Lesbók Morgunblaðsins - 15.01.1961, Side 6

6
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
smáhögg sem hann gefur þá. Hef-
ir margur hundurinn fengið að
kenna á því. Emu miðar með
löppinni andartak, og svo ríður
höggið, og hundurinn liggur stein-
dauður. En það er hægt að temja
emu, og er hann þá ósköp góð-
lyndur og jafnvel blíður í sér.
Venjulega ferðast emu í smá-
flokkum, en þegar að varptíma
kemur, leysast þessir hópar upp,
hver hjónaefni taka sig út úr. Þar
er ekki um fjölkvæni að ræða,
eins og hjá sumum öðrum fuglum.
Emu-frúin gerir sér nú hreiður,
og er það ekki annað en dálítil
gryfja niður í bera jörðina. Þar
verpur hún svo eggjum sínum, 9
og allt að 13 að tölu, og eru þau
ljósgræn að lit. Þegar því er lok-
ið er og lokið húsmóðurskyldum
hennar. Hún fer sína leið og lætur
karlinum það eftir að unga út og
sjá um afkvæmin. Hann gerir það
líka með glöðu geði og vill losna
við hana sem fyrst. Ef honum
þykir hún ekki fara nógu snemma,
rekur hann hana á brott. Hann á
heimilið og hún hefir þar ekkert
að gera lengur. Og svo liggur
hann á eggjunum og er nær tvo
mánuði að unga þeim út. Þegar
ungamir skríða úr eggjunum, eru
þeir gulbröndóttir á litinn. Faðir-
inn annast þá með mikilli um-
hyggju þangað til þeir eru færir
um að sjá um sig sjálfir.
Það ber mjög sjaldan við að
emu verpi þegar þeir eru í haldi,
en þótt svo fari og þeir geti ung-
að út, drepast ungarnir ætíð eftir
stutta stund.
Fiðrið af emu er til einkis nýtt
og eggin eru talin óæt. En sumum,
einkum Ástralíunegrum, þykir
kjötið af þeim mesta lostæti, og er
þó eitthvert óbragð að því. En
undir hamnum er fitulag mikið og
úr því er unnin olía, sem er versl-
imarvara.
Það eru ekki mörg ár síðan að
„emu-menn“ voru á hverju strái
meðal frumbyggjanna. Þetta voru
sérstakir galdramenn og nutu
mikillar virðingar og aðdáunar,
því að þeir kunnu að seiða fjölda
emu-fugla saman á einn stað, þar
sem auðvelt var að komast að
þeim og drepa þá. Þessir emu-
menn voru í svo miklu áliti, að
kynflokkarnir reyndu að ræna
þeim hver frá öðrum.
Þegar emu-maður tók til sær-
inga, málaði hann hvítar randir á
allan skrokkinn á sér og setti upp
háan hatt, sem búinn var til úr
einkennilega löguðum greinum,
mannshári og fuglsfjöðrum. Nú
hefir þessum galdramönnum
fækkað stórkostlega og eru þeir
ekki til nema meðal afskekktra
kynflokka.
Að vísu veiða frumbyggjarnir
emu enn, eins og áður, því að
emukjöt er víða aðalfæða þeirra.
En nú beita þeir ekki göldrum.
Þeir hafa nú hunda til þess að
smala fuglunum saman og svo
skjóta þeir þá með byssum.
Bændurnir í Ástralíu hafa reynt
allt sem þeim hefir komið til hug-
ar til þess að verjast hinum mikla
sæg af emu, sem skyndilega hefir
sprottið upp seinustu árin. Þeir
leggja gildrur, eitra fyrir þá,
skjóta þá með rifflum og vélbyss-
um — en ekki sér högg á vatni.
Og fuglamir eru varir um sig og
það er ekki gott að komast í skot-
færi við þá. Og svo er til lítils að
skjóta á hlaupandi emu með
haglabyssu, því að hann er skot-
harður. Það gerir hið þétta fiður
og hamurinn sem er harður og
þykkur. Þess vegna hafa bændur
nú gefist upp við að fækka þeim
með skotum. En nú hafa þeir
fundið upp nýa veiðibrellu. Þeir
hafa afgirt um 200 mílur af sand-
auðn norðan við hveitilöndin, með
fimm feta hárri girðingu. Þar
ætla beir svo að sá hveiti og tæla
fuglana í gildruna. Nú er eftir að
vita hvernig þetta tekst, en fugla-
vinirnir og vísindamennirnir gefa
þessum tiltektum bænda illt auga.
Hressingarlyf
hættuleg
HRESSINGARLYFIN meprobamate,
sem ganga undir ýmsum nöfnum,
svo sem Miltown, Equanil, Meprospan
og Meprotabs, hafa verið notuð mikið
í Bandarikjunum á undanförnum ár-
um, og notkun þeirra stöðugt farið
vaxandi. En nú hafa læknar komizt
að því, að þau geta verið stórhættu-
leg, ef menn hafa neytt áfengis. Og
tilraunir hafa leitt í ljós, að hafi
maður neytt áfengis áður en hann
tekur inn hressingarlyf, magnast eitr-
unaráhrif áfengisins um allan helm-
ing, svo að hann getur orðið viti sínu
fjær.
Tré festa rætur
A EINUM stað í mansöngvum sínum
talar Sigurður Breiðfjörð um tryggð
ástarinnar, og þar er þessi vísa:
Hver vill banna að blómstur tvenn
bindi saman huldar rætur
og vaxi þannig saman senn,
sem náttúran vera lætur.
Þegar skáldið kvað þetta, höfðu
menn ekki minnstu hugmynd um að
neitt lífsamband væri milli hinna ein-
stöku jurta. En nú hefir það sannazt
að svo er. Tveir bandarískir skóg-
fræðingar hafa komizt að þvi að
rætur tveggja trjáa sömu tegundar
vaxa oft hver inn í aðra, og síðan
hjálpast trén að þvi að afla sér lífs-
viðurværis og sami safinn seitlar um
þau bæði. Þau binda saman rætur og
vaxa þannig saman, eins og skáldið
kvað. Þetta skeður aldrei þar sem
tvö tré, sitt af hverri tegund, eru ná-
búar. Þótt rætur þeirra fléttist sam-
an, vaxa þær aldrei hver inn 1 aðra.