Lesbók Morgunblaðsins - 29.08.1954, Qupperneq 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
537
S^h'önch
anaama

ll
til Forseta íslands og forsetafrúarinnar að Hólmavík 6. júlí 1954
Kom heill á Strandir, herra snjalli,
Hilmis jafni, í Drottins nafni.
Þjóð velkominn þig vill bjóða
og' þína frú, af geði trúu.
Íslands forseta auðnu prísa
í orði jafnt og á reiddu borði
allar góðvættir, hans og hylla
hæsta tign og mennsku glæsta.
Frjáls er þjóð og fallið helsi,
fögur tíð á sumri blíðu,
angan blóma yrkir langan
unaðsseið á fólksins leiðum.
Yljar sól um unnar hylji,
andar blær um reistar Strandir.
Fagna af alhug fljóð og bragnar
frelsis merkisbera sterkum.
Hér á Ströndum standa berar
standbergshallir í hverju fjalli,
sorfnar ísi og sundur skornar, ,
syngja hátt við veðra sláttinn.
Þangað hafa lýðir löngum
leitað styrks á tíðum myrkum,
fjalls í eggjum cggjan snjalla
átt til dáða og bjargarráða.
Strandabúar aldrei undu
ofurríki í neinu líki,
frelsi unnu, hötuðu helsi,
hugdjarfir í þörfu starfi.
Fögnuðu af alhug frelsis mögnum.
Forsetann því hylla og meta,
þegnar hans af heilu megni,
hjarta og sál í frelsismálum.
Áður fyr af okkar láði
utanför af risnu gjörðu,
frjálsir menn og fullum hálsi
fengu lof í kvenna stofu.
Sigldu höf í sómafylgdum,
sóttu heim gram og hlutu frama.
Orðstír lands þeir utan báru
juku hróður sinnar þjóðah
f dag er enn hin sama saga,
siglt er skeið nm ránarleiðir.
Enn við víkings cðlið kennum,
enn til frægðar sótt og gnægðar.
Hróður íslands með öðrum þjóðum
eflir slvngur þjóðhöfðingi.
Mcnning vorri vekur kynni
vitur meðan á stóli situr.
Stund er björt og sómi er sýndur,
sitja að borði á Ströndum norður
gestir tveir, sem teljast beztir,
tignin hæst og konan glæsta.
Eiðjum við að blessun friðar
blómgist kringum þjóðhöfðingjann.
Þjóðin öll skal örugg meðan
íslands hróður á slíkan bróður.
JÖR. GESTSSON
frá Hellu.
görðum, líklega ekki nema svo
sem 10 milljónir lesta á hverju ári.
Og það getur ekki haft nein áhrif
á gufuhvolfið.
En hér kemur einnig annað til
greina í náttúrunni. Þegar grjót
veðrast, stafar það að miklu leyti
af því að kolsýrlingur í vatni leys-
ir það upp og myndar úr því jarð-
veg. Þótt þetta fari hægt, eyðast í
það um 100 milljónir lesta á ári. En
þetta er bætt upp á annan hátt, því
hverir, laugar og eldgos skila álíka
miklu magni út í gufuhvolfið á ári
hverju. .Þannig jafnar náttúran
sjálf metin, en þó eru áraskifti að
því.
Þegar fjallgarðarnir voru að
myndast á jörðinni, risu þeir mik-
ið hærra en nú og voru hrikalegri.
Við þetta stækkaði yfirborð jarð-
ar og stærri flötur veðraðist og þá
gleypti veðrunin miklu meira af
kolsýrlingi úr loftinu heldur en nú,
og við það kólnaði loftið. Og jarð-
fræðin sýnir einmitt, að á eftir
þeim öldum er fjallgarðar voru að
myndast, komu kuldaaldir og
jöklar jukust að mun nokkrum
milljónum ára seinna. En áður en
fjallgarðarnir tóku að myndast,
var jörðin yfirleitt flöt og veðrað-
ist miklu minna, og þá virðist svo
sem meira hafi verið af kolsýrlingi
í loftinu, og þá var líka hitabeltis-
loftslag um alla jörð.
ÞAÐ GETUR því verið að hlý-
inda og kuldatímabil stafi af mis-
munandi magni kolsýrlings í loft-
inu. En það er einnig einkennilegt,
að með mismunandi magni kol-
sýrlings í loftinu, verður mismun-
ur á úrkomu. Skýin leysast upp í
regn þegar talsverður hitamunur
er fyrir ofan þau og neðan. Þegar
lítið er um kolsýrling í loftinu, þá
kólna efri loftlögin hraðar og það
veldur úrkomuaukningu. Það fer
því saman, að þegar lítið er af kol-
sýrlingi í loftinu, þá verður tíðar-
far kaldara og votviðri meiri. En
þegar mikið er af kolsýrlingi í
loftinu þá er meiri hiti og minni
úrkoma.
Og nú má vel vera að maðurinn
hafi nokkur áhrif á það hve mikið
er af kolsýrlingi í gufuhvolfinu.
Hann eykur magnið með því að
brenna kolum og olíu. Við þessa
brennslu framleiðist miklu meira
af kolsýrlingi en menn hafa gert
sér í hugarlund áður. Nú er gert
ráð fyrir því að um 6000 milljón-
ir lesta af kolsýrlingi bætist gufu-
hvolfinu á hverju ári frá verk-
smiðjum og aíls konar fyrirtækj-
um. Þessi viðbót gæti hafa nægt til
þess að þoka meðalhita ársins upp