Lesbók Morgunblaðsins - 05.04.1986, Qupperneq 10

Vinnuherbergi Jencks og bókasafn. Innréttingamar bera greinilegan svipaf húsagerðinni.
árstíðir, sem þeim tengjast. í öðru lagi leitar
hann fanga í þróun hinna merkustu menn-
ingarsamfélaga, sem í tímanna rás hafa risið
og hnigið, allt frá fomegyptum, menning-
arsamfélögum Austurlanda §ær, Indlands
og fram til þess tíma, er vestræn menning
ték forystuna.
ÁRSTÍÐIRNARINNANHÚSS
Strax við útidymar má öllum vera ljóst,
að hið „stefbundna hús“ Jencks er, þrátt
fyrir allt vitsmunalegt tour de force í húsa-
gerðarlist, þó reist í þeim tilgangi að það
þjóni sem híbýli manna, því á útihurðinni
blasir við stfliseruð lágmynd af mannsand-
liti. Arkitektinn hefur orðað áhrifin þannig:
„Um leið og við getum fundið fyrir eðlislæg-
um tengslum líkama okkar eða andlits við
eitthvert hús,“ segir hann til skýringar,
„fínnst okkur það strax verða einkar við-
kunnanlegt". í bjartri og skemmtilegri for-
stofunni kynnir höfundur þessa húss gestum
sínum öll þau hugtök, sem nauðsynlegt er
að menn þekki nánar, til að þeir skilji húsa-
gerð hans. Frá snúna stiganum í húsinu
miðju ganga á jarðhæð fimm vistarverur,
sem Jencks helgar árstíðunum vetri, vori,
hásumri, síðsumri og hausti. Frá hverri stofu
sézt inn í að minnsta kosti tvær aðrar.
Ofanbirta frá glerkúpli yfir stigaganginum
feilur inn í stofumar gegnum glerglugga á
innveggjunum, sem vita út að stiganum.
Við hönnun stofanna hefur Jencks fyrst og
frernst haft litina í huga.
í vetrarstofunni eru það þannig hlýir,
dökkir litatónar, sem ráðandi verða að telj-
ast. Arinninn, sem Michael Graves smíðaði,
ergerður úr rauðum Veróna-marmara. Celia
Scott gerði brjóstmyndina af gn'ska eldguð-
inum Hephæstosi, sem gnæfir yfir aminum.
Hægindastólar með hvelfdri, þéttri bólstrun
á örmum og bakhægindum minna á hönnun
fom-egypta á húsgögnum fyrir hallarsali
konunga.
í stofunni þar inn af ríkja frískleg pastel-
lita-afbrigði vorsins. Svipmiklar innréttingar
í skýrum línum, súlur og bogar renna saman
í eina fjölþætta heild. Hér getur einnig að
líta arin, en yfir honum tróna brjóstmjmdir
af vorgyðjunum Venusi og Flóru og einnig
af dísinni Humanitas, sem Jencks upp-
hugsaði sjálfur. Stytturnar eiga að tákna
vonnánuðina apríl, maí og júní.
í næstu stofu, borðstofunni, hefur enski
listmálarinn Allen Jones málað sumarið á
táknrænan hátt. Sólargeislar leika um
nakta, dansandi stúlku, en til hliðar stendur
aldraður hljóðfæraleikari, „Faðir tími“. Mál-
verk Jones er tiibrigði um hina frægu mynd
Nicolas Poussin, „Dans eftir tónlist tímans".
Sex „sólar“-stólar standa umhverfís
kringlótt „sólar“-borðið. Síðsumarið hefst á
næsta leiti í eldhúsinu, sem opnast inn í
borðstofuna. Eldhúsið er málað í hlýjum,
gullin-bleikum litum, og innréttingamar eru
málaðar þannig, að þær líti út fyrir að vera
j ' hönnun Jencks á innréttingum hjónaherbergisins gætir beinna áhrifa frá Mack-
intosh, hinum skozka meistara art nouveau-stílsins. Andspænis bekk með íbjúgri
línu, sem Mackintosh hannaði, stendur annar samsvarandi bekkur með bogadreginni
línu. Umbúnaður gluggans er einkennandi fyrir stíl Jencks.
úr marmara. Árstíðasyrpunni lýkur svo með
stefinu „haust", en Jencks hefur valið alls
konar motíf úr jurtaríkinu til þess að gefa
þessari stofu rétt yfirbragð: Vínþrúgur,
fingruð laufblöð hlynsins og chrysanþemur
glóa í gullnum litbrigðum á veggjum og
innréttingum.
Á efri hæðinni er svo sérkennilegt bóka-
herbergi með gulbrúnum skápum og hillum,
tvö barnaherbergi, hjónaherbergi og sérstök
dagstofa handa ráðskonunni á heimilinu —
og heildarsvipurinn á hveiju þessara her-
bergja fyrir sig grundvallast á vissu stefi
*um tímann með ívafi úr lögmálum alheims-
ins.
Framtíðin ein getur að vísu leitt í ljós,
hvort þetta „stefbundna hús“ Charles
Jencks eigi í raun og veru eftir að marka
jafn mikil tímamót í nútíma arkitektúr og
því er ætlað. Sjálfur segir arkitektinn með
stökustu rósemd: „Ég vildi einfaldlega koma
fram með viljayfírlýsingu í verki.“ Hann
lætur jafnframt í það skína, að þetta veglega
hús á Notting Hill verði að öllum líkindum
engan veginn hans síðasta orð á sviði post-
módemisma.
Valtýr Guðmundsson,
Sandi
Horftá
sjónvarp
Hvað hefur uppeldið ,
áður verið
hjá öllum sem nú hafa slitið skóm
ef horft er á allt
sem þið okkur berið
til eftirbreytni með hvellum róm?
Þrælmenni leika
hérlausum hala,
lýðskrum erræktað ogframin morð.
ídúnmjúkum hægindum
dýrra sala
erdrykkja iðkuð ogsvikin orð.
Vfsindi tróna
í valdastóli
meðvoðalegspellvirki, eymdogsynd
enda finnst varla
á byggðu bóli
bætandi hugsjón ínokkurri mynd.
Svo nemur hver lengi
sem lifaðgetur
oglögum hlýðirhverævistund.
Þess vegna óhugnað
aðmérsetur
þegaroftast erkennt á þessa lund.
Sortulyng
Viðsóttum þaðsuður
íNafirseint á degi
litlu áðuren veturreiðí hlað.
Þennan heiðskíra aftan
varhéla á jörð
ogfrostið hafði skotiðgaddi
í rakan svörð.
Hafið brýndi rödd sína
ogroða sló á sölnaðar
fjallahlíðar.
Jólaskórnir okkar áttu
að verða svartir þegar
þar að kæmi og tíminn
gekk áfram götu sína
þar til rauð skammdegis-
sólin fór að skína.
Þá gerði móðir okkar skóna
afhinum mesta hagleik
og vakti við það um nætur.
Tilhlökkun okkar
var takmarkalaus
en þá bar gest að garði —
Ijóshærða stúlku,
með leiftrandi augu,
er létþau orð falla
mjúkum róm
að drengirnir ættu aðganga
á dönskum skóm.
Erá
meðan er
Nú líður mér vel
þótt vindurinn blási
og vök árinnar fyllist afkrapi,
þarsem veiðimaðurinn
dró laxinn
síðastliðið sumar,
meðan sólin skein
og suðlægur andvari
barilm fyrir vit.
Ungur barmur þinn hefst og hnígur
eins og lítil alda
á lognkyrrum sjávarfleti
um lágnætti hljótt.
Auðvitað veit ég ekki hvað ókomnir
dagar,
néár,
bera ískauti sínu
en, erámeðaner.
Þú saklausa barn,
ersefurvært
við hlið mér,
og veist ekki
hversu veröldin getur orðið
köld ogmyrk,
en líka yndislega björt oghlý,
eins ogínótt.