Lesbók Morgunblaðsins - 26.06.1955, Blaðsíða 14

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
fS46 ‘r
T Blyppi ekki til sjávar þegar að hon-
r um var kreppt með nótinni ofan
frá. Nú var nótin dregin yfir síkið
eins ofarlega og þurfa þótti hverju
sinni. Var fyrst vaðið með streng
yfir og valdist Eiríkur á Fossi oft-
ast til þess. Minnist Jón þess hversu
djarflega þessi kempa klauf straum
-vatnið, sem víða tók honum upp
undir hendur og jafnvel braut á
öxhnni á honum þar sem dýpst
var. Þegar strengurinn var kom-
' inn yfir var reynt að æra sem
| xnest af selnum fram til þess
f að sem mest yrði fyrir nótinni.
Eftir að nótin var komin yfir var
hún látin reka fram úr og síðan
sveigð til lands að austan eða vest-
f an eftir aðstöðunni hverju sinni.
| Var selurinn rotaður og dreginn á
I land það sem náðist Þetta var svo
! endurtekið hvað eftir annað þar til
! lítið eða ekkert var eftir af seln-
| um í síkinu. Það af honum, sem
f ekki náðist, hafði annaðhvort
f sloppið milli stöðufólksins eða flú-
f ið langt inn í síki. En það var oft
f fallegur flekkur af stórum og smá-
f um sel, sem kominn var á land
f eftir veiðina á fjörubroti. Fólkið
f var margt, sem tók þátt í þessum
f veiðiskap eins og áður er sagt, svo
f að það var ekki mikið sem kom
f í hlut hvers og eins þegar skipt
f var, en það voru góð búdrýgindi
f fyrir mörg heimili. Allir fengu
f jafnan hlut Þar var ekkert gert
f upp á milli þeirra, sem vaskast
f gengu íram og mest höfðu fyrir
f og hinna, sem varla vættu sig. —
! Apk mannshlutar, sem hver ein-
staklmgur fékk, vqru dauðir hlut-
ir. Umvitjunarhlut fékk sá, sem
farið hafði daginp fyrir veiðiferð-
f ina til að vita hvort selur væri í
f síkinu. Sá hlutur féll oftast til
f Anesar á Hruna. Hann fékk líka
f oftast nótarhlutinn, því að hana
Iagði hann til Eftir að bátur kom
á síkið var greiddur hlutur fyrir
^ bann. ■ _ _ ^
INNFJARÐAVEIÐI
Þegar líða tók á sumarið og
vötnin fóru að vaxa í sumarhitan-
um varð ófært að veiða á fjöru-
broti. Þá var farið í síkið innfjarða
sem kallað var. Það var alllangt
frá ósnum. — Þar féll vatnið í sík-
inu á ýmsa vegu, sums staðar djúp-
ir álar en eyrar á milli. Hagaði
selurinn sér mikið eftir því hvern-
ig vatnið féll hverju sinni og þann-
ig varð líka að standa að veiðinni.
Ekki máttu menn vera lengi að
ráðslaga um það eftir að síkinu
var komið, þvi að selurinn var
fljótur að styggjast. Mannskapur-
inn dreif sig út í og Sá sem fær-
astur þótti fór fyrstur með 6treng-
inn og hinir í slóð hans og héldu
í strenginn. Anes á Hruna benti
þeim, sem fyrstur fór, hvernig
þræða skyldi brotin og allir gátu
treyst glöggskyggni hans og að-
gætni. Veiðiskapurinn á inneyrum
var mikið volk. Reynt var að kom-
ast fyrir eins mikið af selnum og
hægt var og koma sem mestu af
honum í einn ál fyrir ofan stöðu-
fólkið. Síðan var nótin greidd út í
og látin reka fram úr álnum. Þegar
fór að kreppa að selnum mátti sjá
haus við haus og þótti það spá
góðu um veiðina. Síðan var nótin
dregin að landi þar sem hentast
þótti.
LAGNAIiVEIÐI
Lagnarveiði var talsvert stund-
uð í Hvalsíki i lónum framan við
eyrar, sem mynduðust af sand-
burði i síkínu, Upp i þessi lón pótti
selurinn oft mikið. Það var eins
og hann þyrfti að kagta þar mæð-
inni eftir að hann var þúinn að
brjótast inn fyrir brimgarðinn. —
Lögninni var þannig fyrir komið,
að traustur hæll var rekinn niður
í eyrarodda alllangt frá landi. I
hann var bunclin talía og nótin
dregin út í eyraroddann. Lá nótin
þá fram af eyrinni undan straumn-
.4
um. Nú kom selurinn uppeftir ánni
og var allt undir því komið, að
hann lenti innan (land megin) við
nótina. Ef svo var, reyndi veiði-
maðurinn að stugga svo snöggt við
honum, að hann færi í nótina þeg-
ar hann flýði frá landi. Var þá um
að gera að gefa mátulega eftir á
talíunni svo að nótin flæktist um
selinn. Þá var nótin dregin að landi
á streng, sem bundinn var í nótar-
hálsinn, svo sem 1—2 faðma frá
nótarendanum. Var þetta svo end-
urtekið meðan veiðivon var. Oft
höfðu menn drjúgan feng í lagnar-
veiði. Var hún jafnan stunduð af
fáum mönnum, 2—4, og þurfti því
ekki milli jafnmargra að skifta og
þegar farið var á stöður. En lagn-
arveiðin krafðist æfingar, útsjónar.
— og þolinmæði og aldrei voru
það nema fáir sem stunduðu þessa
veiðiaðferð.
— ★ —
Selurinn var drjúgur i bu að
leggja, enda allt, sem hann gaf af
sér notað til hins ýtrasta. Kjötið
var etið nýtt eða saltað, spikið var
brætt, sviðin súrsuð, skinnið notað
í skæði og m. a. s. garnirnar voru
hreinsaðar, fléttaðar saman við
spiklengjur og reyktar.
Það var vos og slark við selveið-
ar í Hvalsíki eins og gefur að skilja.
Einkum var kalsamt fyrir þá sem
voru á stöðum — urðu að standa
kyrrir i vatninu tímunum saman.
Hinir, sem með nótina voru, gátu
frekar haldið á sér hita, en erfiðis-
laust var það ekki. Jón á Núpum
minnist engra slysa eða óhappa
sem fyrir komu þegar hann stund-
aði selveiði í síkinu, en hann átti
þar margar glaðar stundir i hópi
góðra félaga.
c,^rí)®@®<5>sJ
Það ef ^aft að pautiíi se herrr.sk, en
þau skildu þó rauða htonn löngu á uncj-
an mannkyninu.