Lesbók Morgunblaðsins - 11.10.1959, Blaðsíða 6

446
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Einar Bogason frá Hringsdal;
Seinasti örninn í Ketildalahreppi
Örn hremmir unglömb
Á ÁRUNUM 1870—1880, er Kristín
Árnadóttir stjúpa mín var ungl-
ingsstúlka í föðurgarði á Neðrabæ
í Selárdal í Ketildalahreppi, sagði
hún mér að örn hefði átt hreiður
í Jóreiðinni, sem er hár fjallshnúk-
ur sunnan megin við Selárdalinn.
Sagðist hún hafa séð örninn sitja
á árbökkunum á Vatnahvilftar- og
Selárdalsánni, þar sem hann var
að reyna að krækja sér í silung.
Hún sagði mér líka, að það hefði
komið fyrir nokkrum sinnum, þeg-
ar hún og systkini hennar voru að
smala lambónum um sauðburðinn
á vorin, að örninn hefði komið
svífandi úr háalofti og hlesst sér
niður í fjárhópinn, hremmt þar
unglamb, og flogið burt með það
í klónum. Sagði hún að hryggilegt
hefði verið að heyra jarmið í lömb-
unum, þegar ræninginn flaug af
stað með þau upp í hreiðrið til
unga sinna, til þess að rífa þau þar
er að líma skó í stað þess að sauma
þá, og farið er að gera saumlaus
klæði, efnið aðeins límt saman. Það
er notað til þess að líma hamars-
hausa og skoflublöð á sköft o.s.frv.
Þá má og geta þess, að límið er
notað til þess að framleiða nýa teg-
und af stáli, sem nefnt er „plast-
stál“. Blandað er saman 8 hlutum
af stálsvarfi og 2 hlutum af lími
og verður úr þessu dökkt deig.
Með því að bæta svo einhverjum
efnum í þetta harðnar deigið og
verður eins og stál, en til margra
hluta nytsamlegt, þar sem venju-
legt stál dugir ekki.
í sundur. Kostaði það systkinin
mörg tár.
Örn og hrafnar
Það mun hafa verið sumarið
1893, er ég var 12 ára gamall, að
eg var að fara gangandi frá Hrings-
dal, að það bar við, er eg kom lítið
eitt fram fyrir hina svo kölluðu
Gálgasteina, sem mun vera gamall
aftökustaður glæpamanna frá þeim
öldum, þegar Hvesta var þingstað-
ur bæði fyrir Suðurfjarðahrepp og
Ketildalahrepp, — sem mun vera
rúm 400 ár, — að eg sá örn og tvo
hrafna há grimmilega orustu.
Viðureignin átti sér stað á hin-
um svonefnda Langamel. Var leik-
urinn svipaður og segir frá í
Grettlu, að hafi átt sér stað milli
Grettis og Þórðanna, að örninn
hafði annan hrafninn undir sér, en
hinn hrafninn var þá ofan á baki
arnarins, og sýndist ekki alveg
vera iðjulaus, því hann hamaðist
með klóm og kjafti að rífa og tæta
fiðrið af baki arnarins, og var stór
flekkur af arnarfiðri eftir á meln-
um, þegar viðureigninni lauk, sem
hætti þegar eg nálgaðist og flugu
þá allir fugiarnir á burt.
Selur drepur örn
Fáum árum seinna, er hinn
síðastgreindi atburður skeði, eða
laust fyrir aldamótin 1900, var
frændi minn, Matthías Friðriksson
frá Fremri-Hvestu, sem þá var
fyrir innan fermingu, að smala
lambám um vorið inn á Galtar-
fjörum, sem liggja á milli Hvestu
og Bíldudals Sér hann þá allvæn-
an sel ver» á firðinum skammt
uadau landi. AUt í einu veit
Matthías ekki fyrr til, en að örn
steypir sér eldsnöggt úr háalofti,
og sezt á haus selsins, sem sjálfsagt
ekki hefir fundizt klapp arnar-
klónna sérlega mjúkt, sem örninn
hefir sjálfsagt sett á kaf í haus og
háls selsins, og hefir líklega búist
við, að hann væri eins auðveldur
viðfangs og unglömbin í Selárdal.
En þar hefir örninn reiknað skakkt,
því kobbi brást hið versta við, og
vill ómögulega kanna háloftin með
erninum, en vill heldur leita til
botnsins og leitast því við að kom-
ast í kaf, og eftir nokkra viðureign,
busl og ákafan vængjaslátt arn-
arins, sem sennilega ómögulega
hefir getað losað klærnar úr seln-
um, tekst kobba að komast í kaf
með örninn. Sá Matthías ekki meir
af viðureigninni, eða hvort selnum
hefir tekizt að losna við örninn, en