Lesbók Morgunblaðsins - 03.10.1954, Blaðsíða 16

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
f 62b
Jlt(í Br
'mmv
Ég átti eitt sinn gæðing,
ég ennbá sakna hans.
Því hesturinn á huga
og hjarta sveitamanns.
IJm grundir, grænar hlíðar,
um grjóturð, holt og mel,
við t'órum ferðir margar,
þær ferðir man ég vel.
Um háar heiðarbrekkur,
um haust og fagurt vor,
þar lágu leiðir okkar
og létt var oft um spor.
En áfram árin streymdu
og okkar skildist leið.
Ég heyri hnegg í fjarska
og hófatökin greið.
INGÓLFUR JÓNSSON
frá Prestsbakka.
KELDUR Á RANGÁRVÖLLUM. — Þegar „Nordisk Film“ ákvað að kvik-
mynda Sögu Borgarættarinnar eftir Gunnar Gunnarsson — það var árið 1919
— þurfti að finna hér bæi þar sem var forn og risuleg bygging. Var þá enginn
bær fyr til nefndur he'dur en Keldur á Rangárvöllum, og þar var svo nokkur
hluti mvndarinnar tekinn. Síðan eru nú liðin 35 ár og á þeim tíma hafa flestir
gömlu islenzku bæirnir horfið úr sögunni. En Keldnabærinn stendur enn ó-
brevttur og er vel við haldið. Yfir honum vakir órofa tryggð við forna islenzka
þjóðmenningu. Hann stendur nú sem bögult vitni um það, hvað hinn forni ís-
lenzki byggingarstíll var fagur og hvað hann var í fögru samræmi við náttúru
landsins. (Ljósm. Gunnar Rúnar).
r REKAFREGN
Eiríkur Ólsen var sonur Ólafs kop-
T arhauss á Fjarðarhorni í Kollafirði.
r Þegar móðir hans gekk með hann vitr-
aðist henni í draumi fornmaður, sem
nefndist Brynjólfur og bað hana að
láta heita i höfuðið á sér, ella mundi
r barnið verða auðnuleysingi. — Þegar
r sveinninn fæddist vildi konan láta hann
r heita Brynjólf, en Ólafur vildi það með
r engu móti og lét hann heita Eirík.
r Rættist á honum spá draummannsins
r að hann varð ráðleysismaður og flakk-
r ari. Þóttist hann vera skáld, og orkti
r atómljóð. — Einhverju sinni kom hann
norðan af Ströndum inn í Hrútafjörð.
Var hann þá spurður tíðinda og sér-
r staklega um það, hvort nokkur reki
r væri um þær mundir. — Þá svaraði
Eiríkur:
Ó, já, elsku vinurinn!
Fjörurnar voru fullar af
klumbum og drumbum,
hnyðjum og hnúgum,
kyljum og rótum,
spýtum og sprekum,
^ ásum og súlum,
röftum og rám,
keflum og mori,
kubbum og trjám.
Þetta var kölluð Rekafregn og þykir
bezt af ljóðum hans.
VAR ÞAD ET ÍSIÆNZKUM
ÁRBÓKUM HAPP...?
Espólín fór eftir manntalsþing til
kaupa suður í Reykjavík, er vani hans
var. En er sýslumaður fór sjóveg aftur
upp á Akranes, lá honum við liftjóni,
þvi drukknir voru þeir menn, er fluttu
hann, og höfðu nálega stevtt á skeri,
nema hann varaði þá við. En er lengra
dró út á fjörðinn, tók hann og svo að
drekka. Gætti hann sín þá eigi sem
þurfti og sat á hleðslu uppi, en bátur-
inn skreið með fullum seglum, en er
menn slingruðu til í bátnum og hann
veltist til, hraut sýslumaður útbyrðis,
en náði tveim höndum í borðið, og fyrir
því að hann var í kápu, er mjög þyngdi
hann í sjónum, en báturinn á fullu
skriði, en þeir felldu eigi seglin, því
mjög fellust þeim hendur, var honum
engi kostur að varpa sér upp í, einkum
er háfrmi var á, og það bó báturinn
hefði kyrr legið. Helt hann svolengi,unz
hann tók að þreytast. Vildi þá til að
seglin voru felld, og varð honum þá
nauðulega borgið, þá létti af skriðinu.
(Sjálfsævisaga Espólíns).
HORFINN SIÐUR
Enn man margur þá tíð, þegar Jónas
gamli Máni, skopskáldið, er orkti undir
nafninu Plausor, þrammaði um götur
höfuðstaðarins og bar stóra trumbu í
fvrir, sem hann barði ótt og með þunga.
Ymurinn úr trumbunni smaug inn um
glugga og gátt. Sumir urðu til þess að
gægjast út, rétt til þess að líta á Plau-
sor. Allir bæarbúar vissu, hvað trumbu
-slátturinn boðaði. Það var uppboð hjá
bæarfógeta í dag.... Jónas máni gekk
hverfi úr hverfi í bænum og barði sína
trumbu þangað til 1914, en þá tók
Ólafur Jónsson lögregluþjónn við og
gerði það enn um skeið. Svo lengi
tórðu hinir gömlu siðir, sem danskir
embættismenn höfðu innleitt í hátt-
erni Reykvikinga. (Knud Zimsen: Við
fjörð og vík).