Lesbók Morgunblaðsins - 16.07.1978, Blaðsíða 8

íku, Kristján Hannesson á píanó og
Svavar á trommur. Ég var búinn aö læra
eitthvað aö blása hjá Vilhjálmi Guöjóns-
syni, sem nú er nýlega látinn. Á þessum
tíma var harrnoníkan aö dala sem
aöalhljóðfæri í dansmúsík og blásturs-
hljóöfærin aö ryöja sér til rúms. Manni
þótti þá nýstárlegra aö geta leikið á
blásturshljóðfæri; þaö var hvort sem var
allt fullt af sæmilegum nikkurum.
Ég býst við, aö þaö hafi verið áhrif frá
jassinum, sem höföu í för með sér þessa
breytingu og ég er ekki frá því aö Louis
Armstrong hafi orðið fyrstur til aö kveikja
í mér meö trompetinum. Þarna í Mjólkur-
stöðinni í gamla daga voru átthagafélögin
aö koma saman og þaö var mikið um
„hænó“ og svoleiöis nokkuö.“
„Hænó, hvað er nú Það?“
„Þetta heyrist nú ekki lengur, en þaö
tíökaöist aö kalla gömlu dansana „hænó“
í þessum bransa. Ég veit aldrei hvers-
vegna, né heldur af hverju þetta orö var
dregiö. Okkur fannst svo sem allt í lagi aö
spila polka og ræla, — en markmiðiö var
annaö."
„Og pið Svavar hélduð af stað til
Ameríku?"
„Já, þá var ekki um annaö aö ræöa;
Evrópa var í rústum eftir stríöið og
straumurinn lá vestur. Þrátt fyrir þaö var
tiltölulega auðvelt að fá inngöngu í þann
fræga Juilliard School of Music í New
York. Fararefnin voru aö sönnu lítil og
hrukku aðeins til þriggja missera náms.
En mér fannst þaö samt ekki dýrt. En
þarna í New York var allt sem við vildum
og þurftum aö heyra. í stríöinu var
b'ig-bandiö svokallaða í mestum metum
og var enn við lýöi árið 1946. Og þaö var
mtkiö af jassi, góöum jassi.
Charlie Parker var þá stefnumarkandi í
jassinum; líka Dizzy Gillespie. Þaö var allt
fullt af jass hljómsveitum, sumar stórar en
aðrar litlar og flestar góðar. Höfuöstöövar
jasslífsins voru þá í 52. götu, — þar voru
klúbbarnir hlið við hliö, dyr við dyr; sumir
svo litlir aö þeir voru rétt ámóta og
sæmileg stofa. Þar hlustaöi ég á Count
Basie og Ellu Fitzgerald í örlitlum klúbbi.
Hljómsveitin tók þriöjunginn af gólfpláss-
inu og barinn slurk af því sem þá var eftir.
Áheyrendur sátu alla leiö út á götu. Mér
þótti það stórkostlegt.
Á þessum tíma var Benny Goodman
konungur klarinettsins og kom oft og lék
á Club 100. Viö reyndum aö fylgjast meö
eftir því sem ástæöur leyföu, en hvaö sem
maður vildi sjá eöa heyra, þaö var þarna.
Tækifærin virtust vera út um allt.
Juilliard-skólinn var á horninu á Broad-
way og 122. götu. Viö bjuggum skammt
þaðan og heimanað frá okkur voru aðeins
tvær blokkir í Harlem, negrahverfiö. Þar
var skemmtistaðurinn Appollo Theater
meö nýtt „show“ og nýjar hljómsveitir
vikulega og viö Svavar fórum alltaf
þangað á laugardögum."
„Það hefur verið glæsibragur á New
York í pá daga?“
„Hvort þaö var. Þar voru tækifærin og
fjármagnið og bæði myndlistarmenn og
Kristján ólst upp hjá afa og ömmu í Syðstakoti og erliér Fyrsta hljómsveitin, sem Kristján lék í 1945: Frá vinstri: Róbert Þórðarson,
meö ömmu sinni, Þorbjörgu Benónýsdóttur Ijósmóöur. Kristján og Kristján Hannesson.
„Hún var ein af Þessum góöu konum,“ segir Kristján
söng. Ég fór til Ævars til aö bæta úr því,
— og þar hitti ég Erlu.“
„Varstu ungur staðráðinn í að leggja
fyrir Þig músík?“
„Já, líklega var ég ekki nema 12 ára
þegar það lá Ijóst fyrir. Ég fór þá aö læra
á harmoníku og var aö mig minnir nokkuö
fljótur aö ná tökum á henni. Þá átti ég
heima í Syðstakoti á Miðnesi, þar sem ég
fæddist og ólst upp.
Þetta er smájörö í námunda viö
Sandgeröi; hægt aö hafa þar 8 kýr hérna
fyrrmeir. Ég ólst upp hjá afa og ömmu,
Þorbjörgu Benónýsdóttur Ijósmóður og
Guöjóni Þorkelssyni. Ástæöan til þess yar
nefnilega sú, aö ég var lausaleiksbarn.
Foreldrar mínir voru trúlofuö, en þaö varö
ekkert meira úr því. Amma blessunin tók
á móti mér í þennan heim og ég varö eftir
hjá henni. Hún var ein af þessum góðu
KK-sextettínn viö upphaf hans 1947. Frá vinstri: Guðmundur Vilbergsson, Kristján, Svavar
Gests, Trausti Thorberg, SteinÞór Steingrímsson og Hallur Símonarson.
hljómlistarmenn flykktust þangaö frá
Evrópu og standardinn varö svo hár, aö
þaö er meö ólíkindum. En vegna þess
arna varö líka offramleiðsla á tónlistar-
mönnum og heldur átakanlegt aö sjá
bráðflinka menn ganga um atvinnulausa
eftir fjögurra ára nám. Þaö heföi ekki þótt
ónýtt að geta fengið einhvern þeirra
hingaö í þá daga.
Ég heföi aö sjálfsögöu helzt kosiö aö
vera áfram í skólanum. En fjárhagurinn
leyföi þaö ekki. Ég heföi meira aö segja
vel getaö hugsað mér aö setjast þar aö
og gerast atvinnumaöur í músík, ef
tækifæri heföi boöizt. En þá heföi ég líka
misst af ýmsu, sem ég tel gæfu aö hafa
kynnst og upplifaö hér heima, — til
dæmis heföi ég þá ekki kynnst konunni
minni.“
„Þú Þekktir Erlu Þá ekki, Þegar Þú
fórst vestur?“
„Nei, við kynntumst síöar, — í Leikskóla
Ævars R. Kvaran. Þaö var haustið 1947;
Ævar var aö byrja meö skólann þá. Þaö
var skrýtin tilviljun, — aldrei ætlaöi ég aö
læra leiklist og fór þangað raunar ekki til
þess. En þannig var aö vinur minn, Haddi
í Krónunni annaöist framkvæmdastjórn
um tíma fyrir Mjólkurstöðvarsalinn og réö
mig og fimm aöra til að spila. Viö vorum
búnir aö ganga frá lagavali og æfa, þegar
forstjóri Mjólkurstöðvarinnar fékk þá
hugmynd, aö söngvari yröi aö vera meö
hljómsveitinni. En hann vildi ekki borga
viðbótarmanni. Annaöhvort var aö fækka
um einn og ráöa söngvara, ellegar einhver
okkar tæki þaö aö sér. Þetta var
hábölvaö; viö búnir að æfa prógram og
ég vildi ekki missa mann úr hljómsveitinni.
Enginn vildi taka sönginn aö sér og ég
neyddist til að gera þaö sjálfur. En ég var
óklár í þeirri sviösframkomu, sem tilheyrir
...Æföi
migsvo
undirtök...