Lesbók Morgunblaðsins - 26.07.1970, Blaðsíða 14

Lausn á síðustu krossgátu
SJÓNVARPSÚTSENDINGAR haja
legið niffri unclanfarnar vikur,
vegna sumarleyja starjsliðs, svo
sem alþjóff er kunnugt. Lokunin er
árviss viffburöur og jajn víst er, að
ýmsir reka upp ramakvein, þegar
þessi tími nálgast. Um það mætti
sjálfsagt jjalla í langri grein og
telja upp þungvæg rök með og á
móti því, hvort rétt sé að íslenzka.
sjónvarpið loki jyrir starjssemi sína
í heilan mánuð. En öllu jorvitni-
legra er, að ejtir jyrstu erfiðu dag-
ana, virðist svo sem jáir sakni sjón-
varps lengur. Margir varpa þá önd-
inni alls hugar jegnir og ósjaldan
heyrast þœr raddir, að nú hafi þeir
jengið ró og jrið til að gera hitt og
annað, sem haji setið á hakanum og
ekki unnizt tími til vegna anna við
að horfa á sjónvarpið. Auðvitað er
það út aj jyrir sig sprenghlœgilegt,
að jullorðið fólk skuli rígbinda sig
svo við sjónvarp, að sú iðja komi
niður á aðskiljanlegum áhugamál-
um þess. Engu að síður er það stað-
reynd, að þrátt jyrir að nœr fjögur
ár eru liðin síðan við urðum þeirr-
ar gæju aönjótandi að já íslenzkt
sjónvarp, eru þeir líkast til enn í
talsverðum minnihluta, sem hafa
lagt sig eftir þeirri kúnst að velja
og hajna. Viff tœkin er setið lon og
don, og að lokinni dagskrá eru síð-
an gjarnan gejnar kjarnyrtar yjir-
lýsingar um, hversu ejnið sé lélegt
og hversu mjög sjónvarpinu jari
hrakandi. Naumast bregst þó að
nœsta kvöld, klukkan sjö mínútur
jyrir átta, eru menn komnir á sinn
staff við tœkin.
Ekki hirði ég um að gera sjón-
varpsefninu skil, en langar aðeins
að vekja athygli á því, hversu
undra hœgt viff eigum með að vera
án þess í heilan mánuð, þegar öll
kurl eru komÁn til grafar. Og ej við
erum orðin svo miklir sjónvarps-
þrœlar, að viff komum engu í verk
hina elleju mánuðina, er beinlínis
góðverk að loka þann tóljta mánuð.
Annaff er það, hversu almennt og
útbreitt það er, að börn haji í öllu
sína hentisemi í að horja á sjónvarp
jram eftir öllum kvöldum og iðu-
lega á þœtti, sem engan veginn eru
við hœfi barna. Þar kemur eins og
í fleiru jram þróttleysi joreldr-
anna; þeir treysta sér ekki til að
standa í hávaðarifrildi við þessi nú-
tímaajsprengi sín, kaupa sér frið á
þeim vígstöðvum sem öðrum með
dœmalausri undanlátssemi. En
segja mætti mér, að það vœri
reynsla þeirra, sem hafa reynt að
spyrna við jótum, að einnig á þessu
sviði haji börn gott aj dálitlum aga
og ákveðnum reglum. Undravert
er, hve börn sœtta sig jljótt við að
hverja af sjónvarpsstað, ej þeim
eru gerðar Ijósar ákveðnar reglur
um, hvaff þau megi horja á og livað
ekki. Aukin heldur geta þau þá
notað tíma, sem þannig vinnst, til
lestrar eða iðkunar þroskavænlegri
áhugamála, en sitja og mœna á
þriðja flokks skemmtiþœtti eða
reyjaramyndir, sem þau botna
sjaldnast neitt í, en vekja hjá þeim
œsing effa óróa, sem óhollusta hlýt-
ur að vera að.
Þessi mánuður er og ágætlega til
þess fállinn að gera smáúttekt á
ejni hljóðvarps, þar sem er vitað
mál, að þann tíma er hlustað meira
á hljóðvarp en alla hina ellefu
mánuðina til samans, að ég hygg.
1 sjónvarpsvímunni höfum við
lúmskan grun um, að ej til vill jör-
um við einhvers á mis, öðru hverju.
Nú skal úr því bœtt. Nú á að hlusta
á útvarp og alla þessa frœðandi og
skemmtilegu þœtti og margslungnu
tónlist, sem maður hefur jarið á
mis viff mánuðum saman. Og ejtir
nokkur kvöld kemur svo raunar
upp úr kafinu, að útvarpsejnið er
þá ekki eins frœðandi og gott og
við höfffum haldið. Erindin, sögurn-
ar, upplestrarnir, tónlistin; ósköp
finnst mér á stundum vera kastað
höndum til þessa alls. Ejtir að haja
nú hlustað á útvarp af mesta dugn-
aði síðustu vikur, jer ég að snúast
á sveif með þeim, sem haja það jyr-
ir tómstundagaman að skrifa nöld-
urbréj til hljóðvarps. Að vísu eru
slíkar skoðanir ekki ný bóla og
auðvitað er innan um og saman
við ýmislegt gott ejni á boðstólum.
En samt gerir sú áleitna hugsun
vart við sig, að hljóðvarp haji sett
ákajlega mikið ojan eftir tilkomu
sjónvarpsins.
Ekki skal ég jullyrða hvort elli-
glöp jara að segja til sín jafnskjótt
og jarið er yjir á jertugsaldurinn,
en sé svo, þá lýsa þau sér þannig
hjá mér, að mér finnst hljóðvarps-
ejni hafa verið miklu betra í gamla
daga — jyrir svo sem tíu árum, að
ég nú ekki segi tuttugu. Kannski
erum við orðin svona kröfuhörð. En
engu að síður er ég sjálfsagt ekki
ein um þessa skoðun. Fljótvirkar
lausnir hef ég að sjálfsögðu ekki á
takteinum frekar en aðrir þeir, sem
gagnrýna, en varla er óeðlilegt þótt
því sé velt fyrir sér hverju sé um.
að kenna. Hljóðvarpi ætti auðvitað
að vera það kappsmál að halda uppi
harðri samkeppni við sjónvarp. En
þessa verður ekki vart. Einhvers
staðar á leiðinni hejur hljóðvarpið
orðið viðskila við jramvinduna. Og
þá kemur mér í hug sagan um hvíta
landkönnuðinn, sem jór á jlakk um
Afríku og fékk sér svarta burðar-
menn til jylgdar. Ejtir nokkra
vikna ferð, settust þeir allir niður
og lireyfðu sig hvergi. Er landkönn-
uðurinn innti þá eftir því, hversu
seinagangur þessi sœtti, sögðu þeir
að svo geyst hejði verið jarið yjir,
að sálirnar hejðu orffið viðskila viö
þá. Nú yrðu þeir að bíffa eftir að
þœr nœðu þeim aftur. Og þetta á
svo sem ekki aðeins við um hljóð-
varp og sjónvarp. Þetta gœti einnig
verið ábending til þœgindagráðugr-
ar og dómliarörar íslenzkrar þjóð-
ar. En það er aftur önnur saga.
Jóhanna Kristjónsdóttir.
•4 LESBÓK MGRGUNBLAÐSINS
26. j'úli 1970