Lesbók Morgunblaðsins - 15.06.1985, Síða 13

UM KARLMENN
vera með öllu laus við hina minnstu kyn-
ferðislegu löngun hvort til annars eða þá
verið hrædd um að spilla því góða hjóna-
bandi, sem þau búa í, eða eins og í tilviki
okkar Sharon að hafa gert það endanlega
upp við sig hvort um sig, að láta ekki koma
til neins konar kynlífstengsla sín á milli.
Við Sharon erum nánir vinir en erum hins
vegar saklaus af því að eiga með okkur
nokkur kynlífstengsl. Sá áhugi, sem við
sýnum hvort öðru, stafar eingöngu af þeim
sterka vinarhug, sem við berum hvort til
annars, en alls ekki af neinum rómantísk-
um kynlífsórum. Sumir þeirra, sem þekkja
eitthvað betur til sambands okkar, kunna
að segja að þetta sé í rauninni okkar eigin
útgáfa af rómantísku ástarsambandi, en
þannig lít ég nú ekki á málið. Sharon er
bezti vinur minn og á trúnað minn, ekki
einungis sökum þess hver hún er — heldur
öllu fremur vegna þess hvað hún er — það
er að segja önnur kona en eiginkona. Sé
vináttusamband manns við aðra karlmenn
haft til hliðsjónar, að minnsta kosti á borð
við þau, sem ég hef sjálfur reynslu af, held
ég að sérhver karlmaður þarfnist virkilega
bæði eiginkonu og líka sambands við ein-
hverja aðra konu.
Þær Eru Næmari
Á Tilfinningar
Það er mín skoðun, að karlmenn séu yf-
eftir MICHAEL McGILL
irleitt heldur klénir í hlutverki trúnaðar-
vina. Okkar á milli komum við karlar
okkur gjarnan upp ósköp hagnýtum vin-
áttusamböndum, tengslum sem þá þjóna
einhverjum sérstökum, afmörkuðum
markmiðum — samstarfi á svið viðskipta,
félaga í útivistariðkun, bridgefélaga, mót-
leikara í tennis eða drykkjufélaga. í þess
háttar vináttusamböndum eigum viö eig-
inlega fátt annaö sameiginlegt og komum
líka ógjarnan inn á neitt annað en það,
sem beinlínis varðar þá starfsemi, sem við
tökum saman þátt í. Við beitum yfirleitt
slíkum samskiptum að nokkru til þess að
Iáta reyna á okkur sjálfa, til að fá úr því
skorið hvers við erum megnugir, og við það
fylgjum við gjarnan settum, hefðbundnum
reglum, sem ríkjandi eru í viðskiptum og
gilda um samkeppni almennt. Um leið ger-
um við okkur ávallt ljósa grein fyrir því,
að ef vináttusamband okkar við aðra karl-
menn gerist of náið og við tökum til dæmis
að sýna þessum vinum of mikið trúnað-
artraust, þá megi alltaf búast við því, að
það sem við höfum sagt í trúnaði, verði
notað gegn okkur.
Konur hagnýta sér aftur á móti slík
gagnkvæm samskipti til þess að styrkja og
treysta vináttutengslin. Það er því í sjálfu
sér alls engin furða, að við karlmenn skul-
um helzt leita á náðir einhverrr konu, þeg-
ar málur er þannig varið, að okkur finnst
við hafa ríka þörf fyrir að tjá okkur í
trúnaði um eitthvað, sem varðar okkar
eigið tilfinningalíf eða einkamál okkar yf-
irleitt. Karlmönnum hefur ætíð þótt það
mun auðveldara að ræða við konur um
þess háttar mál, sem teljast virkilega þýð-
ingarmikil.
Þegar ég var barn var faðir minn vanur
að hlusta mjög hreykinn á frásagnir mínar
af einhverjum smáafrekum, sem ég hafði
unnið. Hann var líka boðinn og búinn til
að rétta mér hjálparhönd, þegar ég þurfti
nauðsynlega á aðstoð að halda við eitt-
hvað, sem ég hafði tekið mér fyrir hendur.
En ef mig á hinn bóginn langaði til þess að
tala við hann um það, hve sárt það væri að
tapa í leik eða þegar ég var eitthvað van-
sæll eða sneyptur, þá var eins og hann færi
alltaf svolítið hjá sér, hann varð fár við og
dró sig jafnan inn í skel sína. Það var hins
vegar hún mamma, sem hlustaöi á tilfinn-
ingamál mín og sýndi mér fulla samhygð í
slíkum raunum. Þegar ég, smástrákurinn,
varð fyrir því að verða alveg bálskotinn í
einni stelpunni á leikvellinum, þá tóku
strákarnir í mínum hópi mig heldur betur
fyrir, drógu mig sundur og saman í háði,
píndu mig og kvöldu og hlógu dátt að mér,
fáráðlingnum. En stelpur á mínu reki virt-
ust aftur á móti skilja ofboð vel, hvernig
mér leið. Á menntaskólaárunum voru
bekkjarfélagar mínir og kunningjar alveg
einstaklega andríkir í alis konar heim-
spekilegum vangaveltum yfir bjórglasi á
góðri stundu, en þegar svo vildi til að einn
úr okkar hópi svipti sig allt í einu lífi, þá
var eins og okkur væri öllum lokið og við
leituðum til vinstúlkna okkar um hjálp og
ásjá við að bera þessa þungu sorg. Þegar
náinn vinur minn stóð nýlega í storma-
sömu skilnaðarmáli, þá sneri hann sér
ekki til mín í raunum sínum til þess að
ræða þetta mál sér til hugarléttis, heldur
leitaði hann til traustrar vinkonu sinnar
einnar. Þá má og geta þess, að enda þótt að
við Tom séum mjög góðir og nánir vinir,
þá hefur það einfaldlega aldrei borið á
góma okkar á milli, hvaða hug ég beri til
Sharon eða hvað honum finnist yfirleitt
um þessi vináttutengsl mín við eiginkonu
hans. Okkur karlmönnum er alls ekki tamt
að ræða slíka hluti.
Þegar eitthvað verulega mikið bjátar á
og maður þarf nauðsynlega á skilningi
annarra og samhygð að halda á erfiðum
stundum, þá eru það konurnar, sem reyn-
ast manni beztu og einlægustu vinirnir —
og þetta höfum við karlmenn raunar alltaf
vitað.
Að vísu geta eiginkonur svo sem stund-
um verið færar um að fullnægja að nokkru
þörfum eiginmanna sinna fyrir vináttu, en
annars er ég alltaf dálítið tortrygginn,
þegar ég heyri eiginkonum fjálglega lýst
sem beztu vinum eiginmanna sinna. Við
vissar aðstæður megnar eiginkonan ein-
faldlega ekki að taka líka að sér það hlut-
verk að vera manni sínum trúnaðarvinur.
Þannig get ég til dæmis alveg óhikað sagt
Sharon hug minn allan, án þess að eiga á
hættu neina ofanígjöf eða vandlætingu af
hennar hálfu. Hún er ekki beint viðriðin
okkar hagi á neinn hátt og getur því vel
leyft sér að líta frjálslega og hlutlægt á
málin, getur vegið þau og metið af þeirri
sanngirni, sem óviðkomandi aðila er oft
gefið, og segir svo óhikað álit sitt. Hún
getur hlustað á mig segja frá því, sem er
að brjótast í huga mér og ég þarf endilega
að koma á framfæri, og hún sýnir jafnan
góðan skilning á því, sem ég hef fram að
færa, einfaldlega sökum þess, að hún á
ekki sjálf neinna minnstu hagsmuna að
gæta í þeim efnum, sem til tals koma.
íif ég hins vegar segði sí svona við kon-
una mína: „Heyrðu, ég er bara að hugsa
um að taka mér alveg frí frá störfum í
sumar," þá færi hún vitanlega strax að
gera sér nokkrar áhyggjur af því, hvernig
við eigum eiginlega að fara að því að borga
heimilisreikningana. Vinkona mín spyr af-
tur á móti þegar. í stað, á hvern hátt ég
ætli mér svo að nota þennan frítíma; það
er sú hlið málsins, sem hún mundi sýna
mestan áhuga, en lætur sér annars í harla
léttu rúmi liggja, hvað það nú er, sem ég
hef kosið að taka mér fyrir hendur í fyrir-
huguðu orlofi frá störfum. Ég get verið
alveg hreinskilinn við hana án þess að eiga
það yfir höfði mér að vera strax bent á
kaldar staðreyndir lífsins, þurfa að líta
ósköp raunsæjum augum á ríkjandi að-
stæður og vera þannig knúinn til þess að
koma í skyndi niður á jörðina aftur.
Hin konan í lífi mínu er mér innan
handar við að viðra svona rétt í tilrauna-
skyni ýmsar tilfinningar og hugmyndir
mínar. Stundum veit karlmaðurinn ekki
almennilega, hvernig tilfinningum hans er
varið, fyrr en hann hefur talað um það við
einhvern annan aðila. Því er samt ein-
hvern veginn þannig varið að til þess er
hálfpartinn ætlast, að öllu því sem kemur
eitthvað til tals á milli maka, verði þá líka
raunverulega hrundið í framkvæmd — ef
ekki núna strax þá síðar meir. Ég get fitj-
að upp á ýmsu í tilraunaskyni við Sharon,
án þess að þurfa endilega að sýna það í
verki, áður en ég er tilbúinn til þess. Hún
er eins konar öryggisventili, útblásturs-
loki, sem hleypir út nokkrum hluta þess
þrýstings, sem hleðst upp í hjónabandi; í
viðræðum við hana get ég eiginlega sýnt
hvaða viðbrögð, sem mér eru skapi næst
hverju sinni, án þess að þurfa að óttast
ofanígjöf. Svo er enn eitt mikilsvert atriði,
sem máli skiptir í sambandi við að eiga
konu að trúnaðarvini, en það er, aö meö
því móti tekst mér að öðlast miklu víð-
feðmari og dýpri innsýn í hugarheim
kvenna. Vinkona mín stuðlar þannig að
því, að ég skilji eiginkonu mína betur.
Það er loksins svo komið, að Janet hefur
skilið þetta — að minnsta kosti að hluta.
Eða eins og hún komst að oröi: „Það er
sama ástæðan og sú, sem veldur því að
Tom skuli þarfnast mín sem trúnaðarvin-
ar. Ég get fellt mig við vináttutengsl þín
við hana Sharon en hvað þá um okkar
tengsl? Af hverju finnst þér eiginlega, að
þú getir ekki talað opinskátt við mig um
einhver viss mál?
Ég á víst enn eftir að útskýra málið
betur.
Michael McGill er prólessor viö viöskiptadeild
Soulhern Methodist University i Bandarlkjunum.
Hann er höfundur bókarinnar „ McGill-skýrslan
um einkahagi karimanna. “
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 15. JÚNl 1985 13