Lesbók Morgunblaðsins - 10.08.1985, Page 8

Karl
Vernharösson
Hlynur
Helgason
Ingileif
Tborlacius
Leifur
Vilhjálmsson
Sranborg
Matthíasdóttir
Daníel
Þorsteinsson
Asgerður
Helgadóttir
Þorvaldur
Þorsteinsson
Hvaö segir unga
myndlistarfólkiö?
Æ' Bragi Ásgeirsson leitar svara hjá nokkrum nemendum viö MHÍ/ FYRRI HLUTI
rið, sem senn er hálfnað, er þessi grein
birtist, hefur verið tileinkað æskunni og er
það vel. Æskan er dásamlegt tímabil í lífi
alls, sem grær, og hefur í sér frjómögn og
fyrirheit og hún einskorðast ekki með öllu
við yngstu kynslóðir. Það er alþekkt í nátt-
úrunni og einnig í mannheimi, að við ný
skilyrði og breyttar aðstæður hleypur líf
og fjör í jl. ir sem mannfólk. Skapandi
kenndir geta skyndilega vaknað í fólki,
sem komið er af léttasta skeiði, og það
gerist jafnaðarlega við einhver ákveðin
ytri skilyrði, sem ekki hafa verið fyrir
hendi áður. Það eru einmitt þau grómögn,
sem eru undirstaða allra framfara í
mannheimi og breytinga í náttúrunni.
Ég fór að hugleiða þetta, er ritstjóri
Lesbókar bað mig að leggja nokkrar
spurningar fyrir nemendur myndlistar-
deilda Myndlista- og handíðaskóla íslands,
er vörðuðu íslenzka myndlist og skoðanir
þeirra almennt á stöðu hennar í dag. Það
vill svo til, að meðalaldur nemenda við
þennan skóla er einn sá hæsti á landinu, ef
ekki sá hæsti (25 ár), og er þá einungis
miðað við dagdeildir. Fólk kemur í þennan
skóla eftir margvíslegt nám í öðrum skól-
um, beint aðfararnám í mennta- og fjöl-
brautarskólum, að loknu stúdentsprófi og
eftir mörgum öðrum leiðum. Þá er alltaf
eitthvað af fólki, sem hefur listnám, er
ytri skilyrði leyfa það loksins, og það getur
verið komið á miðjan aldur. Þetta fólk
kemur með þroska og lífsreynslu inn í
skólann, sem hefur í flestum tilvikum góð
áhrif á yngri nemendur, og víst er þetta
fólk einnig í upphafi nýs mótunarskeiðs,
sem hefur sitthvað með æsku að gera.
Annað, sem kemur þessu máski ekki
beinlínis við, en er þó vert umhugsunar, er
sú staðreynd, að meðalaldur skapandi
myndlistarmanna er mjög hár og list
þeirra er ósjaldan í rífandi þróun, áratugi
eftir að venjulegt fólk er sest í helgan
stein. Það mætti þannig álykta, að skap-
andi athafnir hafi nokkra yfirburði yfir
almenna líkamsrækt, og það má ábyggi-
lega reyna meira á heilasellurnar án þess
að komast í lífsháska en á vöðvana og líf-
færin. Af heilasellunum mun nóg, og eng-
inn kemst svo langt að vekja þær allar til
lífs, þriðjungur telstjafnvel frábær árang-
ur. Þannig verður það engum að aldurtila
að þjálfa hugann og skapandi kenndir, en
veldur frekar gagnverkandi áhrifum, er
virka sem eldsneyti á lífsmótorinn.
Ég dreifði þannig spurningalistanum
næstum tilviljunarkennt og án tillits til
aldurs og hér átti sér engin mismunun sér
stað, en ekki voru allirjafn fljótir að taka
við sér og seinkaði það birtingu greinar-
innar um nokkrar vikur af óviðráðanleg-
um orsökum.
Það hefur hlaupið mikill vöxtur í mynd-
listardeildir MHI hin síðari ár og þá einna
mest í málunardeild og er í samræmi við
þróunina erlendis. Hér í fámenninu er
þetta merkileg þróun, þar sem afkomu-
möguleikarnir geta ekki talist glæsilegir
og þó er þetta langt og strangt nám, ef
stílað er á einhvern árangur. Nærtækast
væri að telja þetta rökrétt viðbrögð
mannskepnunnar við ófrjóum og tilbúnum
heimi tæknivæðingarinnar og víst er, að sá
heimur þarf öðrum fremur á skapandi ein-
staklingum að halda. Án slíkra yrði hann
að vélrænum óhugnaði.
Engar athugasemdir geri ég við svörin,
þó sumt komi mér mjög spánskt fyrir
sjónir, enda þekki ég margt af þessu fólki
ekki persónulega og geri mér ekki full-
komlega grein fyrir öllu því, sem að því er
haldið innan skólans. Löngu er af sú góða
tíð, er maður þekkti alla nemendur og
kennara meira eöa minna og var félagi
margra þeirra, enda er sá er hér ritar,
hatrammur andstæðingur allra kynslóða-
bila. Þau eru fráleit með tilliti til þess, hve
mannsævin er stutt. Ég tel, að eðlilegar,
líffræðilegar bréytingar, frá því að menn
komast til þroska og þar til starfsaldri
þeirra lýkur, marki ekki bein kynslóðabil
og að um margt séu þær tilbúningur. Hér
gildir að lifa lífinu lifandi sem lengst.
Ég treysti því, að svörin bregði upp trú-
verðugri mynd af skoðunum viðkomandi
og ef svo er, þá er tilganginum náð.
Þorraldur, á fyrsta ári í Nýlistadeild, svaraði af íhygli.
Asgerður, á þriðja ári í myndmótun, reyndist ómyrk í máli.
Karl, á fyrsta ári í málaradeild, rar snöggur á srör sín.
óhjákvæmilegt var að stytta svörin ei-
lítið en það er gert án þess að hrófla að
nokkru við inntaki þeirra.
Lesendur athugi, að í flestum tilvikum
hafa nemendur að baki eitt ár í forskóla,
áður en þeir setjast í sérdeildir, og þannig
bætist að jafnaði eitt námsár við sérdeild-
arárin. Þannig er nemandi á fyrsta ári í
málun í flestum tilvikum á öðru námsári.
Þeir sem tóku að sér að svara spurning-
unum voru Karl Vernbarðsson, á fyrsta ári
í málun, Hlynur Helgason og Ingileif Thor-
lacius á öðru ári. Leifur VUhjálmsson og
Sranborg Matthíasdóttir á þriðja ári. Daníel
Þorsteinsson á fyrsta ári í myndmótun
(skúlptúr), og Ásgerður Helgadóttir á þriðja
ári. Þorraldur Þorsteinsson á fyrsta ári í
Nýlistadeild. Loks svöruðu nemendur í
Grafíkdeild á fyrsta ári sem ein heild.
„Hvernig líst ykkur á þaö sem búið er aö
gera í íslenzkri myndiist í 20. öld?“
Þorvaidun Það ber óneitanlega þess merki
að myndlistarhefð okkar er af skornum
skammti. Fyrir vikið hafa þeir erlendu
straumar sem hingað hafa borist á öldinni
verið gripnir og gleyptir hráir í flestum
tilvikum. Staðfestan er ekki mikil og hefur
það bæði kosti og galla. Það sem mér
finnst hafa gefið íslenzkri myndlist gildi
eru þe ' _i"klingar sem náð hafa að
brjóta undir sig erlenda strauma og/eða
tízkusveiflur og skapað sérislenzka list og
oft og tíðum mjög persónulega. Þeir hafa
sem betur fer verið til í öllum kynslóðum
aldarinnar, s.s. Ásgrímur, Jón Stefánsson,
Svavar Guðnason, Þorvaldur Skúlason,
Magnús Pálsson og Helgi Þorgils.
Daníel: í raun er ekki hægt að tala um
íslenzka myndlist lengi framan af 20. öld-
inni, miklu heldur rammíslenzkar duldir.
íslenzkt listflug var SÚM -að á Skóla-
vörðuholti Jónasar og Guðjóns á 7. ára-
tugnum og síðan SÚM að- frá Amsterdam.
Nú stingur hver upp sinn bakgarð og
beittu plógjárni er beitt.
Svanborg: Þegar á heildina er litið má
glöggt sjá að íslenzkir myndlistarmenn
fylgjast vel með stefnum og straumum í
hinum vestræna menningarheimi, en aftur
á móti ber minna á þjóðlegum einkennum.
Það hefur verið gróska í íslenzkri myndlist
og við eigum myndlistarmenn á heims-
mælikvarða, en þó er hér sem annars stað-
ar misjafn sauður í mörgu fé.
Hlynur: Næst lagi er að skipta lista-
mönnum í tvo hópa, þjóðlega og heimslega.
Þannig má útskýra sundurleysi íslenzkrar
myndlistar á 20. öld.
Hinir þjóðlegu eru menn sem margir