Lesbók Morgunblaðsins - 05.02.1978, Side 16

háffslcoti
<Woody
/lltn
ftOHtrfbu_
É& UA/P
fcywnx
V/Ð FJkK-
SÖFMUH
ÍSJÓWAFP/
1//Ð
/YÖFÖUM
SÓLfi/?-'
/ír/mg rn-
fi€> SFF/M
%MHLJ/RPl
HJALP/& 72UG/i
SJÚFL/U6U/VI AÐ
B0P6A l/epms-
V BJÁLlP- ^
þ/)E> HR/MGDU
2G L/'FSL£/E>-
AR GEHGíL -
0F/MUP
SEM
ALLAR.
X//LOU
UEBPA
L E/KKONU/Z.
m ■ul)u*sj
> ÉG V/L < M ^/ður,
LEGGJA )HR U/Ð EPW
FPAO? ) EEkU T/LBÚ/M
5ÞOo Er? )BP TAKA AMOV
srmx
pESSl /VAPUR
€R HEEDPUR
\J/Ð AÐ ÓOFA
/ /uyRK/zi.
f É6 HEFEUTT 9 ‘ARUM
06 l/2 /VVLL7ÓN ÍSÁL-
L REÐ/ADSTOD AH H0/0/URS\
’fíKANSUFS.
FURSTU ÍT
/U///ÚTURMAR
l/ORU 6TÓR-
KOSTLESA/R,
p/H&AÐ T/L
HÓPUR.
OLÍUFURSTA
/AG£>/ F&W
HLL/t
UPPH/EP//JA"'
06
þAÐ
t/ORU
EUH
EFT/R
23 R’LSP,
06 GB0H-
ÚTUR EFT/R
flF PAG-
Sk/RAHH/...
Þurfum foringja
semerfœknimaöur
l’ramhald af bls. 5.
Ef þér litið á Ameriku eina sér,
hafa lifsgæði aukizt eða þeim hrak-
að, siðan þér fóruð að gefa þeim
gaum?
Sevareid: „Á yfirborðinu er ekki
laust við, að allt sé orðið ögn lágkúru-
legra, og nægir að nefna McDonald
bogastilinn, hina glyslegu þjóðbraut-
argististaði o s.frv Alla fallegu stað-
ina hefur sett dálítið ofan.
En þetta verður allt rakið til vel-
megunarinnar, fólk í neðri þrepum
stigans — efnalega, menntunarlega
og fagurfræðilega — hefur nú bæði
tíma og fjárráð Við verðum auðvitað
að lita á þetta sem hvert annað gjald,
er við greiðum fyrir velmegunina, en
það er þó allra hluta vegna betra en
kreppa og fátækt."
Hafið þér áhyggjur af félagsleg-
um vanda, er að steðjar í Bandarikj
unum um þessar mundir?
Sevareid: ,,Ég veit ekki, hve
djúpstæður hann er. Þér vitið, að við
höfum 50 milljónir félagsfræðinga,
sern eru á stöðugu flandri um landið
og reyna að greina a.llt, sem fyrir ber.
Síðasta rannsókn, sem ég man eftir,
lýsir þvi, hversu óskaplegt sé börnum
að alast upp í úthverfum borganna,
því að börnin komist þar ekki að sögn
í snertingu við raunveruleikann, rétt
eins og eina veruleikann sé að finna í
fátækrahverfunum eða meðal hinna
ríku, en ekki í úthverfunum
Þetta er tóm vitleysa.
Veruleiki miðstéttarfólks i úthverf-
unum er jafnsannur og sá, sem við
rekumst á í hverfum hinna fátækari.
Ég hef átt heima í hvorum tveggja,
og ég get sagt, að það fólk, sem
engar grillur hefur um fátækt, er
einmitt sjálfir fátæklingararnir Mið-
stéttarfélagsfræðingarnir vaða, þar í
villu og svima."
Var ástandið yfirleitt betra á þeim
gömlu góðu dögum?
Sevareid: „Þegar ég var barn,
fannst mörgum lítið til smábæjarlífs-
ins koma, og Main Street” (Aðalstræti)
seldist allra bóka bezt. Allir flýttu sér
því til stórborganna, og þá mátti lesa i
,,The Lonely Crowd" (Einmana tiöld-
inn) um það, hversu einstaklingurinn
hvarf i fjöldann á hræðilegan hátt. Þá
fluttust menn i úthverfin, og það
þykir nú ekki svo gott. Hvert eiga þeír
þá að halda næst?
Fjölskylduvandamál eru engin ný
bóla. Til voru lélegar og sundraðar
fjölskyldur, en heimilin voru ekki
leyst upp, heldur var baslað áfram.
Ég held, að hjónabönd hafi ekki verið
neitt hamingjusamari fyrir hálfri öld
en þau eru flest nú."
Verður það fólk, sem nú er ungt,
fúsara að taka sér á herðar þungar
skyidur, þegar það eldist?
Sevareid: „Ég veit það ekki. Unga
fólkið á sjöunda tugnum var fyrsta
kynslóðin, sem var virkilega spillt af
dekri. Hún reis ekki einungis öndverð
gegn Vietnamstyrjöldinni vegna þess,
að það væri vond styrjöld — og það
var hún vissulega, heldur af þvi að
þarna var henni í fyrsta skipti sagt að
gera eitthvað, sem hana langaði ekki
til að gera.
Mér virðist samt sem viðhorf ungs
fólks gangi í bylgjum. Hver kynslóð
námsmanna verður að fara öðruvisi
að en sú, sem á undan henni var.
Hún rís ekki einungis gegn foreldrum
sínum, heldur jafnframt eldri bræðr-
um."
Eru fyrirtæki og aðrar stofnanir.
sem orðin eru allt of stór og
ópersónuleg, hreinlega búin að
„kippa Bandarikjamönnum úr sam-
bandi", eins og sumir gagnrýnend-
ur kalla það?
Sevareid: „Fólki finnst sjálf stærðin
vera yfirþyrmandi. Það veit líka ekki,
hvaðan á sig stendur veðrið Ég veit
ekki, hvernig á að byggja „niður" i
stað þe'ss að byggja upp. Satt að
segja, held ég, að maður geti það
ekki, og ég er ekki viss um, að við
ættum að hafa svo miklar áhyggjur af
því.
Franski heimspekingurinn Jacques
Maritain gerði sér grein fyrir þessum
vanda fyrir tuttugu árum, en honum
fannst Bandarikjamenn ekkert hafa
breytzt, þrátt fyrir þessar ópersónu-
legu risastofnanir og athafnir, er gera
ættu dverga úr okkur öllum. Hann
sagði, að þeir hefðu sál sína sér á
parti og væru eftir sem áður mjög
guðrækið og vonglatt fólk, er hygðist
frelsa heiminn."
Haldið þér, að þetta fái enn stað-
izt?
Sevareid: „Ég er á þvi. Það kann að
vera dálitið dularfullt, en af því sem
ég sé i bréfum, sem mér berast, og
heyri hjá fólki á förnum vegi viðs
vegar um land, ræð ég, að þeir hafi
ekki breytzt ýkja mikið Þetta gengur
kraftaverki næst "
Víetnam-
truflunin
Framhald af bls. 13
þá á hann og spurói: „Hvaöa erlend ríki
helduröu að styðji sænsku Vietnam-
hreyfinguna fjárhagslega? Sovétríkin
eða Kína?“ ,,Eg held bæði,“ var svarið.
Sú múgsefjun, móðursýki, sem greip
um sig í Svíþjóð, meðan á Vietnam-
stríðinu stóð, er að minum dómi hið
alvarlegasta mál, sem verðskuldar
fyllstu athygli. Ðessi ótrúlega ástríðu-
fullu tilfinningaköst vegna atburða, sem
gerast hinum megin á hnettinum, verða
ekki með neinu móti talin eðlileg í
neinni merkingu þess orðs. Það var bæði
djarft og frekt af Bandaríkjunum að
taka þátt í striðinu í Vietnam til að hefta
framgang kommúnismans i Suðaustur-
Asiu og tryggja þar með hernaðarlega
hagsmuni sína, en það var ekki sann-
gjarnt að dæma það strangara en önnur
dæmi um íhlutun , i borgarastyrjaldir.
Áslæðan til þess, að Vietnam-æöiö fékk
svo undarlega útbreiðslu, eins og farsótt,
í Svíþjóö — og reyndar í mörgum öðrum
löndum — hlýtur að vera sú, að þau öfl,
sem stóðu á bak viö múgsefjunina og
fjármögnuðu hana, sáu þarna gullvægt
tækifæri til að valda Bandaríkjunum
skaða og einangra þau pólitiskt. Banda-
rikin hafa mikinn hernaðarmátt og geta
því lialdið Sovétríkjunum í skefjum og á
sinn hátt Kína. Hafi þessi ríki tilhneig-
ingu til útþenslu eða aukinna áhrifa,
verður að plægja akurinn vel áóur, ef
Bandaríkin eiga ekki að setja þeim stöl-
inn fyrir dyrnar með hermátt sinn að
bakhjarli. í þessu felst — ef við eigum
að vera hreinskilnir — liinn mikli „glæp-
ur“ hinna voldugu Bandaríkja.
En við eigum að láta þetta okkur aö
kenningu verða. Það, sem hent hefur,
getur skeð aftur. Bandarikin hafa
ábyrgzt sjálfstæði margra rikja. Ef eitt-
hvart þessara ríkja verður fyrir beinni
eóa óbeinni árás, þ.e.a.s. verður fyrir
innrás kommúnistísks nágrannarikis eöa
uppreisn kommúnista, og Bandaríkin
skerast í leikinn til verndar viökomandi
ríki til aö viðhalda jafnvæginu — þá
fáum við örugglega að heyra aftur gamla
sönginn um ameríska „heimsvalda-
stefnu“ og „nýlendustefnu". Þá munu
vinstri róttæklinearnir afiui hefja upp
söng sinn og stíga striósdans. Þaö þarf að
lnynja sig á einhvern hátt gegn slíkum
ófögnuði.
Sveinn Asgeirsson þýddi