Lesbók Morgunblaðsins - 14.09.1975, Blaðsíða 3

saman. Svo hlúði ég að honum
með p./kum og lagði úlpuna
mína ofan á.
Svo héldum við úr hlaði, ég f
léttklæddara lagi, hann á
þessum óvenjulega farkosti.
Fyrir lá fjögurra tíma göngu-
ferð Iausum manni. Eitthvað
hlaut skfðasleðinn að tefja
ferðina, þvf sumstaðar var yf-
ur auða hryggi að aka.
Ferðin gekk vel. Við og við
iyfti ég úlpunni og leit eftir
sjúklingnum. Hann hreyfði sig
ekki nema aðeins skottið og
ieit til mín þegar hann varð
mín var. Við fórum yfir Mýrar-
vatn f Laxá á ísi. Ljós loguðu
þá enn í öllum gluggum á
Laxamýri. Yfir Mýrarleiti
varð ég að aka á auðu og sfðan
að þræða svelladrög f Saltvík-
ursundum. Sunnan við Kald-
bak þraut að mestu svell og
hjarn. Þar vildi það óhapp til
að sleðinn minn lenti öðrum
megin upp á háa þúfu og valt á
hliðina. Ég flýtti mér að reisa
farartækið við, en varð þó of
seinn. Farþeginn var skriðinn
út úr kassanum áður én ég gat
að gert. Og hvernig, sem ég
reyndi var mér ómögulegt að
fá hann til að koma til mfn.
Vantraust á þessu ferðalagi
hafði sagt tii sfn á áberandi
hátt. Ekki lét hann samt f ljós
neitt vantraust á mér, en
fylgdi mér eftir fótgangandi
þann spotta Ieiðarinnar, sem
ófarinn var til Húsavfkur.
Skíðasleðinn lá eftir hjá
svarðarhrauk f Kaldbakssund-
um og var aldrei hritur enda
skfðin næsta léleg orðin.
Ferðlag þetta til Húsavíkur
tók nærri 5 tfma.
I Árnahúsi Sigurðssonar var
ég vanur að gista. Þar voru nú
allir gluggar dimmir. Von var
að flestir Húsvfkingar væru
háttaðir. Gatan var mannlaus.
Hélt ég þvf áfram framhjá öll-
ym kunningjahúsum og barði
að dyrum gistihússins hjá
Hjalta Illugasyni. Hann kom
til dyra seint og sfðarmeir,
hálfklæddur upp úr rúmi sfnu.
Hringur stóð við hlið mér við
dyrnar.
Hundur Ifka, sagði Hjalti.
Hér er nú rauner ekki hótel
pláss fyrir hunda. Samt var
hann svo góður að lofa mér að
fara með Hring með mér upp á
loft. Iljalti var lfka svo elsku-
legur að koma með mjúka
mottu og leggja á gólfið fram-
an við herbergið mitt. Þar
lagðist rakkinn um leið og ég
lokaði dyrum og Hjalti hafði
boðið okkur góða nótt.
Morguninn eftir virtist
heilsufar Hrings óbreytt.
Hann fylgdi mér suður til
Björns læknis. Þó kom eins
hik á hann þegar lækninga-
stofa Björns opnaðist. En ég
tók hann f fangið og bar hann
inn.
Það er illkynjuð ígerð f háls-
inum á hundinum, sagði
Björn. Ég get reynt að skera f
hana, ef þú vilt. En það er
alveg undir hælinn lagt að það
komi að gagni eins og nú er
komið.
Ég er hér kominn til þess að
þú reynir það, sem tiltækileg-
ast er, sagði ég.
Þá verðutn við að svæfa
hann, sagði læknirinn.
Nú kom hjúkrunarkona
læknisins inn til til okkar og
fór að væta svamp f svefnlyfi.
Við það brá Ilring svo aö hann
vildi fyrir hvern mun komast
út. Ég varð að halda honum
með valdi meðan hann var að
sofna.
Það var erfið stund og ill-
verk, af því að allt átti að fara
eins og fór. Svæfingarkona
Björns var þó mildin sjálf og
svo elskuleg við okkur að ég
hef æ sfðan borið til hennar
' ástarhug. Hún býr nú á Sauð-
árkróki og heitir Halifrfður.
Björn læknir færði út úr
hálsi rakkansmeira cn kaffi
bolla af svörtu blóði og graftar
veliu. Hann hafði fá orð um,
en sagðist þó vilja Ifta á hund-
inn næsta dag.
Góður maður á Húsavík
lánaði mér kjallaraher-
bergi handa Hring þegar við
komum frá lækninum. Þar
hlúðum við að honum eftir
föngum. Daginn eftir var hann
liðið lík. Blóðeitrun var á þeim
dögum ekkert lamb að leika
sér við.
Saga Hrings er samt ekki
með öliu búin. Þess vegna er
ég líka að segja hana.
Eitthvað tveim eða þrem ár-
um scinna var ég eitt sinn sem
oftar staddur á Húsavík. Mér
er eiður sær að afdrif Hrings
míns voru alls ekki til f huga
mfnum þann dag. Kom ég inn í
hús þar í Víkinni og er þar
sagt frá ungri konu frá Amer-
fku, sem lesi f bolla og spái f
spil Hún nefndist Lea og var
fslenzk að ætterni. Hún dvaldi
hjá ættfólki sfnu é Sólheimum
um stundarsakir.
Ég þekkti vel Sólheimafðlk-
ið að góðu einu oggerði ferð
mína þangað að sjá þessa
stúlku. Rannveig Guðmunds-
dóttir, húsfreyja þar, tók bros-
andi á móti mér í dyrum úti.
Ég bað hana að umgangast
það, að ég fengi að tala við
Leu. Lea vissi ekki á mér nein
deili.
Gerðu svo vel, sagði Rann-
veig og vísaði mér inn til stúlk-
unnar.
Lea sat við lítið borð með
spil f höndum. Ég rétti fram
höndina í heilsunarskyni og
mætti hennar hendi án þess
hún liti upp. Hún horfi niður á
gólfið við fætur mér. Rannveig
lokaði hurðinni.
Nei, sko, sagði Lea þegar við
höfðum heilsast á þennan hátt,
sko hundinn.
Hvaða hund, segi ég, hér er
enginn hundur.
Víst, segir Lea, svartur
hundur og gljáandi á bclginn
með hvftan hring um hálsinn.
Þetta er fallegur hundur og
vfkur ekki frá þér. Svo þegir
hún andartak og segir svo: Nú
veit ég, þetta er ekki lifandi
hundur, hann er dauður. Svo
horfir hún ögn hærra eins og
út í vegginn og heldur áfram:
Þetta er hundur, sem þú hefur
átt. Égsé að hann hefur veikst
og þú hcfur farið með hann til
einhvers manns, sem hefur
heitið Björn. Og þessi Björn
hefur reynt að lækna hann en
ekki getað það. Svo hefur
hundurinn dáið. Ég sé hvernig
þú hefur flutt hundinn til
Björns. Þarna ertu með hann á
ferð í þreifandi myrkri á ein
hverju farartæki sem ég hef
aidrci séð. Það er ekki vagn.
Það er ekki kerra. Það er ekki
sleði, og þó lfkist það honum
helst. Svo veltur þetta farar-
tæki um og hundurinn skríður
Framhald á bls. 15

Snærisskortur íslend-
inga á fyrri öldum verður
minnisstæður vegna þeirra
afleiðinga, sem snæris-
hnupl Jóns bónda
Hreggviðssonar hafði fyrir
hann. Alltaf vantaði snæri
og ekki varð fiskur dreginn
úr sjó, ef snærið vantaöi.
Hvergi getur þess, að
Jón Hreggviðsson ætti svo
dýrmætt tæki sem færa-
rokk, en hvort sem þeir
voru notaöir á hans tíma
eða ekki komu þeir alla-
vega síðar. Hampurinn var
fluttur inn óunninn og
síðan var hann spunninn
og þættur saman f vaði og
bönd. Erlendis var snæra-
spuni og kaðlagerð iðn-
grein en hér var hann
heimilisiðja eins og svo
margt annað.
Þjóðminjasafnið á tvo
færarokka, og eru báðir frá
sama gefanda, Birni Jóns-
syni í Bæ á Höfðaströnd.
Þeir eru frá fyrstu véla-
bátaútgerð við Skagafjörð,
Bæjarútgerðinni, sem Jón
Konráðsson f Bæ og þrir
bændur aðrir stóðu að rétt
eftir aldamótin sfðustu. En
slíkir rokkar hafa væntan-
lega verið notaðir viða.
Snúið var með rokknum
á grundinni niðri við sjóinn
þar f Bæ. Hampþættirnir
voru festir hver við sfna
sveif, sem eru fjórar talsins
annars vegar, og var þeim
öllum snúið jafnt með sér-
stakri spýtu, sem gekk
uppá sveifarnar. Þannig
kom jafn snúður á alla
þættina en siðan voru
þættirnir snúnir saman
með stöku sveifinni, sem
hinum enda færisins var
fest við. Voru spýturnár,
sem halda sveifinni, festar
á sérstaka búkka, sem
færa mátti til, en þá vantar
nú.
Litli tréfleygurinn, sem
einnig sést á myndinni, var
kallaður trissa. Hann var
til að jafna snúðinn á fær-
inu og stjórnaði einn
maður henni og svo einn
maður hvorum rokki.
Þannig unnu þrír menn að
gerð færisins sjálfs.
Lfklegt má telja, að þess-
ir færarokkar frá Bæ séu
meðal hinna síðustu, sem
notaðir voru hér á landi,
enda hefur þá verið farið
að flytjast hampsnæri og
kaðlar af ýmsum gerðum,
sem hentugjra var að
kaupa en að leggja mikla
vinnu f að gera heima.
Þór Magnússon.
FÆRA-
ROKKIt