Lesbók Morgunblaðsins - 24.06.1951, Qupperneq 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
329
Fljúgandi læknar
í Astralíu
Kensia aýlunda og hun gód Skóla
búið átti að ^era fyiiimvndarbú ot
átti skóiastjón að hafa stjórn þess a
hendi. Kona Jónasai vaið bústýian un.
hans daga. Gat hún víst ekki valist
heppilegri, því að hún var mikiihsef
og ágæt kona, sem átti fáa sína líka
bæði að mannkostum, myndarskap og
dugnaði og lagni við heimilisstjórn.
Hún var því fyrirmyndarkona í stöðu
sinni og framferði. Jónas var einnig
fyrirmyndarmaður í aliri framkomu
sinni, snyrtimaður hinn mesti, kurteis
og yfirlætislaus, orðvar mjög og frið-
samur.... Skólabúið þreifst furðu vel
undir stjórn skólastjóra og konu hans.
Á þeim 18 árum, sem þau veittu því
forstöðu ,fóru efni þess stöðugt vax-
andi, svo að eignir þess voru um helm-
ingi meiri þegar skólastjóri skilaði því,
heldur en þegar hann tók við því, og
jörðin hafði verið bætt til mikilla
muna. Túnið haíði verið stækkað um
meird en helming, og engjar gáfu af
sjer helmingi meira úthey en þegar
hann tók við. Gripastofn var allur góð-
ur, einkum sauðfjeð. Enda var með-
ferð á öllum gripum í mjög góðu Jagi,
og hey skorti þar aldrei. Öllum húsum
og munum var p. ýðilega við haJdið og
mikið unnið að byggingum árlega."
Eftir lestur þessarar umsagr.ar sr.
Einars mun rnenn ekki furða á
því, að þau Eiðahjón hafi notið al-
mennra vinsælda En annað mál var
það, að menn höfðu í sambandi við
þessa skólastofnun helst vænst ein-
hverra kraftaverka til bóta í landbún-
aðinum. En menn skilja það máske
betur nú að með þeim meðulum, sem
fyrir hendi voru, gátu engin eiginleg
kraftaverk gerst. Menn heldu að það
væri skipulagi skólans að kenna, og
má það til sanns vegar færa. En Jónasi
leist samt ekki á þær endurbætur, sem
3tungið var upp á m. a. það sem sam-
þykt var að lokum, að kenna aðeins
með fyrirlestrum og sleppa prófum.
Sagði hann þá starfinu lausu, og fluttist
á eignarjörð sína Breiðavað í Eiða-
þinghá og bjó þar til æviloka 1924.
Um sama leyti og hann fluttist þangað
andaðist kona hans. — Á Breiðavaði
hafðí Jónas ekki mikið um sig, en lagði
•inkum stund i j*rðr»kt. Af skólan-
um hafði h*nn ýmt «f*kiptl og var
þar m. a. prófdðmari eftir að próf höfðu
verið tekin upp að nýju 1912.
Jónas eignaðist 7 sonu en enga dótt-
ur. Eru þeir allir á lífi: — Halldór á
Hagstofunni í Reykjavík, Jón og Bene-
ÞAÐ var sumarið 1911. Lengst inni
á ö æ"um Ástralíu sat maður í
skjóli við kræklóttan runna og var
í þungum þönkum. Þetta var John
Flynn farandprestur á þessum slóð-
um. Sóknin hans var ekkert smá-
ræði, hún var um það bil á stærð
við ísland. Þarna bjuggu menn á
víð og dreif og var svo strjáibýlt, að
sums staðar voru sjö dagleiðir milli
nágranna. Um þetta strjálbygða
land hafði farandpresturinn nú
ferðast urdanfarm ár og leitast við
að heimsækia þá landnema, sem á
einhverri hiálp þurftu að halda
Hann skírði börn, gaf saman hjón,
jarðsetti dána. En hann varð einnig
að vera læknir landnemanna. Hann
dró út tennur, hjálpaði sængurkon-
um og reyndi að draga úr þjáning-
um allra. En honum gekk til hjarta
hve lítið hann gat gert. Fólkið dó í
höndunum á honum, eða var dáið
þegar hann kom á vettvang eítir
margar og langar dagleiðir. *
Þar sem hann sat nú þarna undir
runninum var hann að hugsa um
þetta og hve bágt þessir afskektu
landnemar ættu. Þá skorti tilíinn-
anlegast læknishjálp. En hvernig
átti að ná til læknis þar sem um
siíkar óra vegalengdir var að rsaða-'’
Meðan hann var að hugsa um
dikt, kaupmenn á Seyðisfirði, Þórhall-
ur býr á Breiðavaði og er hreppstjóri
í Eiðahreppi, Gunniaugur, bankagjald-
b*ri og ritstjóri á Seyðisfirði, Emil,
símritari á sama stað, Friðrik ©r kenn-
ari við Melaskólann í Reykjavík.
Eirmynd þá er þessari grein fvlgir
eftirmynd af, hefur próf. Einar Jóns-
son gert, og er hún gefin Eiðaskóia af
sonum þeirra hjóna.
þetta, heyrði hann einhvern þyt, og
er hann skygndist betur um, kom
hann auga á flugvjel, sem sveif þar
yfir. Þá var eins og því væri hvíslað
að honum, að þarna væri lausnin,
með flugvjelum ætti læknar að:
ferðast til sjúklinganna, og með
flugvjelum skyldu sjúklingar flutt-
ir til sjúkrahúsa, þar sem þeir gtsti
fengið nauðsynlega læknishjálp og
aðhlynningu.
Nu ber þess að gæta, að árið 1911
var fluglistin ekki komin á hátt
stig. Og svo nægðu ekki flugvjelar
eingöngu. Það þurfti að koma á
loftskevtas3mbandi við alla bæi ’
evðimörkinni, svo að hægt væri að
kalla lækni þegar siúkdóma bar að
höndum. En loítskeytatæknin var
þá enn í byrjun, og það vorú ekki
aðrir en bjartsýnustu vísindamenn,
sem Ijetu sjer þá til hugar koma,
að hún gæti nokkuru sinni orðíð til
almennings nota.
Svo skall á heimsstvrjöldin fyrri.
Urðu þá stórkostlegar framfarir í
fluglist og loftskeyta sendingum.
Þá voru stoínsett sjerstök flugfje-
lög, og eitt af þeim var „The
Queensland and Northern Terri-
torie Aerial Service“. Þetta fielag
fekk þegar mikinn áhuga fvrir hug-
mynd Flynns og bauðst til þess að
lána flugvjelar í læknisferðir.
Við þetta óx Flynn miög hugur
og áræði. Hann hófst þegar handi
um að koma hugmynd sinni í fram-
kv»md. O.g næsta skrefið var svo
það að reyna að útvega bændunum
senditæki. Ef þau voru ekki til á
bæunum, þá var tilgangslaöst áð
hafa flugvjelog lækna. En ura þess-
ar mundir voru loftskeyta sendi-