Lesbók Morgunblaðsins - 30.09.1962, Blaðsíða 4

Kínverjar þverbrjóta kenningarnar
til að draga úr fólksfjölgun
HINIR kommúnísku stjórnend-
ur Kína eru nú aftur að taka
upp þá marxísku trúvillu, að draga
úr fæðingum. Þeir gera þetta treglega,
laumulega og skömmustulega. Þetta er
hrein kúvending til stefnu hins erfiða
árs 1957, þegar Mao keisari og hinir
marxísku mandarínar hans gáfu út
dagskipun um, að öll héruð Kína yrðu
að reyna að taka upp hömlur á fólks-
fjölgun. Þessi stefna var við lýði í átta
mánuði og var fyrsta tilraunin, sem
gerð hefur verið opinberlega í nokkru
kommúnistaríki til að stemma stigu við
offjölgun.
Hin nýja áróðursherferð fer miklu
varlegar í sakirnar en gert var 1957.
Stjórnendurnir læðast kringum efnið
eins og köttur kringum heitan graut.
Herferð þessi beinist gegn „unglinga-
hjónaböndum“ — eigingjörnum, ótíma-
bærum giftingum, sem meira er stofnað
til af borgaralegum ástum en óskum
flokksins og þörfum þjóðfélagsins. Þar
af leiðandi er nú uppi mikil gagnrýni
á lágmarks giftingaraldri, sem er 20 ár
fyrir karlmenn og 18 fyrir konur. Sömu
prófessorarnir, sem einu sinni voru lof-
aðir fyrir að hvetja til getnaðarvarna
og síðan fordæmdir fyrir hægri villu,
hafa nú aftur verið hafnir upp til skýj-
anna til að endurtaka villukenningar
sínar, að því er sagt er „sökum heilsu
ungra mæðra, sem ekki geta notað
vinnukraft sinn vegna þess að þær hafa
eignazt of mörg börn á unga aldri“.
N ú er sagt, að enginn maður ætti
að verða faðir yngri en 26 ára og engin
kona móðir yngri en 23. Fæðingarnar
á að skipuleggja eftir vinnugetu móð-
urinnar, framleiðsla verður að ganga
fyrir barneignum.
Kommúnistar yfirleitt, og einkum
hinir heittrúuðu Kínverjar, trúa í
blindni á troðfullar vöggustofur, en jafn
vel í Peking voru leiðtogarnir farnir
að verða áhyggjufullir vegna allra þess-
ara litlu munna.
Hin nýja stefna Kínverja er orðin til
vegna matvælaskorts, vöruskorts, versn
andi lífskjara, óheyrilegs fjölda borg-
arbúa og lélegrar stjórnar.
Á rið 1954 var fyrsta vísindalega
manntalið gert i Kína. Og öllum til
undrunar reyndist kínverska þjóðin
vera meira en 600 milljónir, í stað um
það bil 450 milljónir, eins og ætlað
var. Samkvæmt hinu opinbera mann-
tali, sem flokkurinn gaf út á síðasta
ári, var fólksfjöldinn 650 milljónir. Það
er eftirtektarvert, að manntalið 1954
náði ekki einungis yfir meginlandið,
heldur líka 7,6 millj. Kínverja á For-
mósu og 11,7 millj. Kínverja í öðrum
löndum. 30% Kínverja voru innan við
14 ára gamlir, fólksfjölgunin var um
2% og fór sífellt vaxandi. Með sama
áframhaldi yrðu Kínverjar sennilega
búnir að ná einum milljarði 1980.
Leiðtogar Kínverja voru hinir roggn-
ustu yfir hinum óheyrilega fólksíjölda
og írjósemi hans.
Sumir leiðtogar höfðu áhyggjur af
því, hvernig hægt væri að bæta lífskjör-
in við slíka fólksfjölgun, jafnvel Sjú-
En-lai og hinn mikli hugsjónafræðing-
ur flokksins, Liú Sjá-shi, höfðu áhyggj-
ur. En þeir voru sakbitnir vegna þess-
ara áhyggna, því að þær eru ósæmileg-
ar, spilltar og and-marxískar. Og
einhver rökfræðisnillingur sagði: „Mað-
urinn hefur tvær hendur og aðeins einn
munn og þess. vegna hlýtur framleiðsl-
an alltaf að verða meiri en neyzlan i
sósíalistísku þjóðfélagi.“
*r að fór samt svo að stjórnarvöld-
in neyddust til að prédika getnaðar-
varnir og eins og nú varð það í fyrstu
gert undir því yfirskini að gæta þyrfti
og bæta heilsu hinna vinnusömu kín-
versku mæðra. Meira að segja Sjú-En-
lai, sem 1955 hafði harðlega afneitað
allri nauðsyn á takmörkun fólksfjölgun-
ar í viðtali við Nehru, studdi hana
1956. —
Hann sagði indverskri landbúnaðar-
sendinefnd, „að margt fólk í Kína eign-
aðist of mörg börn Jafnvel þó engin
vandkvæði væru á að auka matvæla-
framleiðslu og auka dreifingu vegna
aukins barnafjölda, mundi hver fjöl-
skylda þurfa tiltölulega hærri laun,
þegar börnunum fjölgaði, til þess eins
að halda óbreyttum lífskjörum. En
ómögulegt er að hækka launin eins og
þarf við fæðingu hvers nýs barns.“
Áróðursherferð stjórnarinnar byrjaði
fyrir alvöru og stóð sem hæst í júní og
júlí 1957. Aldrei hefur slik áróðursher-
ferð átt sér stað í nokkru landi. í henni
var notuð útvarp, blöð, kvikmyndir,
fræðsluskuggamyndir, auglýsingaspjöld,
fjöldafundir, fyrirlestrar, áminningar í
verksmiðjum, teiknimyndabækur,
gluggasýningar í búðum og jafnvel
götusöngvarar.
Gluggasýningarnar hefðu jafnvel vak
ið sérfræðilegan áhuga þeirra sem selja
ólögleg póstkort í Port Said.
rátt fyrir þetta var eins og yfir-
völdin væru svolítið feimin, að minnsta
kosti í návist útlendinga. Þó að menn
hefðu orðið að vera blindir, heyrnar-
lausir og fábjánar þar að auki til að
taka ekki eftir áróðursherferðinni,
sögðu leiðsögumenn hins opinbera allt-
af grafalvarlegir, að áróðursherferðin
ætti ekki að hindra fólksfjölgun, heldur
vernda heilsu mæðranna. Hið opinbera
var bersýnilega sakbitið.
En allt í einu gufaði þetta upp. —
Gluggasýningarnar rykféllu og vörurn-
ar sem þær mæltu með hættu að fást.
Fóstureyðingarstofnunum. var ekki lok-
að, en menn voru ekki hvattir til að
notfæra sér þær. Nú var það orðið
skortur á föðurlandsást og særandi fyr-
ir föður Mao að eignast ekki börn. Mao
sagði: „Hin mikla fólksfjölgun okkar er
óhagganleg staðreynd og styrkur.“ Al-
þýðublaðið í Pek-ing sagði í ágúst 1958:
„f Kína verður ætíð rúm fyrir fleira
fólk. Auðlindir landsins eru ótæmandi,
veðurfarið gott og landrými óþrjótandi.
Hér í Kína verður aldrei nóg af fólki.“
Ástæðan til þessarar miklu stefnu-
breytingar var sú, að hugsjónafræðing-
ar flokksins höfðu aldrei getað fellt sig
við að stemma stigu við fólksfjölgun.
Þeim hefur veitzt erfit að prédika getn-
aðarvarnir og játa með því, að fram-
takssemi og sósíalismi Kínveria stæð-
ust frjósemi þeirra ekki snúning.
. Þ á byríaði bað sem knilað var
„hið mikla framfarastökk", öllum til-
tækum mannafla var beint til iðnaðar-
ins, en landbúnaðurinn vanræktur, all-
ur gætilegur áætlunarbúskapur var
felldur niður og árangurinn svaraði
hvergi nærri til erfiðisins.
Ei-lendis var þessi stefnubreyting að
siálfsögðu túlkuð sem útþenslustefna.
Þá var það að Tító marskálkur sagði
hin frægu orð, sem oft hafa verið rang-
lega eignuð Mao sjálfum. „Kínverjum
þykir gaman að stæra sig af, að þótt
300 milljónir Kínverja færust í kjarn-
orkustyrjöld, yrðu þó alltaf 300 milljón-
ir eftir.“
Hinn fyrrverandi franski forsætisráð-
herra, Paul Reynaud, gaf skýrslu um
viðræður sínar við Krúsjeff, sem hlaut
aldrei þá viðurkenningu sem hún átti
skilið. Renaud segir svo frá:
„Ég lagði áherzlu á það við Krúsjeff,
að ákvörðun Kínverja að auka fólks-
fjölgunina væri einhver örlagaþrungn-
asti atburður í sögu mannkynsins. Ég
sagði að hann skyldi spyrja sjálfan sig,
hvenær kæmi að því að Kínverjar segðu
Rússum, að Síbería væri óaðskiljanleg-
ur hluti af olnbogarými Kínverja.
Ég bætti því við, að fólksfjölgunin í
Rússlandi myndi minnka jafnhliða því,
að hinar menntuðu stéttir Rússlands
færu að óska börnum sínum betra lífs
en þær höfðu notið.
Þ egar ég hafði bent Krúsjeff á þá
hættu, sem Rússum gæti stafað af fólks-
fjölguninni í Kina, varð hann þögull
nokkra stund, en hann lét ekki uppi
hugsanir sínar. Hann er ekki vitfirring-
ur, eins og Hitler var. Ég er viss um,
að hann hefur fullan skilning á þessari
hættu. Hann spurði: „Hvers vegna legg-
ið þér áherzlu á að mynda sambands-
ríki Evrópu?“ Ég sagði honum, að það
væri vegna þess, að eftir 25 ár yrðu
Kínverjar orðnir þúsund milljónir, og
þá væri fávísi að láta Evrópu standa
sundraða gegn slíku veldi. Hin eina or-
sök sem gæti valdið því að Rússar og
Vesturveldin tækju einhvern tíma upp
fulla samvinnu yrði hin sameiginlega
kínverska hætta.“
Aðrir hafa bent á merkingu þess, að
hið opinbera kínverska manntal telur
Kínverja, sem búa í öðrum löndum, til
kínversku þjóðarinnar. í gömlum rit-
verkum Maos er talað um „kínverskt
land og hjálendur, sem heimsvaldasinn-
arnir hafa rænt af okkur.“ Og þá eru
nefnd Burma, Bhutan, Nepal og Hong
Kong, sem voru á valdi Breta, Kórea,
Formósa, Fiskimannaeyjar og Ryukyu-
eyjar undir Japönum, Indókína á valdi
Frakka og Macao á valdi Portúgala. —
Hann nefndi ekki Ytri-Mongolíu.
ÍC. ínverska kommúnistastjórnin
hefur aldrei dregið neina dul á að hún
vill koma af stað byltingu um alla Asíu.
En stór vanþróuð þjóð er engin trygg-
ing þess að útþensla takist.
Þrýstingurinn frá hinum hungraða
múg getur rekið menn til nágranna-
landa, þar sem meira olnbogarými er.
En til útþenslu ríkisins þarf hernaðar-
legt og pólitískt vald á bak við slíka
þjóðflutninga.
Ástandinu í Kina í dag svipar til
hinna hörðu ára 1956 og 1957. Það er
bara enn svartara. Aftur ríkir skortur
og þrengingar rikja, aðvaranir stjórnar-
valdanna og svartsýni. Stefnubreyting-
ar eru tíðar.
Aðeins eitt er óumbreytanlegt. Stjórn-
tsismmvimQ
in lætur sér gjörsamlega standa á sama
um mannleg verðmæti og þrár. Stærð
fjölskyldunnar er ákveðin af flokkn-
um. f gær átti hún að vera stór, í dag
lítil, og enginn veit hvað morgundag-
urinn ber í skauti sér. Faðir Mao veit
allt bezt, jafnvel þegar stefnubreyting-
ar hans sýna, að það sem hann viss: i
gær var rangt, og jafnvel þótt eina merk
ið um að hann muni hafa rétt fyrir sér
á morgun sé að hann játar að hafa rangt
fyrir sér í dag. Hrun „framíarastökksin3
mikla“ hefur greinilega sýnt að snögg
iðnvæðing er óframkvæmanleg, að fjöl-
skyldunni má fórna og það verður að
hörfa frá ákafastefnunni frá 1958. í
stað hennar verður að taka upp hinar
gætilegri aðferðir Rússa.
Það er einnig greinilegt, að hér er
ekki verið að fylgja fordæmi Rússa.
Kínverjar hafa orðið að kúvenda sökum
biturrar reynslu. En mannlegt eðli er
nú einu sinni svo, að Kínverjar eru
sennilega reiðari Rússum en áður, vegna
þess að þeir hafa nyðzt til að taka upp
aftur aðferðir Rússanna.
(Stytt úr New York Times).
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
23. tölublað 1962