Lesbók Morgunblaðsins - 30.09.1962, Qupperneq 12

■— Cj’vendur.
— Já.
— Hefurðu séð landshöfðingjann?
— Landshöfðingjann? .. ég? .. Nei.
— Ég þekki haun. Ég sá hann, þegar
ég fór suður í vor.
— Er hann stór?
■— Hann er gríðarlega herðabreiður.
Ég skal sýna þér hann, ef við mætum
honum.
— Og eigum við þá að tafca ofan?
Alltaf gat strókfíflið fundið upp á bví,
að glopra út úr sér fantalegum spurning
um. Ég var í vandræðum með svarið, c.i
óvænt atvik varð mér til hjálpar. Belj-
an rykkti í af því að Rauðku skriðnuðu
ofurlítið fætur á klöpp.
— Sláðu svolítið í beljuna, drengur,
sagði ég höstum rómi.
Ég vildi ekkert um landshöfðingiann
tala, og Gvendur minntist ekki á hann
framar.
Ferðin gekk vel alla leið að Elliðaán-
um. Við þurftum ekki að fara yfir neina
brú á allri þeirri leið. En við brýrnar á
Elliðaánum varð dólítil töf, því að kusa
vildi ekki ganga á eftir Rauðku út á
þetta trévirki. Þessi vandræði stóðu þó
ekki lengi, því að lausríðandi mann bar
að, og hjálpaði hann okkur yfir báðar
brýrnar.
Var nú haldið áfram eftir veginum
yfir Sogamýrina. Urðu nú áhyggjuefni
mín æ fleiri, því að eftir að kom yfir
Elliðaárnar var umferðin um veginn
miklu meiri en verið hafði áður. Tók
nú kusa að verða æðikippótt, og var
engin furða þótt Rauðka gamla yrði dá-
lítið ygld á brúnina. Hún var jafnvel
stundum farin að lyfta afturendanum,
til að láta þá rauðskjöldóttu yita, að
henni væri ekki alveg sama um stert-
inn á sér. En áfram þokaðist hersingin,
og Skúlagráni hélt sínu jafnaðargeði.
Þegar komið var vestur af hæð-
inni þar sem nú er Múli og Laug-
brekka, blasti við sjón, sem mér fannst
mikið til koma. Hvílík undur og ósköp
voru hér af móhrúgum, hvert sem litið
var. Það var nú í rauninni ekki mjög
furðulegt. Allur sá mannfjöldi, sem átti
heima í Reykjavík, þurfti auðvitað mik
inn mó. Þegar ég athugaði þennan mó
nánar, tók ég eftir nokkru, sem mér
þótti varhugaverð ráðstöfun. Frá því er
ég heyrði söguna um T.yrkjann, sem varð
hræddur við móhrauka og lagði á flótta
undan þeim, hafði ég svona hálft í hvoru
litið á móhrúgurnar heima eins og nokk
urs konar landvarnarlið. Hættan af
Tyrkjanum var auðvitað mest á sumrin
en þá stóðu blessaðar móhrúgurnar á
verði úti um holt og hæðir. Svona var
það heima á Kjalarnesi....Hvaða vit
var þá í þessu fyrirkomulagi hér? Með
fram veginum voru endalausar raðir af
móhiöðum eða mógörðum ekki ósvip-
uðum túngarðinum heima í Saurbæ.
Þetta þótti mér ekki bera vott um fyrir
’hyggju hjá höfuðstaðarbúum. Það hefði
þó munað um þennan mó, ef hann hefði
allur verið reglulegir landvarnarmó-
hraukar.
egar kom að trébrúnni við Lækj-
arhvamm, var jafnvel Rauðku gömlu
nóg boðið, hvað þá Skjöldu. Þó að þeim
kæmi ekki sérlega vel saman, þá kom
þeim m,jög vel saman um það, að gera
uppreisn. Við urðum að stíga af baki, og
nú varð maður að flýja á náðir hins ró-
lynda öðlings, Skúlagrána. Það var
svo sem ekki af hræðslu við brúna, að
hann var tregur til að ganga yfir hana.
Nei. . . ónei. Honum fannst það bara
einkennilegt uppátæki að láta sig ganga
á undan. Eftir dálitla umhugsun tók
hann þá ákvörðun, að labba yfir tréflek-
ann í hægðum sínum, ef til vill til að
láta Rauðku og kusu sjá, að ekkert
væri að óttast Svo beið hann auðvitað
ofurrólegur á meðan við vorum að bisa
við að koma þeim yfir brúna. En það
kom nú svitanum út á okkur, ferða—
mönnunum.
Eftir þetta þorðum við ekki að stíga
á bak. Ég teymdi Rauðku í fararbroddi,
og Gvendur teymdi Skúlagrána og ógn-
aði Skjöldu með svipunni góðu. Það var
æðimargt, sem gerði kusu órólega, þegar
hér var komið. Umferð var mikil á veg-
inum. þeysandi reiðgarpar, konur með
þvottabala á höfðinu, Fransmenn í hóp-
um með stóra poka á bakinu á leið inn
í Laugar, móvargar, ýmist með hestum
eða mönnum fyrir og langar ferðamanna
lestir á leið frá Reykjavík. Allt þetta
var þó smáræði hjá ræsunum. Þau skutu
Skjöldu jafnan mestum skelk í bringu.
Þessi ræsi lágu þvert í gegnum veginn,
og voru á þeim plankar. Oftast voru
plankarnir fastir, en fyrir kom, að þeir
lágu lausir á bitunum. Þá spyrnti kusa
við fótum sem hún mátti, þar til hún
tók þann kost að hoppa í loft upp og
demba sér yfir ræsið án þess að stíga
á þgssa hættulegu planka. Má nærri
geta hvernig Rauðltu leið í afturendan-
um, enda bar svipur hennar þess vott, að
hún væri æfareið.
Ex. hér var aðeins um eitt að velja.
Við urðum að halda ferðinni áfram, hvað
sem tautaði og raulaði.
I-oks fórum við framhjá húsi Sam-
úels Ólafssonar, Söðlasmiðs, (nú Lauga-
vegur 53 B.), og var þá ekki eftir nema
kippkorn til höfuðborgarinnar, eða þar
til, að við fórum milli nokkurnveginn
samhangandi húsaraða.
En þegar inn í bæinn kom, þá tók
gamanið að grána.
Það var svo sem ekki því að heilsa,
að þessum ólánsræsum fækkaði, þegar
komið var í sjálfan höfuðstaðinn. enda
þurfti kusa oft að „lyfta sér upp“, og í
samræmi við það lék svipan í höndum
Gvendar.
Horfurnar voru sannarlega ekki orðn-
ar glæsilegar.
Menn voru farnir að líta óhýru aug-
um til okkar, og sumir námu staðar og
horfðu á aðfarirnar. Ein kerlingar-
skrukka lét sér meira að segja um munn
fara í þessum lika litla vandlætistón:
— Ósköp er að sjá, hvernig farið er
með blessaða skepnuna.
Hvort hún átti við Rauðku eða
Skjöldu vissi ég ekki, en ég hafði mesta
löngun til að rjúka að henni og lúberja
hana. Gat hún ekki séð, að það var
belj uóhemj unni sjálfri að kenna allt
þetta óstand. Hvers vegna gat ekki belju
ófétið hegðað sér eins og slcepna með
viti og labbað rólega yfir ræsin. Var hún
ekki margbúin að sjá, að heiðurshjúin,
Rauðka og Skúlagráni, voru ósmeyk við
þessi höfuðstaðarræsi. Henni var ekki
vandara en þeim.
Alltaf urðu þeir fleiri og fleiri, sem
gáfu okkur illt auga.
Loks kom stóridómur.
Einn virðulegur borgari nam staðar
og horfði á okkur með vandlætingar-
svip. Hann mælti:
— Þið megið ekki hafa kúna aftaní.
Það er bannað. Pólitíið tekur ykkur, ef
það sér til ykkar.
— Ja. Nú kárnaði gamanið fyrir al-
vöru. Pólitíið? pólitíið? . . . Það var
hvorki meira né minna Við vorum þá
hér á ferð eins og einhverjir vandræða-
menn eða bófar, já — svona ámóta og
Þórður alamala, Jón sinnep eða Sæm-
undur sífulli. Ótal sögur, sem ég hafði
heyrt um viðureign pólitíanna við af-
brotamenn og fyllirafta rifjuðust upp
fyrir mér. Jæ — ja? Var þá bara svona
komið fyrir okkur, eða réttara sagt mér.
því að öll skömmin mund| víst skella á
mér.
Eg þaut til í ofboði og leysti
Skjöldu aftan úr Rauðku. Það var erfitt
verk, því að hnúturinn var orðinn æði
harður. Þó hafði ég það einhvernveginn
í öllu fátinu, sem kom á mig.
Nú varð Gvendur að fara á undan og
teyma hrossin, því að ekki vildi kusa
vera á undan eins og nærri má geta.
Neytti ég nú allra krafta við að toga
hana áfram á eftir hrossunum.
Svona þumlunguðumst við áfram alla
leið niður í Bakarabrekku.
Bakarabrekkan var óslétt, klappir í
henni og stallar, svo og sumstaðar lausa-
möl á klöppunum- Nú var ástandið
hreint og beint að verða óþolandi. Belj-
an var hvorki mieira né minna en farin
að baula af hræðslu, þegar henni skrik-
aði fótur á lausamölinni. Mér leizt sann-
arlega ekki á blikuna, þegar ég heyrði,
að hún baulaði í sama tón og beljurnar
gerðu, þegar þær urðu varar við að hey-
garðsdraugurinn var að flækjast inni í
fjósinu. Það kom fyrir nokkrum sinnum
á hverju hausti, að hann sló sér inn í
fjósið. Hann var í rauninni bezta skinn,
og ég var ekkert hræddur við hann,
enda sá ég hann aldrei. Mér var miklu
fremur vel við hann, enda ekki að á-
stæðulausu, því að trúin var sú, að hann
gætti heyanna eftir að þau voru komin
í garð. Þetta starf rækti hann svo vel
að hey fuku ekki í Saurbæ þó að torfið
fyki af þeim.
Hann hefði betur verið kominn til mín
núna. greyið, til að reka á eftir beljunni,
hugsaði ég.
Hana nú? Beljan hröklt við og kippti
mér út á hægri vegarbrúnina, svo að
það lá nærri að við yrðum í vegi fyrir
fólki, sem var þarna á gangi. Einhver
kerling var að skrönglast við að dæla
vatni í Bakarapóstinum. Hún lét sig það
engu varða, þótt hún hræddi beljuna
fyrir mér. En ofurlítið gleðiefni færði
mer þó kerling sú. Þegar mér varð litið
á búnað hennar, sá ég að ekki voru allir
spariklæddir í henni Reykjavik.
F
M-J inhvern veginn tosaði ég belj-
unni niður að plankabrúnni á læknum.
Gvendur teymdi hrossin yfir brúna.
Gengu þau hiklaust og rólega yfir hana
eins og vel siðuðum skepnum sómdi.
Þegar yfir kom mátti hann ekki sleppa
þeim lausum á götunni, og gat hann
þess vegna ekki komið mér til hjálpar.
Hann varð aðeins að bíða og sjá, hverni'g
mér reiddi af.
En nú voru öll sund lokuð. Beljan
fékst með engu móti til að stíga út á
brúna, hvernig sem ég spyrnti og tog-
aði — og bölvaði — í hljóði auðvitað.
Það var glaðasólskin og blæjalogn.
Fólk rölti í hægðum sínum um Bakara-
brekkuna, flest prúðbúið, sumt jafnvel
voðalega fínt í mínum augum — dömur
í ljósum kjólum — hefðarmeyjar höfuð-
borgarinnar — en þarna streittist ég og
beljan hvort á móti öðru, öllum til' at-
hlægis og mér og allri tilverunni til
skammar. — Þvílíkt og annað eins?
Betra hefði verið að vera kominn marg-
ar álnir niður í jörðina en standa í þess-
um ósköpum. Svona leit ég á tilveruna
þá.
Það var vani minn eða óvani, ef ég
komst í mikinn vanda, að bera hann
saman við það versta, sem ég hafði lent
í áður. Nú fór á sama hátt. Mér datt
Brúnstjarni í hug og hinn hræðilegi at-
burður í sambandi við hann.
B rúnstjarni var hestur í Saurbæ,
alræmdur fyrir það, hve hausstyggur
hann var. Eitt sinn er ég var sendur að
sækja hann komst ég í hræðilega klípu.
Brúnstjarni var þarna í hrossahópi. Barð
ist ég lengi við að reyna að komast að
hausnum án árangurs, þó að hann væri
í hafti. Barst leikur okkar svo nærri
jörpu merinni frá Melum. að ég greip
til þess í-áðs að binda þau saman á
Framh. á bls. 11
— ---------------- 23. tölublað 1962
12 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS