Lesbók Morgunblaðsins - 17.10.1987, Blaðsíða 15

Lesbók Morgunblaðsins - 17.10.1987, Blaðsíða 15
Áður en gengið er inn í moakuna til bænagjörðar, verður líkaminn að vera tandurhreinn. íslamska félagsmiðstöðin í Hamborg. 1 moskunni er börnunum innrætt trúin á hinn almáttuga Allah, virðingfyrir uppruna sínum ogmenningu feðranna. milljón manna taki þátt í reglulegum trúar- iðkunum safnaðanna, í Vestur-Þýzkalandi er tala þeirra rúmlega 240.000; í Hollandi innan við 100.000 og um 60—70 þúsund manns í Svíþjóð, í Danmörku er talið, að um 30—40 þúsund manns taki virkan þátt í íslömsku trúarlífi. Auk safnaða múhameðstrúarmanna eru starfandi í þessum löndum ótal mörg fslömsk samtök og félög, sem keppast um að ná til sín sem flestum meðlimum og styrkja þannig áhrifavald sitt á sviði trúarlífs og stjóm- mála. Meðal franskra ríkisborgara af arab- iskum uppruna njóta flokkar með sósíalísk- um markmiðum á stefnuskrá sinni greini- lega mests fylgis, meðal Tyrkja í Þýzka- landi, Danmörku og Svíþjóð er Þjóðlegi hagsbótaflokkurinn áhrifamestur, en for- maður hans Necmettin Erbakan leggur áherzlu á að Tyrkland fái nýja stjómarskrá, þar sem kóraninn sé í einu og öllu lagður til grandvallar. Tyrknesk stjómvöld létu handtaka Erbakan og fengu hann dæmdan til fjögurra ára fangavistar vegna fyrir- ætlana hans um að koma á fót nýju stjóm- skipunarkerfi í landinu þar sem íslamskir klerkar færa með æðstu völd. Trúarleg Og Pólitísk áhrif Óaðskiljanleg Tæplega ein og hálf milljón Tyrkja hafa tekið sér bólfestu í Vestur-Þýzkalandi. Þeir búa yfirleitt í sérstökum hverfum í borgum landsins og vinna flestir sem verkamenn eða við þjónustustörf eins og aðfluttir múham- eðstrúarmenn í öðram löndum Vestur- Evrópu gera yfirleitt. Tyrkneski minnihlut- inn í Þýzkalandi rækir almennt af kostgæfni trú feðranna og sýnir veralegan áhuga á pólitískri þróun mála heima í Tyrklandi. Vel skipulögð pólitísk samtök tyrkneskra verka- manna í Þýzkalandi era öflugur stuðnings- aðili Þjóðlega hagsbótaflokksins heima í Tyrklandi, og í stjóm þessara samtaka era m.a. þrír íslamskir klerkar eða hodsjar. Einn þeirra er hinn 38 ára gamli hodsja í Ham- borg, Sefer Ahmedoplu. Þegar rætt er við hann er full þörf á túlki, því hodsjann talar eingöngu tyrknesku og arabísku. það þarf enginn að fara í grafgötur um, að Sefar Ahmedoplu er mikill áhrifamaður meðal landa sinna: Þeir ávarpa hann lágum rómi og með greinilegri lotningu; margir tyrkn- eskir viðmælendur hans kyssa á hönd hans í virðingarskyni og hann tekur þessari auðmjúku kveðju þeirra með virðuleika og vinsemd í svipnum. Hann er rúmlega meðal- maður á hæð, hreyfingar hans rólegar og virðulegar, yfirbragðið alvarlegt, líkt og hjá manni sem þung, ósýnileg byrði hvílir á. Hann heldur á talnabandi í vinstri hönd og fingur hans ýta án afláts hverri perlunni á fætur annarri áfram á bandinu — þær era alls 99 talsins. í hvert sinn sem hann ýtir til einni perlu heyrist daufur skellur og um leið á að berast frá hjarta guðsmannsins eitt ákall til Allah samkvæmt hinni íslömsku bænaforskrift. Upp úr brjóstvasa hodsjans stendur eins konar bursti: Það er missvak eða tannbursti af þeirri gerð, sem spámaður- inn Móhameð á að hafa notað. Sefer Ahm- edoplu sinnir störfum sínum á lítilli skrif- stoftj í íslamska bænahúsinu í Hamborg. Biðstofan er ekki ýkja stór, en þar bíða margir eftir áheym hjá hinum andlega og veraldlega leiðbeinanda sínum. þama inni á biðstofunni getur einnig að lita stóra stafla af kössum með agúrkum, eggaldinum og melónum, fíkjum og döðlum; þetta er því líka birgðageymsla tyrknesku matvöraverzl- unarinnar, sem er til húsa við hliðina á skrifstofu hodsjans, en frá búðinni er innan- gengt í eins konar kaffihús; sterk angan af kryddjurtum, ólívum, hangilæram og mokkakaffi fyllir matvörabúðina og kaffí- húsið. Rödd múazzfnins hljómar um kaffi- húsið. Hún kemur frá myndsegulbandstæk- inu, þar sem verið er að flytja þátt frá ísl- amskri trúarráðstefnu heima í Tyrklandi. Enginn þama inni virðist vera að fylgjast með því, sem verið er að sýna á skjánum. MOSKAN OG KÓRANSKÓLINN Sjálft bænahúsið eða moskan er uppi á annarri hæð í tyrknesku félagsmiðstöðinni í Hamborg. Menn draga skó af fótum sér, áður en gengið er inn í moskuna; þama er beðizt fyrir fimm sinnum á dag og snúa þá hinir trúuðu ásjónum sínum í áttina til Mekka. Þama hljóta tyrknesk böm líka trú- arlega uppfræðslu í einn og hálfan tíma síðdegis dag hvem eftir skólatíma, en þegar frí er í skólanum koma bömin árdegis til kóranfræðslunnar. Konur era hvergi sjáan- legar; þær era að vísu til staðar en halda sig afsíðis í sérstökum hlutum félagsmið- stöðvarinnar og vinna störf sín í kyrrþey — þeim er alls ekki ætlað að vera neitt á almannafæri, jafnvel ekki litlum stúlkum. 5—11 ára gamlar stúlkur koma í kórantím- ana í moskunni rétt áður en fræðslustundin hefst, og að kennslunni lokinni fara þær rakleiðis aftur til vistarvera kvennanna og þaðan til heimilis síns í fylgd móður eða frænku. I kóranskólanum læra bömin að tóna á arabísku upp úr kóraninum. Það sem þau flytja í langdregnu sönglandi tóni, er orð Allahs, sú hreina og tæra opinberan, sem spámaðurinn hefur skráð hverju sinni eftir að Allah birtist honum og mælti til hans hin guðdómlegu vísdómsorð. Það er því óumbreytanlegur vilji Allahs — þannig skráð af Móhameð sjálfum — að konur hylji höfuð sitt með klæði og einskorði sig við það um ævina að fæða böm og sjá um uppeldi þeirra. Sanntrúuðum múhameðstrúarmönn- um er það viðurstyggð og hneykslanlegt guðlaust athæfi þegar konur klæða sig með þeim hætti sem trðkast í Evrópu. Sefer Ahmedoplu orðar vanþóknun sína á siðleys- inu nógu skýrt: „Skikkanleg íslömsk kona er þannig klædd, að jafnt hinir ósjálegri lík- amshlutar hennar sem hinir fögra eru huldir klæðum." Evrópukonur, sem klæðast ögrandi klæðnaði og gera allt til þess að beina athygli karlmannanna að líkamsþokka sínum, bera þess augljósiega vitni, að flestir kristnir menn hafa fallið frá trú sinni. Vaxandi Misklíð Og ÁREKSTRAR MlLLI MÚHAM- EÐSKRAINNFLYTJENDA OG KRISTINNA MANNA í V- EVRÓPU Það kemur Evrópumönnum nokkuð á óvart, hve erfitt hinum múhameðsku inn- flytjendum reynist yfirleitt að aðlaga sig siðvenjum og háttum manna í Vestur- Evrópu. það er ekki hvað sízt hin íslamska trú, sem verður að allt að því óyfirstígan- legri hindran í vegi siíkrar aðlögunar. Mikið af því ftjálsræði í hegðun og frjálslyndum viðhorfum nútíma Evrópumanna, siðvenjum þeirra og heimsmynd er hinum sanntrúuðu múhameðstrúarmönnum ein allsherjar við- urstyggð, guðleysi og í þeirra augum hið ljósasta tákn um öfugsnúið siðgæði og sið- ferðislega upplausn. Megi Allah forða fróm- um múslimum frá þvílíku forðaði spillingar- innar eins og hvarvetna blasir við augum í Vestur-Evrópu: Léttklæddar, málaðar og ögrandi konur keppa að jafnrétti við karla; konur jafnt og karlar stunda lauslæti, drykkju, reykingar og svallskemmtanir; kirkjan og trúmálin nánast komin út í hom hjá öllum þessum þjóðum, sem gert hafa efnishyggjuna, Mammon og Mólok að helzta leiðarljósi sínu. í Vestur-Evrópu hafa henti- stefna og eigingimi leyst fomar dyggðir af hólmi og breytt viðhorfum alls almennings til raunveralegs manngildis og greinilega skekkt siðferðilegt gildismat Evrópumanna. Þessi þróun vestrænna þjóðfélaga er um það bil fullkomin ranghverfa þess, sem kór- aninn boðar og næsta andstætt þeirri einu sönnu leið til hjálpræðis, sem íslömsk trú uppáleggur áhangendum sínum. það er því ekki beinlínis fysilegt fyrir hina rétttrúuðu múslima að taka sér framferði og háttu Evrópumanna til fyrirmyndar í daglegu lífi, sama hvort um er að ræða Araba, Tyrki, Pakistana eða fólk af öðra austurlenzku þjóðemi er játar múhameðstrú og hefur sezt að í Vestur-Evrópu. Viðbrögð þessara ' innflytjenda við nánari kynnum af vestur- evrópskum þjóðfélögum era því jafnan oftar en hitt vanþóknun, varúð og viss tortryggni. Það hefur því meðal annars komið Svíum, Dönum og Þjóðverjum mjög á óvart, hve ófúsir islamskir innflytjendur hafa verið að aðlagast, að ráði, siðum og venjum sinna nýju heimalanda; þeir halda sér út af fyrir sig. Klögumálin hafa víða gengið á víxl. Heimamenn hafa gjaman talið sig geta litið með réttu niður á múhameðska innflytjend- ur sakir miðaldalegra viðhorfa þeirra, menntunarleysis og furðulegra siða; þeim hefur því verið skipað á hið neðsta þrep í virðingarstiga vestur-evrópskra þjóðfélaga, þeir gjaman sniðgengnir og oft sýnd óvirð- ing eða jafnvel beinn fjandskapur. Þær ásak- anir hafa og verið bomar fram á hendur múhameðskum innflytjendum, að ungir múslimar hljóti sérstaka þjálfun í slagsmál- um í kóranskólunum og að þar sé nemendun- um jafnvel innrætt ofstækisfull viðhorf gagnvart menningu og siðum þeirra þjóða, sem múslimar hafa tekið sér bólfestu hjá f Vestur-Evrópu. Ásökunum af þessu tagi vtsar Sefer Ahmedoplu með öllu á bug. KafírÍ Kebabveizlu Einn af Tyrkjunum í íslömsku félagsmið- stöðinni býður til kebabveizlu á heimili sínu skammt frá Hamborg. Hann á lítið einbýlis- hús með snotram garði, þar sem veizlan fer fram síðdegis einn hlýjan, bjartan sumar- dag. Ég er sá eini meðal hinna tólf veizlu- gesta, sem er kafír, þ.e. ekki múhameðstrú- ar. Bak við húsið hafa konurnar á heimilinu grafið litla gryfju, stráð sandlagi á botn hennar og gert þar hlóðir. í hæfílegri hæð yfir hlóðunum hefur verið komið fyrir glóð- arteini á lágri trégrind, og þar situr lítill drengur og snýr lambskrokki yfir eldinum. Fitan drýpur af steikinni ofan á glóðheitan sandinn í botni gryfjunnar og ilminn af veizlukostinum leggur langar leiðir. Allir setjast á sessur og mottur í stóran hring skammt frá hlóðunum og rétt við mann- hæðarhátt limgerðið, sem er á lóðamörkum næsta húss. Nágrannar tyrknesku Qölskyld- unnar era Þjóðvetjar, og á því heimili stend- ur greinilega til að fá sér síðdegiskaffið úti á stéttinni við húsið, því þar heyrist glamra í bollum og diskum. Af háværam samtals- slitram, sem berast yfir limgerðið frá ná- grönnunum, má greina Isjcalda andúð í garð tyrknesku samkvæmisgestanna. Það er auðfundið að nónkaffíð er hugsað sem mót- leikur gegn garðveizlu múslimanna. Einn tyrknesku mannanna upphefur nú raust sína og tekur að tóna upp úr kóranin- um og allir ktjúpa á kné til bænagjörðar. Handan við limgerðið heyrist hávær áminn- ing: „Helmut, skrúfaðu nú loksins lokið á hitabrúsann!" Tyrkimir halda bænagjörð sinni áfram ótrauðir og láta háværar sam- ræðurnar og glamrið að handan ekki trafla andakt sína hið minnsta. Þaðan heyrist hratt fótatak, hurð er skellt fast að stöfum. Tyrkneski gestgjafinn segir mér síðar, að hann og fjöiskylda hans hafi alls ekkert samband við nágrannana. Sjálfur segist hann ekkert hafa reynt að komast í kynni við þá sem búi þama t nágrenni við hann — hann kann næstum því ekki neitt í þýzku. KurteisiFram í FlNGURGÓMA Að garðveizlunni lokinni, er aftur haldið til íslömsku miðstöðvarinnar í Hamborg, þar sem drakkið er tyrkneskt kaffí og talað um samskipti innflytjendanna við heimamehn og um þann vanda, sem múhameðskum bömum er á höndum að þurfa að aðlaga sig tveimur svo ólíkum hugarheimum eins og reyndin er í Vestur-Evrópu: Fyrir hádegi lifa þau, hrærast og læra í nútíma vestrænu umhverfi, en síðdegis fara þau í kóranskól- ana og læra þar allt önnur viðhorf, annað gildismat, annað hegðunarmynstur — þau hverfa að vissu leyti aftur til míðalda: í kóranskólunum tekur sjálfsímynd þessara bama miklum breytingum, því þeim er innrætt þar, að þau séu það sem forfeður þeirra vora og geti aldrei kastað uppruna sínum, trú og siðum fyrir róða, þótt þau lifi alla ævi fjarri ættjörðinni. Þetta lærist þeim. Þegar ég kveð gestgjafa minn fyrir fram- an moskuna, kynnir hann lítinn, fimm ára gamlan son sinn fyrir mér; drengurinn kyssir kurteislega á hönd mína. Faðir háns biður mig að skilnaði að koma einhvem tíma aftur í heimsókn til sín og spyr um síma- númerið mitt, sem hann skrifar hjá sér. Kurteisi hans er einstök. En þvi alúðlegrí og hæverskari sem hann verður í framkomu sinni við mig, þeim mun torræðari kemur mér hugarheimur hinna eindregnu, einlægu múhameðstrúarmanna fyrir sjónir. EZZELINO VON WEDEL LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 17. OKTÓBER 1987 15

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.