Lesbók Morgunblaðsins - 27.10.1957, Síða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
531
vestur í Svartárdal, en fluzt 6 ára
gömul til Skagafjarðar og alizt þar
upp hjá móður sinni, þar til hún
var orðin vinnufær, en síðan hafði
hún verið nokkur ár í vist, en
seinast í húsmennsku.
Nú var það haustið 1737 að hún
lagði á stað í betliferð og hafði
Guðmund son sinn með sér. Einn
hest átti hún, en fekk tvo hesta
léða hjá einhverjum góðgjörnum
mönnum, annan handa Guðmundi
en hinn undir þau föng, er þeim
kynni að áskotnast. Komust þau
alla leið út í Haganesvík og er þess
ekki getið hve lengi þau voru í
leiðangrinum, en heim komu þau
með allmikinn farangur á trússa-
hestinum, fiskmeti og annað.
En ekki höfðu þau lengi heima
verið er þar kemur Jón Bjarna-
son hreppstjóri á Brimnesi í Við-
víkursveit, þeirra erinda að 'taka
þau mæðgin föst fyrir þjófnað.
Höfðu orðið talsverð hvörf á mat-
vælum hjá honum og ýmsum
bændum, þar sem leið þeirra hafði
legið um, og þótti sýnt að þau
mundu vera að því völd. Aðrir þeir
bændur, er kært höfðu um að frá
sér hefði verið stolið, voru þeir
Jón Jónsson á Höfða í Hofshreppi,
Jón Ingimundarson á Vatni í Hofs-
hreppi, Jón Andrésson á Reykjar-
hóli, Guðmundur Markússon á
Bakka og Jón Jónsson í Móskóg-
um, allir í Haganeshreppi.
Jón hreppstjóri fól Einari bónda
á Yztu Grund að hafa eftirlit með
því, sem Þórunn hafði undir hönd-
um og geymt var í vistarverurn
hennar, en það mun hafa verið
eitthvert úthýsi. Síðan hafði Jón
hreppstjóri þau mæðgin á brott
með sér og flutti þau heim til sín
að Brimnesi og hafði þau þar í
haldi um hríð, á meðan hann var
að rannsaka málið og leita upplýs-
inga hjá þeim bændum, sem frá
hafði verið stolið. Drógst þetta
nokkuð á langinn og þótti Jóni
dýrt að fæða þau, en þóttist vita
að þau mundu eiga einhverja mat-
björg heima. Sendi hann því Guð-
mund að Yztu Grund og bað hann
sækja þangað nokkra fiska þeim
til lífsviðurværis.
Þórunn fekk að vita um þessa
sendiför og náði tali af syni sínum
áður en hann lagði á stað og bað
hann í hljóði að skjóta undan
nokkrum fiskum, svo að þau gæti
gripið til þeirra ef í harðbakka
slægi. Síðan fór Guðmundur eins
og honum hafði verið sagt. Mun
hann hafa hitt Einar á Yztu Grund
að máli og sagt honum frá erindum
sínum, en Einar látið sér á sama
standa, og ekki fylgdist hann með
því hve mikið Guðmundur tók úr
kofanum, en vissi að það voru
nokkur föt og eitthvað af fiski.
En Guðmundur hafði tekið þar 3
væna fiska og aðra fjóra minní.
Stóru fiskana faldi hann svo í
lækjarfarvegi skammt þaðan, en
færði Jóni hreppstjóra á Brimnesi
hina.
Skúli sýslumaður þingaði í þessu
máli í Viðvík hinn 15. október um
haustið og komu þangað allir kær-
endurnir. *
Þórunn meðgekk að hafa stolið
tvívegis á Brimnesi, bæði er hún
fór norður og eins á heimleiðinni,
og í hvort tveggja skipti um nótt.
í fyrra skiptið kvaðst hún hafa
komizt inn í búrið, hespan hefði
verið veik og „hafi hún kippt henni
fram yfir lásinn“. Þar tók hún 7
fiska og smjörfjórðung, en úti í
hjalli náði hún í eina lúðu. í seinna
skiptið kvaðst hún hafa „smogið
inn um gættina á skemmunni" og
náð þar í einn fjórðung af mjöli,
8 sauðarhöfuð og nokkrar flíkur.
Þessa alls hafði Jón hreppstjóri
saknað, en ekki meira.
Heim að Höfða og Vatni hafði
hún farið um nótt. Á Höfða kvaðsí
hún hafa tekið úr ólæstu húsi 11
harðfiska, flesta ráskerta, fjögur
spyrðubönd og mjöl úr tunnu.
Meira saknaði Jón bóndi þar ekki.
Á Vatni kvaðst hún hafa tekið
>*r ýsur, sem Jón bóndi saknaði.
Á Bakka kvaðst hún hafa tekið
tvær litlar lúður, en neitaði algjör-
lega að hafa tekið þar 4 fiska, sem
Guðmundur bóndi saknaði. í Mó-
skógum kvaðst hún hafa tekið tvær
lúður og hákarlslykkju, en neitaði
að hafa tekið ýsuspyrðu og einn
stóran fisk, sem Jón bóndi sakn-
aði.
Þá kom fram Jón Andrésson á
Reykjahóli og kvaðst hafa misst
mjöl úr hálftunnu, um þverhandar-
þykkt, sundmagaband og 4 fiska
merkta á sporðinum. Taldi hann að
Þórunn mundi hafa stolið þessu.
Meðgekk hún að hafa tekið nokk-
uð, en þó eigi allt.
Alls voru stuldir hennar metnir
til 60 fiska, en auk þess var hún
fundin sek um innorot á tveimur
stöðum, og enn var henni gefið það
að sök, að hún skyldi hafa haft
Guðmund son sinn, unglingspilt,
með sér í þessari stuldarferð. Hafði
sýslumaður spumir af því, að
drengurinn hefði fengið slæmt upp-
eldi hjá henni, en þótti þó kasta
tólfunum er hún væri að kenna
honum að stela.
Þórunn þrætti þessi harðlega að
drengurinn hefði verið að stuldun-
um með sér. Hann hefði aldrei ver-
ið viðstaddur. Guðmundur sannaði
þetta með henni, sagði hann að
hún hefði skipað sér að gæta hest-
anna, meðan hún fór heim á bæina.
En hann hefði stundum spurt hana
hvort ekki hefði allir verið hátt-
aðir á bænum, og hefði hún þá
svarað að svo hefði verið. Kvaðst
hann því hafa vitað að allt var
stolið, sem hún kom með frá þess-
um bæum.
Þórunn bar því við að bjargar-
leysi hefði vaidið því að hún gerð
á