Lesbók Morgunblaðsins - 27.10.1957, Page 11

Lesbók Morgunblaðsins - 27.10.1957, Page 11
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 559 aðallega skamrnt undan landi. — Þorsk og aðra botnfiska veiða menn yfirleitt á landgrunni, eða á grynningum úti í hafi, þar sem eigi er dýpra en svo, að svifið leggst í botninn og myndar þar fæðutegundir handa botnfiskinum. Þar sem sjór er djúpur, virðist svif- ið leysast upp áður en það nær botni. í hitabeltishöfunum er stór- kostleg mergð fiska, sem menn hafa aldrei skeytt um að veiða til matar. Það er aðallega vegna þess, hve langt er til markaðar, og mönn- um þykir hægara að veiða þá fiska er sveima í þéttum torfum, eins og síldin, eða þyrpast saman á hrygn- ingarstaði eins og þorskurinn í norðanverðu Atlantshafi. Árið 1952 var.gerður út leiðang- ur að tilhlutan „Wood Hole Ocean- opraphic Institution“ í Cape Cod, til þess að leita fiskmiða á djúp- sævi, og bar hann mjög góðan árangur. Venjulega veiða menn ekki með botnvörpum á meira dýpi en 750 feta dýpi en á 1000 feta dýpi fundu leiðangursmenn upp- gripaafla af sjávar-aborra, miklu stærri en áður hafði þekkzt. Ný fiskimið fundust á enn meira dýpi. Á 1500 feta dýpi rákust leiðangurs- menn á gagnauðug humramið. Þeir fundu einnig ágæt krabbamið á stóru svæði, þar sem dýpi er um 3000 fet. Þarna hafast við stórir krabbar, sem menn hafa aldrei veitt áður að neinu ráði. Menn hafa gengið of nærri þeim fiskimiðum, sem þeir þekkja bezt, einkum þeim miðum þar sem þorskur veiðist og aðrir botnfisk- ar. Hefir kveðið svo rammt að þessu, að alþjóðasamvinna varð að taka í taumana, til þess að bjarga fiskstofninum. Þegar þess er gætt hve viðkom- an er mikil hjá fiskunum, hefir sumum þótt ólíklegt að ofveiði gæti nokkurn tíma átt sér stað. Langan hrygnir t. d. um 30 milljón- um hrogna í einu, og þorskurinn 6,5 milljónum. En þrátt fyrir þenn- an mikla hrognafjölda eiga kynin erfitt uppdráttar, vegna þess hve vanhöldin eru óskapleg. Fróðustu menn telja, að aðeins eitt þorsk- hrogn af hverri milljón, nái því að klekjast út og verða að fullvöxnum fiski. Sá fiskurinn, sem mannkynið hefir langmest gagn af, er síldin. Á hverju ári veiðast um 10.000 milljónir sílda, eða um 5 síldar á hvern mann í heiminum. Þrátt fyrir þennan mikla afla, virðist alltaf jafn mikið af síldinni. í einni síldartorfu eru stundum 3000 milljónir sílda. Og torfurnar eru óteljandi um allt Atlantshaf og Norðursjó. Næstbezti nytjafiskur- inn er þorskurinn og veiðast af honum um 400 milljónir á hverju ári í Atlantshafi. — o — Tilraunir hafa verið gerðar í Bretlandi um að auka næringar- efni í sjÓnum í því skyni að auka vöxt svifsins í yfirborði. Það hefir komið í ljós, að þetta er hægt, og allar líkur eru til þess að hægt sé að auka annan sjávargróður með áburði. Fyrstu tilraunirnar voru gerðar í Skotlandi. Langur fjörð- ur, Loch Sween, var stíflaður, svo að flóð kæmist ekki inn í hann. Síðan var áburði dreift á yfirborð- ið og borinn í hann blendingur af saltpétri og fosfat. Næstu tvö árin var svo áburðargjöfin aukin. Og áhrifin komu fljótt í ljós. Þörunga- gróður margfaldaðist í yfirborði, og fiskarnir sem á honum lifðu, urðu feitir. Talið var að svifgróður væri 10 sinnum meiri innan við stífluua en utan við hana. Flyðrur tóku þar helmingi hraðar út vöxt en venju- legt er, urðú að markaðsvöru á tveimur árum í stað þess að þær sem lifa úti í sjó eru ekki taldar markaðshæfar fyrr en þær eru sex ára. Þetta bendir til þess, að vér eig- um að rækta fisk, til þess að auka fiskforðann. Og þetta er víða gert. í Austurlöndum hefir það lengi tíðkast að geyma fiska í pollum og ala þá eins og hver önnur húsdýr. Þessi fiskrækt hefir haft mikla þýðingu, því að þá geta menn feng- ið meira af eggjahvítuefnum í fæð- unni en áður var. Þess vegna eykst fiskrækt nú hröðum skrefum í Indónesíu, Filippseyum, Kína, Formósu og Miðjarðarhafslöndum. Kína hefir þegar svo mikla fiska- rækt, að uppeldisstöðvar fiskanna ná yfir milljón ekrur af landi, og þarna fá þeir sem svarar tveimur lestum eggjahvítuefna af hverri ekru á ári. En einhverjar beztu fiskræktarstöðvar í heimi eru 1 Deitu-vötnunum í Egyptalandi. Úr þeim fást 20.000 lestir af físki á ári. í Indlandi gefa fiskapollarnir meiri arð heldur en samsvarandi stærð af ökrum. Stærstu fiskræktarstöðvar heims- ins eru í Indónesíu og á Filippsey- um. í Indónesíu eru fiskatjarnirn- ar um 250 milljón ekrur að flatar- máli og úr þeim fást árlega rúm- lega 30 milljónir punda af fiski. Þarna hafa oft verið gerðar fiska- tjarnir þar sem ræktað land var áður eða bithagar, því að fisk- ræktin gefur miklu meira af sér heldur en jörðin. Þarna er víða eldfjallaaska í jarðvegi, auðug af alls konar málmsöltum og ákjós- anlegur staður fyrir fiska. Enda hafa fiskar dafnað þarna ágætlega um langt skeið og virðist engin breyting verða á því. Verða því miklu betri not af landinu með fiskrækt, heldur en akuryrkju. Sama hefir orðið ofan á í Mið- Afriku, þar sem fisktjamir hafa verið gerðar. Fá menn nú um 100

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.