Lesbók Morgunblaðsins - 09.04.1978, Qupperneq 14

BLESSUÐ
ÍSLANDS-
KRÓNAN
Hvers á hún að gjalda?
Nú oröiö hittast landsmenn tæpast á förnum
vegi án þess aö ræöa um veröbólguvágestinn,
rétt eins og veðrið. Fariö er stórum oröum um
ókindina og lýsingarorö sjaldnast spöruö. Þaö
er fátt gott sagt um verðbólguna, eins og vill
veröa um veöriö, en athyglisvert er aö
samræöur manna um þessi tvö dægurmál eru
oftast innihaldslausar. Þetta er eins konar
kurteisishjal tveggja eöa fleiri manna sem
hittast eitt augnablik á almannafæri.
Þaö undarlega viö veröbólguna er aö viö
höfum fyrir löngu sannfært okkur sjálf úm þaö
aö flestir íslendingar „græði" á henni. Hún er
sögö hjálpa mönnum aö eignast t.d. stein-
steypta fasteign, bíla, málverk, gull og
gersemar. Hún er sögö eyöa bankalánum á
örfáum árum, rétt eins og eitur illgresi. Hún á
aö geta hjálpað bæjarfélögum aö fjárfesta í t.d.
hitaveitu eöa malbiki. Og hún hefur átt sinn þátt
í aö innprenta landsmönnum þann „sannleika“
aö glötuö sé geymd króna.
Hvers á blessuö íslandskrónan aö gjalda í
þessari veröbólgutíö? Viö stefnum markvíst að
því aö tortíma þessum gjaldmiöli, sem er
undirstaöa afkomu okkar. Sem dæmi um þetta
atriöi má benda á aö ein íslandskróna er nú svo
ómerkileg, aö fátækustu menn láta ekki sjá sig
á almannafæri tína hana upp af götunni. Þá
dettur engum heilvita manni í hug aö rétta barni
eina krónu svo aö þaö geti keypt sér slikkerí.
Ekki einu sinni tíu krónur. Hundraökall þykir
jafnvel nánasalegur í þeim efnum.
Erlendir bankamenn brosa aö íslendingum ef
þeir svo mikiö sem spyrja um þaö hvort hægt
sé aö skipta fáeinum íslandskrónum fyrir
erlendar spesíur. Útlendir feröamenn kalla
þessi ósköp „funny rnoney" eöa matadorpen-
inga. Enginn ber virðingu fyrir þessum auma
gjaldmiöli lengur.
Stjórnvöld eiga sinn þátt í þessari aöför aö
íslandskrónunni. Þau ganga svo langt, aö
banna t.d. landsmönnum aö verzla fyrir hana
í fríhöfninhi á Keflavíkurflugvelli, nema fyrir
upphæö sem er á viö stöðumælasekt og er sú
krónutala rituö á feröagögn viökomandi til aö
tryggja aö hann komist ekki upp meö þaö aö
troöa of mörgum krónum inn á hiö opinbera.
Utan íslands gengur þessi gjaldmiðill á
sannviröi á aöeins einum staö. Þaö er í 31 þús.
feta hæö yfir Noröur-Atlantshafi og þá aðeins
ef menn kaupa sér brennivín og tóbak. Detti
einhverjum íslendingi sú vitfirring í hug aö
leggja fáeina erlenda peninga inn á erlenda
banka, þá er hann dæmdur afbrotamaöur af
landslögum og almenningsálitinu, enda þekkist
þaö tæplega hér á landi aö menn leggi peninga
í banka. Þaö er athyglisvert, aö erlendis eru
peningastofnanír nefndar bankar, en hér á landi
útlánastofnanir, en þaö stafar af því aö hér fara
menn aöeins inn í slíkar stofnanir til aö slá sér
lán, svona rétt í hábjargræöisverðbólgutíðinni,
en ekki til á ávaxta fé sitt.
Hiö opinbera foröast aö lyfta litla fingri til aö
bjarga blessaðri krónunni, meöan verkalýösfor-
ystan reynir aö sannfæra launþega um aö
kjarabætur teljist þaö eitt er krónum er fjölgaö
sem mest í launaumslögum og verzlunin gerir
sitt besta til aö fá almúgann til aö trúa því aö
hærra vöruverð þýöi raunar meiri vörugæöi.
Sú stund hlýtur aö nálgast aö viö sem
byggjum þetta land spyrnum viö fótum og
reynum aö auka á ný hróöur gjaldmiöils okkar,
ekki aöeins út á viö, heldur og gagnvart okkur
sjálfum. Þaö er óhugsandi aö viö látum krónuna
glata svo gildi sínu aö innan fárra ára þurfi
hjólbörufarm af krónum til aö greiöa t.d. fyrir
nýbakaöan brauöhleif eöa á annan tug milljóna
króna til aö eignast farartæki fyrir fjölskylduna.
Er ekki kominn tími til aö segja hingaö og
ekki lengra?
JÓN HÁKON MAGNÚSSON.
Krossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn
á síðustu krossgátu
Fo*- *£TH Í.Í*A ílXt |KT WB LC&. [Ár-^ k£*vj IO SKÍr- /MM
H- U M D a R I M N Ja J, £/ ▼ !«i D D
E M T A 'o L m F U R
jyv- R riL'.fc R-tK 'A L l T L E L Æ 6. l
II , Sell ttíti fUA1 Oöcí, 77/rSSJ A F A L L SHUÍCI BoRC* A T I KM HAtH R U T
£L0 srm H L 'o Ð 1 R itftí ÍJrfT U R R Fuur TufJU N R 1
6tóM \t> R o s 1 N OK1tt Th~- Tt»C. R o L E á L I N
MAFN E n 1 L tiiTí SK-it 0 fjSÍ n E RAMC/l MA«k- * T 1 N N
DýR K u Ð u N 4 u R VX H ÍPlL C\ 0 ±) ',KALt K N lt>H- AMf
fULlA HLTÓii K R U N K w- 4 o A HCiTI SIU C I T Ft STT- oiu- M
V ítolL K .1 U F u 4 L A Lt'" S 'A i! R ú"
jriw 'I s Fu/N J>ÝH Rt E T £ II - A Tlot K R y I StJ* )tUii s Æ R
Ihrf S Æ K i einí i— L Y\tCr URJ) H- Ö R Vo/JOA U* s R e t © A
ÍL- 'lTfí T E L J A *;Vr ’o "R A R U R T u K
£ t F T A K 'E T T u R y T R
cT LHT AF H£HO\ ✓ j'ío' ■iP1'' Uw- UÐ 1 ii-0 jiT Sl'T- UflUÍ- Pl M
■ /• ’ * -1 ■t SÝR - UNl FLSíM' AR

Kittffl Huun óeWi-
i \iea ic~ OER|
3tóí)- wunt) ■RpÐ IÐ F/eor ÍTFIp - f*£sr
■ T £f?a vjflFfl fisK- UR11* t-i F- FÆRI 1 fJ 0 1
F&i- -r/ifi 5-L'ne LiuiJií
M3-M.K- A ÞÍ KDÉH- uecu
l'i kaMÍ HluTIU* Piciltj R \T
liCCc IR stóí2' Ov,R Lfl J)Úfí.ftR STT- b RM- 1 R
KL- P.K \ PW- Taé fWD/HS. Ki/Efl- KTám- AR Rií>- A©l
ýKART- Ccd'?- iktMR uR. ftTT -rfl-joi
5N- HELDHC Lo F0i?6
AHA'-P >£> AkID/aíI Mfl RK í'l/a P-
5RK1-
—>
$dKÐ\ MflFM 't svefn
fAUi-Dd-
áUÐ
PRoT- n i«. CREltí- (R
(T eaCxLhf upp - iKK'FT * ► □