Lesbók Morgunblaðsins - 20.03.1955, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
171
hráefninu — sandi. Vísindamenn
hafa komizt að raun um, að glerið
er í sjálfu sér aðallega gasefni.
Langsamlega mestur hluti þess er
súrefni, sem bundizt hefir í sand-
inum. Þess vegna er gler í eðli sínu
gegnsætt.
Glertásan er eitthvert hið bezta
einangrunarefni, sem til er. Hún
stenzt bæði ofsahita og fimbul-
frost.
Stálið hefir að allra áliti verið
hið sterkasta efni í heiminum.
„Eins og stál‘:‘, segja menn þegar
þeir vilja leggja áherzlu á að ein-
hver hlutur sé sterkur. En nú hefir
hið brothætta gler tekið heiðurs-
sætið af stálinu. Örmjór strengur,
vafinn saman úr glerþráðum, þol-
ir mörg þúsund punda þunga, þar
sem strengur úr stáli, þótt gildari
væri, mundi slitna.
Brunaslöngur, gerðar úr gler-
þræði eru svo miklu léttari en
venjulegar brunaslöngur, að sam-
svara mun 20 pundum á hver 100
fet. Þær eru líka miklu endingar-
betri, þær draga ekki í sig vatn og
þær stirðna ekki í frosti.
Glertásan kemur nú á mörgum
stöðum í staðinn fyrir stál, einnig
aluminíum, kopar og stevpujárn. Á
öðrum sviðum kemur hún í stað-
inn fyrir kork, gerfiplast, asbest,
ræon, togleður, bómull og hamp.
Glertásan er einnig notuð í setur
á hægindastóla, og ótal margt, sem
menn nota daglega, er gert úr
glertásu, þó að menn viti það ekki.
FROÐUGLER
Ein tegund af gleri er sú, sem
nefnist froðugler, og er léttasta
byggingarefni og einangrunarefni
sem þekkist. Froðugler er gert
þannig að fínmuldu gleri og kol-
efni er blandað saman og sett í
mót. Síðan er það sett í geisilegan
hita og kemur þá ólga í þetta svo
að það lyftist líkt og brauð, nema
hvað lyftingin er miklu meiri, svo
að efnið verður eins og froða. Mót-
in eru þannig gerð, að froðan fyllir
þau og harðnar síðan. Verður úr
þessu líkt ög steyptur steinn. Er
hann með óteljandi loftbólum, en
gler allsstaðar á milli, svo að hann
vegur ekki nema tíunda hlutann á
móts við heilsteyptan stein úr sama
efni. Þessi „steinn“ er svo léttuv,
að hann flýtur á vatni og flotkraft-
ur hans er á borð við flotkraft
korks. Þetta efni þolir eld, dregur
ekki í sig vætu og maurar geta ekki
unnið á því. Er því farið að nota
það til húsbygginga í hitabeltinu
og útveggir hlaðnir úr því. Annars
staðar er það meira notað til ein-
angrunar í húsum.
MARGAR TEGUNDIR
Sérfræðingar spá því, að innan
skamms tíma muni að minnsta
kosti 10.000 verslunarvörur vera
búnar til úr gleri. Þá verða til
reiknivélar úr gleri, hurðir fyrir
eldhólf (t. d. á miðstöðvum), vega-
merki, gólf í samkomusölum, þak-
plötur, kæhskápar, smíðatól, gerfi-
limir, svampar, handklæði og ótal
margt annað verður þá úr gleri. I
raímagnsiðnaðinum koma gleragn-
ir í staðinn fyrir slípaða saffíra,
sem áður voru notaðir. Þessar gler-
agnir eru svo litlar að þvermál
þeirra er aðeins 7/100 úr þuml-
ungi. Beri maður þetta svo saman
við glerið í stjörnusjánni á Palo-
marfjalli, sem er 20 smálestir á
þyngd, þá getur mönnum farið að
skiljast hve vítt er það svið þar
sem notkun glers kemur til greina.
Mannkynið getur ekki komizt af
án glers. Miklu síður nú en áður
þegar það ryður sér til rúms á öll-
um sviðum. Hér hefir aðeins verið
bent á fátt eitt viðvíkjandi nytsemi
glersins, og ekkert minnst á hverja
þýðingu það hefir haft fyrir vís-
indin. Hvar væri þekking vor nú
á vegi stödd, ef ekki hefði verið
til smásjá og stjörnusjá? Og hvern-
ig væri mannkynið statt, ef ekki
væri til gleraugu? Og hvernig væri
ástatt hér í heiminum, ef aldrei
hefði verið til sjónaukar, mynda-
vélar, ljósbrjótar, vitar, rafmagns-
perur o. s. frv.?
Gleriðnaðurinn færist óðfluga í
vöxt. í Bandaríkjunum einum
nemur framleiðslan nú þúsundum
milljóna dollara á ári.
Vera má, að um næstu aldamót
verði hús aðallega byggð úr gleri,
óforgengilegu efni, sem stenzt bæði
hita og kulda. Vera má að barna-
börn okkar búi í glerhúsum, en
það verða ekki hættulegir bústað-
ir. „Sá skyldi ekki kasta grjóti, er
sjálfur býr í glerhúsi“, segir máls-
háttur. En ef mannkynið hefir þá
ekki vitkast svo að það sé hætt að
kasta grjóti, þá munu húsin þola
grjótkastið og jafnvel skothríð og
jarðskjálfta.
<L^7)@(sXS(r>—■>
TKVGGIJK
IlfNN 12. desember 1953 var það í
Peakhéraði í Dcrbyshire í Englandi að
gamall bóndi gekk til kinda og hafði
fjárhundinn sinn með sér. Hvorugur
kom heim aftur um kvöldið. Daginn
eftir var hafin leit, en bar engan
árangur. Var nú leitarmönnum fjölgað
og fengin aðstoð lögreglunnar, en þótt
leitað væri dögum saman, varð árang-
ur enginn, því að alltaf var dimm-
viðri. Gáfust menn svo upp.
Það var ekki fyrr en um vorið að
lík bóndans fannst, og hjá því lá hund-
urinn. Hann hafði haldið þar vörð all-
an tímann, nema hvað hann hafði orðið
að leita sér lífsbjargar. Einu sinni,
þegar hann fór þeirra erinda, hafði
hann sést, en hvarf út í þokuna áður
en menn gæti náð honum. Allan vet-
urinn hafði hann verið hjá líki hús-
bónda síns, í frostum, hríðum, rigning-
um og stormum, og þykir það að von-
um framúrsakarandi tryggð.
___
— Þessar kosningahríðir eru ekki
upplífgandi fyrir mig, því að ég trúi
blátt áfram hverju orði, sem flokk-
arnir segja hver um annan.