigurjóns Pjeturs-
sonar og neyta þess heilnæmis, er
hann lætur þar framreiða. Fengu
þeir sjer því kvöldverð hjá Sigur-
jóni, eintóma jurtarjetti og mjólk-