Lesbók Morgunblaðsins - 23.01.1988, Side 5

Einn af fyrstu bátunum, sem komu með Vestmanneyinga til Þorlákshafnar gos-
nóttina.
snemma. Fræðslustjóri Reykjavíkur starfaði
og með Rauða krossinum þennan morgun.
Verkefnið var eins og áður segir að skipu-
leggja móttökuna í skólanum með starfs-
mönnum þeirra, setja yfirmenn við hvem
skóla og undirbúa veitingar og viðlegu.
Slökkviliðið sá um að flytja dýnur og teppi
í skólana. Reiknað var með gistingu í þeim,
a.m.k. nokkra daga.
Forstjóri Múlakaffis og skólastjóri Mat-
sveinaskólans tóku að sér að undirbúa
matseld í skólanum, auk þess að stjóma
móttökunni í Sjómannaskólanum. Vom
hafnir flutningar á efni í mat frá Mjólkur-
samsölu, Silla & Valda o.fl., sem allt var
látið í té endurgjaldslaust. Öll vinna á vegum
Rauða krossins þennan dag og næstu tvær
vikumar á eftir var unnin í sjálfboðavinnu.
Um sexleytið var skráning fólksins undir-
búin á skrifstofu RK. Var ákveðið að biðja
lögregluna að setja upp stjómstöð við lög-
reglustöðina við Arbæ, þar sem spjöld fyrir
skráningu yrðu afhent. Vom yfir 6.000
spjöld fjölrituð í Seðlabankanum milli sex
og sjö þennan morgun og þau flutt upp í
Árbæ um kl. 7.30. Tóku sjálfboðaliðar sér
þar stöðu með félögum talstöðvarklúbbsins,
sem gáfu sig fram þar og við skólana til
að aðstoða við skipulega aðkeyrslu. Á skrán-
ingarspjöldum fyrir hvem einstakling var
gert ráð fyrir nafni, fæðingardegi og ári,
heimilisfangi í Vestmannaeyjum og nýju
heimilisfangi á landinu með símanúmeri.
Spjöldin vom ekki með merki RK og nafn-
númers ekki krafist. Það var samið í símtali
við starfsmann Seðlabankans um sexleytið
til ijölritunar.
Var starfsfólk RK og skólanna tilbúið til
að taka á móti fólkinu í aðalatriðum fyrir
kl. átta. Fyrsta vagninum var beint til Ár-
bæjarskóla og mun*hann hafa komið í bæinn
um kl. 8.15.
Áður um kl. 7.30 var hringt frá Árbæjar-
skóla og tilkynnt, að allt væri þar tilbuíð.
Starfsfólk væri yfir 70 með læknum og
hjúkmnarkonum og okkur bent á að senda
„sjokktilfellin" þangað. Til þess kom þó ekki.
Fyrr eða langt gengið sjö kom beiðni frá
flugvellinum í Reykjavík um að það vantaði
starfslið við afgreiðslu Flugfélagsins til að
taka á móti fólki, er kom flugleiðis. Fóm
þá sjálfboðaliðar RK þangað og störfuðu
við móttöku fólksins og aðstoðuðu við flutn-
inga þess áfram, aðallega á slysavarðstofu
í Borgarspítala. Þarna vom á ferðinni gam-
almenni, lasburða fólk og sjúklingar.
Móttaka skólanna gekk fljótt og skipu-
lega. Starfsfólkið var tilbúið með nauðsyn-
lega aðhlynningu, heita hressingu og fólkið
gat lagt sig í stofunum. Það sem átti skyld-
fólk, vini og vandamenn fór í síma og gaf
sig fram. Þess var vandlega gætt, að enginn
yfirgæfi skóla án þess að skila skráningar-
spjöldum með nýju heimilisfangi. RK leitaði
til formanns bílstjórafélagsins Frama og bað
hann að stuðla að sjálfboðaliðakeyrslu stöðv-
arbílstjóra frá skólunum með fólkið til vina
og vandamanna, en síðast en ekki síst gáfu
Reykvíkingar sig fram í stómm stíl, þar
með sjálfboðaliðar í starfi í skólunum, til
að taka á móti fólkinu inn á sín heimili og
leystu þannig brýnan vanda.
Þess ber að geta, að Vélsmiðjan Héðinn
bauð 1.000 Vestmanneyingum í hádegismat
þennan dag. Var langferðabílum beint þang-
að um og upp úr kl. 11 og munu um 400
manns hafa notið þessa boðs. Fulltrúar RK
vom til staðar við komu fólksins og það var
flutt eftir matinn í skóla, að undanteknu
gamla fólkinu í hópnum, sem fór beint inn
á heimili eða á elliheimili og sjúkrahús.
Þá barst tilboð um, að Mjólkursamsalan
byði 100 manns í hádegismat í Mjólkurstöð-
ina og var það þegið og fóm fjórir sjálf-
boðaliðar RK til þess að vera við móttöku
fólksins. Ekki þótt þó ráðlegt að ávísa á
)etta boð fyrr en ugp úr ellefu. Þegar þetta
var tilkynnt inn á Árbæjarlögreglustöð var
innkeyrslan yfirstaðan og fór svo, að enginn
kom í mat hjá Mjólkurstöðinni, svo fljótt
gekk flutningur fólksins inn í borgina.
Það var langt gengið á tíunda tímann
um morguninn, að talið var, að skólamir
fimm, Árbæjarskóli, Sjómannaskóli, Austur-
bæjarskóli, Hamrahlíðarskóli og Melaskóli,
væm orðnir fullsetnir. Var þá leitað til skóla-
stjóra Vogaskólans um að skólinn yrði sem
fyrst móttökustöð. Var skólinn rýmdur í
snatri og var hann tilbúinn til móttökunnar
um kl. 10.30.
Þegar spjaldskrárkassar bámst í RK-
skrifstofuna seinna þennan dag, kom í ljós,
að tæplega 40 manns hafði komið í Lang-
holtsskólann. Heildartala Vestmanneyinga,
sem kom til Reykjavíkur þennan ,morgun
skv. skrám RK var 4.216 og skiptist þannig
eftir skólum:
Árbæjarskóli 497
Austurbæjarskóli 626
Hamrahlíðarskóli 680
Langholtsskóli 36
Melaskóli 716
Sjómannaskóli 945
Vogaskóli 377
Annað
(sjúkrah./elliheimili) 339
Þess ber að geta, að líklega 200—300
manns urðu eftir í Eyjum þennan dag.
Áhafnir bátanna komu ekki í land fyrr en
seinna. Eitthvað kom af fólki kl. 7 um
morguninn, sem ekki náðist á skrá og loks
ber þess að geta, að eitthvað af fólki varð
eftir fyrir austan fjall. Kom fólk og í land
seinna um daginn, t.d. með Ægi um kvöldið.
Stefnt var að því sérstaklega að gera
Sjómannaskólann að gistingarstað. Lagði
Ferðaskrifstofa ríkisins til rúm o.fl. af birgð-
um Hótels Eddu. Nokkrir tugir Eyjamanna
gistu þama til að byrja með.
Dvöl fólksins í skólunum var yfirleitt stutt
og fór að fækka verulega í þeim, þegar líða
tók á daginn. Læknir í stjóm RK fór í eftir-
litsferð fyrir og eftir hádegi þennan dag og
var ánægður með allar aðstæður og að-
búnað. Læknar, hjúkrunarkonur og lyf voru
fyrir hendi í skólunum.
Þegar líða tók á daginn fól Almanna-
vamaráð RK að standa að gistingu fyrir
fólkið á Hótel Esju. Var það notað í ríkum
mæli þennan dag og næstu 3 vikur.
Hér skal greint frá atviki, er varðar áður-
nefndan Árbæjarskóla þennan dag í léttari
tón að Vísu. Snemma morguns fékk ég tvo
yfirmenn í Seðlabankanum til að vera full-
trúa okkar hvorn í sínum skólanum. Var
aðalféhirðir bankans í starfi í Árbæjarskóla,
er ég fékk stífa áminningu í síma frá yfir-
manni mínum, Svanbirni Frímannssyni, út
af þessu. Var mér tjáð, að seðlageymsla í
útibúi Utvegsbankans í Eyjum væri í voða.
Báðir lykilhafar og starfsfólkið komið í land
og skipuleggja þyrfti í snatri björgunarleið-
angur út í Eyjar til að sækja seðlana. Var
aðalféhirðirinn strax leystur frá störfum
fyrir Rauða krossinn. Með þessu skal ekki
kastað rýrð á bankana og sérstaklega ekki
Seðlabankann. Stuðningur þaðan i mann-
skap, tækjum og fleira var ómetanlegur,
ekki síst frá Svanbirni.
Vemlega fór að fækka í skólunum á 3.
og 4. tímanum og um þetta leyti var hægt
að byrja að loka þeim smátt og smátt.
Um kl. 4 eftir hádegi voru spjaldskrár
um fólkið komnar úr skólunum á skrifstofu
RK og var þá tilkynnt í útvarpi, að RK
gæti upplýst um nýja dvalarstaði Vestmann-
eyinga. Þar með var RK að reyna að efna
til upplýsingamiðlunar fyrir fólkið. Helltust
um leið fyrirspurnir yfir skrifstofuna í síma
og á annan hátt frá vinum og vandamönn-
um. Var þá fyrri tilkynning leiðrétt og tekið
fram, að til hádegis næsta dag yrði aðeins
svarað fyrirspurnum til þess að leiða sundur-
skildar fjölskyldur Eyjamanna saman.
Erfitt var að veita upplýsingarnar eftir
spjöldum frá 7 skólum. Spjöldin höfðu þó
borist skipulega raðað í stafrófsröð og fjöl-
skyldum haldið saman. Var strax ljóst, að
nauðsynlegt væri að koma öllum upplýsing-
um á skrá. Var þá leitað til fyrirtækja og
stofnana um ' vélritunaraðstoð. Voru átta
vanir vélritarar byijaðar að vinna skrárnar
kl. 5 og stóð sú vélritun óslitið til kl. 12.30
um nóttina. Komu m.a. fimm vélritunar-
stúlkur frá Reykjavíkurborg inn í þetta starf
um kvöldið. Var skráin tilbúin í þríriti tæp-
lega kl. 1 aðfaranótt miðvikudags 24.
janúar.
Sama dag kom Ottó A. Michelsen frá IBM
á íslandi og tveir starfsmenn hans og buðu
Mynd tekin á hádegi 24. janúar og sér í eldgjána, sem nádi þá niður í sjó í stefnu á Yztaklett. Til hægri er Helgafell og
Kirkjubæir, sem fóru fljótlega undir hraun og ösku. ~~ Ljósm. sigurjón Jóhannsson.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 23. JANÚAR 1988 5