Lesbók Morgunblaðsins - 20.08.1967, Blaðsíða 14

Eymundur Jónsson, Dilksnesi:
Minni Hrollnugs lnnJndms-
mnnns sungið n þjóðhniíð
Hornfirðingn 16. ngúst 1896

Lít ég yfir liðna daga
landnáms fram á tíð.
Um bafið sk'reið þá skeið án baga,
skein á seglin fríð.
Hrollaugur ei hræddist grandið,
hrannar æði strítt.
Augum fránum leit á landið,
leizt það gott og frítt.
Frjáls í anda fylkir lýða
fýstist landi ná.
Braut við sanda báran stríða
bæði gild og há.
Öndvegisstólpum stilltur halur
steypti hafs á jörð.
Bára og vindur bar þá svalur
beint í Hornafjörð.
Austan stormar æddu stríðir
aldan freyddi blá.
Lýðir tóku land um síðir
Leiruvogi á.
Út þar dvaldi árið fyrsta
ítur Hrollaugur.
Hjá Ingólfsfjalli eins réð gista
annan vetur kjur.
Síðar þó til súlna frétti
siklings frægur bur.
Brást við þá og bæ hér setti
blíður Hrollaugur.
Þá var grundin gróin víði
glóði brekkan fríð.
Fullt var loftið fuglakliði,
fögnuð jók það lýð.
Eydd er byggðin, brekkan þrotin.
burt er skógarhlíð,
nakin fjöll og niðurbrotin
næstum óar lýð.
Þó er grundin grcjin víða
grænum blómstur svörð.
Ótal nes og eyjar prýða
allan Hornafjörð.
Margt er breytt á lög og landi,
liðin þúsund ár.
Manndáð, fjör og frelsis andi
fengu banvæn sár.
Kúgun örbirgð af sér fæddi,
allt var dróma háð.
Eldur steikti, eyddi, bræddi
okkar feðra láð.
Ótal þrautir land og lýði
lengi kremja réð.
Sigur fæst í ströngu stríði,
striti og þoli með.
Já, vér eigum auðlegð næga,
ef vér störfum nóg.
Já, vér eigum framtíð fræga
og frelsi í tímans sjó.
Enn að landi skríða skeiðir
Skeljungs yfir völl.
Á bröttu stefni bára freyðir
boða klofna tröll.
Gufuaflið ógnar sterka
ægis sigrar þraut.
Upphaf heimsins undra verka
er þess kynjabraut.
Þá má tala land úr landi
langt um víðan heim.
Þá má fljúga á fránum gandi
fram um himingeim.
Verður jörðin minni og minni,
megn er sigruð þraut.
Felst þá mörg í framtíðinni
frama og heiðurs braut.
Höndlan rís á Hornafirði,
hagsæld búin er.
Þeim sem létta þrautabyrði
þakkir færum vér.
Þeim sem brjóta hlekki harða
hlynni drottins náð.
Þeim skal reisa þjóðar varða
þeirra blessist ráð.
Fram til starfa fljóð og sveinar,
fram á heiðurs braut.
Hræðumst ógnir ekki neinar,
andinn sigrar þraut.
Strengjum heit við Hrollaugs minni,
heilög skuld er það.
Berjumst fyrir framtíðinni
frelsis merkjum að.
bana eftir með litlum skilningi þjóð-
ernis og samfélagslegrar ábyrgðar. Al-
þýða manna nú á dögum er að vísu
pólitískur þáttur, en er ekki pólitískt
virk í venjulegum skilningi. Enda segir
Nadav Safran, prófessor í stjórnlaga-
fræði við Harvard: „Samskiptunum má
likja við fjölleikahús. Fólkið er áhorf-
endur og stjórnin er aðalleikarinn.
Ahorfendur láta í ljós samþykki sitt eða
ósamþykki, og leikararnir haga sér í
samræmi við klappið eða pípið. En hvor-
ugum finnst a‘ð áhorfendur eigi nokkurn
rétt á því að ákveða hvaða leiki skuli
leika né í hvaða röð, eða með hvaða
hætti“.
Þegnskapur Arabans nær til hans
sjálfs, fjölskyldu hans og ættar. Löng
einangrun hefir sljóvgað tæknilegan
dugnað Araba, og sömuleiðis erfða-
venjubundnir fordómar. Enn er litið nið-
ur á menn, sem vinna líkamlega vinnu.
Sérhver Arabi, með virðingu fyrir sjálf-
um sér, hefir ávallt einhverja undir-
tyllu til að hirða um úlfalda sinn. Og
mörgum arabískum vélamönnum finnst
að þeir séu a'ð lítillækka sig með því að
hirða um vélarnar. Satt er það að eg-
ypzkir verkfræðingar hafa leyst af
hendi ágætt starf með umsjón sinni á
rekstri Súezskurðarins. Líbanoningar
hafa komið á hjá sér háþróaðri vélvæð-
ingu landbúnaðar. Þetta eru þó undan-
tekningar. í raun og veru þrá Arabar
vestræna tæknimenningu, en þeir skilja
ekki eða vilja ekki skilja þá vestrænu
siðhyggju, sem gerir tæknimenningu
mögulega.
Harmleikurinn er fólginn í því að sök-
um þess að Arabar hafa dregizt aftur
úr öðrum, hafa þeir orði'ð fyrir auð-
mýkingu, og henni hafa þeir varpað
í deiglu til haturssmíðar gegn hinu táp-
mikla ísrael og öllum þeim „vest-
rænu“ háttum, sem það hefir upp tekið.
Með Aröbum hefir sjálfsfyrirlitningin
ekki orðið spori til jákvæðra átaka, eins
og hún getur stundum orðið, heldur til
sjálfseyðingar. Því er oft gleymt nú,
að bylting Nassers hófst árið 1952, og
var sá viðburður, sem beztar vonir gaf
í nútímasögu Araba. Hér var sett á fót
alveraldleg stjórn, laus vi'ð íslömsk höft,
stjórn, sem kom berfættum aumingjum
til að láta af því að sofa á strætum
Cairó og flutti þá inn í háhýsaíbúðir.
Hér var leiðtogi, sem fullyrti að Kóran-
inn mætti vel samræma „arabiskum sósí-
alisma“, gerði konur frjálsar, tók upp
takmörkun barnsfæðinga, skipulagði
Aswan stífluna, framleiddi kjarnorku,
sleppti tilkalli Egypta til Súdans, og
leitaðist jafnvel við að komast að sam-
komulagi um Palestínu. — En þó gat
jafnvel ekki Nasser staðið gegn freist-
ingunni til að hverfa frá hægfara og
erfiðu hlutverki sannra þjóðfélagsfram-
fara — og halla sér a'ð hinni auðveldari
leið: Að seðja hungur þjóðar sinnar
með draumsýnum um hefnd yfir lsra-
el. Rússland tók þann kost að búa
draumsýnina vopnum. Að lokum „blöff-
aði“ Nasser og skrumaði sig út í stríð
og ósigur, pantsetti síðan land sitt líkt
og peð í valdabaráttu Sovétríkjanna
gegn Vesturlöndum.
I hjarta sínu kann mikill hluti al-
mennings í Arabalöndum að láta sér á
sama standa um ísrael, en menn eru
orðnir sefjaðir af áróðri, svo a'ð þeir
gera sér ekki grein fyrir þessu. Það er
brýn þörf á einum hugrökkum Araba-
leiðtoga til að nefna raunveruleikann
réttu nafni og binda enda á töfra blekk-
inganna. En það getur varla átt sér stað
nú. Það getur sennilega ekki orðið fyrr
en Arabar taka að finna til þess að þeir
eru „jafnir, en frábrugðnir“ vestrinu,
þar með talið ísrael. Ekki fyrr en þeir
finna sér uppsprettu metnaðar og stáð-
festingu manndóms síns í öðrum mál-
efnum en heilögu stríði; ekki fyrr en
þeir byrja að greina muninn á orðum
og dáðum. Sá dagur virðist langt und-
an.
Jóhann Hannesson, prófessor,
þýddi úr TIME.
SKÝRINGAR:
1. Kóraninn merkir framsögn, og er
heiti á helgiritum Araba. Stærð bókar-
innar er álíka og Nýja testamentisins, og
hún er þýdd á flest Evrópumál, en ekki
íslenzku. Efnið er þó rakið í meginatr-
iðum í bók dr. Sigurbjörns Einarssonar:
Trúarbrögð mannkyns, ísafold 1954.
2. tslam merkir undirgefni og er heiti
á átrúnaði, réttarreglum og siðferði Mú-
hameðstrúarmanna. Félagslöggjöf og
si'ðfræði mótaðist einkum á 8. og 9.
öld og gildir enn í flestum Arabalönd-
um. — Þrælar í nútímanum teljast um
tvær milljónir, þar af eru flestir á svæð-
um íslamskrar menningar.
3. Arabar meðtóku menningaráhrif
frá Indverjum, Kínverjum og kristnum
mönniVn í Austurlöndum, og margir
fyrstu kennarar þeirra voru kristnir,
og af þeim lærðu þeir hei'mspeki
Grikkja.
4. Aðaldeildir íslams heita Sunna og
Sjia. Sunna er í meiri hluta, sjia er eink-
um í Persíu og er keisarinn þar æðsti
fulltrúi þeirrar stefnu, en hún hefir
greinzt margvíslega, og upp úr henni
hefir myndast Bahai átrúnaðurinn á
s.l. öld, og hefir hann nýlega borizt til
íslands.
5. Súfisminn er hreyfing íslamskrar
dulspeki, meinlæta skáldskapar og bók-
mennta í Persíu og nálægum löndum,
allt frá hámiðöldum.
6. Vakningahreyfingar innan Islams
hafa verið talsverðar á síðustu órum og
víða um lönd ávinnur hún miklu fleiri
nýja ánangendur en nokkur átrúnaður
annar. Frægur háskóli Islams hefir ver-
ið endurskipulagður og áhrif íslamskra
mennta aukin stórlega.
J. H.
14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
20. ágúst 1967