Lesbók Morgunblaðsins - 31.08.1975, Side 13

Jóhann og frú við ibúðarhús þeirra.
SigurglaSir veiðimenn: Theodór og Franklin koma heim með góðan feng.
skemmtunar, þar sem hann
ræktar ýmsar jurtir til að gefa
þeim sem hafa vill. Fyrir nokkru
kom til hans prestur einn, leit á
garðinn og sagði:
„Hér eigið þið Guð fallegan
garð. Þó er nú dálitið af illgresi í
honum.“
„Þetta er nú ekki sem verst“,
svaraði Guðjón að bragði. „Þú
hefðir átt að sjá garðinn i fyrra,
þegar Guð var einn með hann.“
Sigmar prestur á Gimli hafði
einhverntima sagt Guðjóni frá þvi
að hann hefði spilað fjárhættuspil
og tapað. Guðjón spurði hann af
hverju hann hefði ekki farið
aftur. „Ég var hræddur um að
þetta færi i blóðið á mér“, svaraði
klerkur. Leið nú nokkur timi, en
þar kom enn, að prestur heimsæk-
ir Guðjón í þeim tilgangi að reyna
að fá hann til að sækja kirkju.
Guðjón lét til leiðast og fór einu
sinni. Nokkru seinna kemur
klerkur og spyr hann af hverju
hann komi ekki aftur. Guðjón
svarar þá: „Ég var hræddur um
að þetta færi i blóðið á mér.“ Og
siðan hefur hann ekki á guðsþjón-
ustu farið. „Min trú er afskaplega
einföld og ég nota bara eitt boð-
orð og það er svona: gerðu öðrum
mönnum eins og þú vilt að þeir
geri þér. Og þarna erðað."
Það fer ekki framhjá neinum að
þar sem kona Guðjóns er, þar er
kvenskörungur á ferð. „Hún var
óhemjudugleg til allra verka og sá
ævinlega björtu hliðina á lifinu",
segir Guðjón. Amma Petrinu,
Þórunn Hjörleifsdóttir, og móðir
Sesselju Eldjárn á Akureyri voru
systur. Petrína er þannig talsvert
skyld núverandi forseta Islands,
hr. Kristjáni Eldjárn.
Þegar þær Sesselja og Petrina
komu á mannfundi saman á ís-
landi, báðar klæddar islenzkum
búningi, þótti mörgum sem þar
mætti vel kenna skyldleikann, svo
likar eru þessar tvær heiðurs-
konur til orðs og æðis.
Læt ég það nægja sem lýsingu á
Petrínu, þvi að öll íslenzka þjóðin
þekkir skörungsskap Sesselju
Eldjárn, fórnarlund hennar og
óbugandi þrek.
Þau hjónin að Espihóli er gott
að sækja heim. Þar rikir fegurðin
ein. Þau eiga rétt innan við eitt
hundrað niðja og þeirra dýrðleg-
ustu stundir eru þegar einhver
þeirra kemur i heimsókn. „Þetta
er það dásamlegasta við lifið. Það
er ekki nokkur leið að deyja frá
þessu, þessvegna erum við orðin
svona gömul. Auður okkar er
börnin og vextirnir barna- og
barnabarnabörnin.-'
Börn þeirra Petrínu ogGuðjóns
eru tiu, 7 synir og þrjár dætur.
Ekki tókst mér að ná sambandi
við dæturnar, en synina hitti ég
alla. Einn sonurinn, Charles, tók
við búi af föður sínum, Valdimar
hefur lengst af starfað við verzlun
á Gimli, Wilfred hefur háskóla-
próf bæði í búvisindum og hag-
fræði og kennir hagvisindi við
menntaskóla i Winnipeg, Baldvin
er pípulagningameistari með
meiru, Jóhann flugvirki, Theodór
rafvirkjameistari og Franklín
rafmagnsverkfræðingur.
En þetta segir nú ekki alla
söguna, þvi að þarna eru á
ferðinni menn á aldrinum frá
fertugu til súmlega sextugs og
þessir piltar hafa víða tekið til
hendi.
Vikjum sem snöggvast sögunni
heim að Espihóli, þegar elztu
drengirnir Baldvin og Jóhann
voru að nálgast fullorðinsárin og
þurftu ögn meira svigrúm. Þá
mældi gamli maðurinn út handa
þeim land sem þeir gátu ráðist á
og ræktað og aflað eigin fjár. Pilt-
Guðjón og fjölskylda: aftari röð f.v.: Baldvin, Jóhann, Valdimar, Theodór, Franklin, Charles. Fremri röð f.v.: Lára,
Petrina, Guðjón, Bernice, Margrét.
ásamt Jóhanni syni sínum.
Skömmu áður hafði Petrína
komizt að því að hún átti skyld-
fólk á íslandi og það ýtti undir
hana að fara í þessa ferð. En þrátt
fyrir hlýhug til íslands hafði
Guðjón engan áhug á að fara
þangað. Ég spurði Guðjón um
ástæðuna fyrir þessu. „Ég skal
segja þér alveg eins og er, að
þegar drengirnir voru að suða i
mér um að fara, þá sagði ég þeim
að fyrr færi ég til helvitis en að
fara til íslands. En svo sneru þeir
á mig þegar þeir sögðu að ég gæti
þó að minnsta kosi gert það fyrir
konuna mína, þá gugnaði ég og
fór.“
„Varstu eitthvað illur út i Is-
lendinga”, spurði ég.
„Þarna komstu með það. Ég var
sótillur út í tslendinga.
Hingað komu nokkrir helvítis
oflátungar að heiman og lýstu þvi
yfir að við Vestur-islendingar
værum ekkert annað en hrat og
hismi úr íslenzku þjóðinni.
Þvílíkt djöfulsins bull og
kjaftæði...“
Svo fékk Guðjón sér í nefið og
klykkti út með orðtaki sinu: „Og
þarna erðað“.
Lýsingu Guðjóns á íslandi, allt
frá Keflavíkurflugvelli norður og
vestur um land með Magnúsi
Amlín frá Þingeyri, frænda frúar-
innar, verð ég að sleppa hér, en
þar vantaði ekki lýsingarorðin.
En hafi Guðjón haft einhverjar
vafasamar hugmyndir um gamla
iandið, þá er slíkt með öllu gleymt
og grafið. Guðjón þykir afarvænt
um börnin sin, en trúlega er hann
þeim ekki þakklátari fyrir neitt
meira en að hafa sent hann á
gamalsaldri i tslandsferð. Sannari
aðdáandi og íslandsvinur fyrir-
finnst ekki, nema að jöfnu sé.
Bú Guðjóns að Espihóli var með
stærstu búum hér um slóðir á
sinni tíð, um fjörutiu mjólkandi
kýr, gripir til slátrunar nálægt
sjötíu og mikið af hænsnum, öll
tæki og tækni af fullkomnustu
gerð, enda sá búið Gimlikaupstað
fyrir mjólk. En þetta var ekki
tekið út með sældinni. Frumbygg-
jarnir þurftu að vinna hörðum
höndum. Það þurfti að ryðja skóg,
veiða fisk úr vatninu á vetrum og
skjóta elgi og dádýr i matinn.
Guðjón stundaði fiskveiðar með
búskapnum i 35 ár. Hann byrjaði
að skjóta endur þegar hann var 9
ára og fyrsta elginn skaut hann
þegar hann var 13 ára, 750 punda
kjötfjall. „Eg skaut siðasta dýtið
þegar ég var áttatiu og eins, gaf
þá byssurnar og hætti. Og þarna
erðað.“
Það kemur blik í augu þessa
Islandströlls þegar hann minnist
veiðiferðar sem hann fór i með
alla drengina, sjö talsins, og „allir
skutum við okkar kvóta.“
Á þessum tímum þótti mikið i
það varið að eiga góð hundaeyki,
jafnaðist á við að eiga góðan bíl i
dag. Guðjón átti um eitt skeið 5
hundaeyki, allir hvítir og allir
bræður. Eitt sinn þurfti banda-
rískt kvikmyndafyrirtæki að gera
„hreyfimynd" þar sem hundaeyki
— og reyndar fleiri en eitt —
koma við sögu. Guðjón réð sig til
fyrirtækisins, ásamt tveimur öðr-
um Islendingum og voru þar hálf-
an annan mánuð við kvikmynda-
gerðina. En þetta varð til þess að
Guðjón fékk hina mestu óbeit á
kvikmyndum. „Tómt helvítis
„fake“ og tilbúningur."
Guðjón hætti búskap fyrir
nokkru og afhenti þá einum syni
sínum allt saman. Þó hefur hann
dálaglegan garð sér til
Myndin er tekin fyrir 40 ðrum, þegar fjölskylda Guðjóns og fleiri voru að fara
út i ViðinesfWillow Island) til aðdraga fyrirfisk. GuSjón er þriðji frá hægri.