Lesbók Morgunblaðsins - 12.05.1990, Page 6

Lesbók Morgunblaðsins - 12.05.1990, Page 6
Menningarmið- stöð í Tapiola. Arkitekt: Arto Sipinen. Hér hefur verið unn- ið stranglega eftir boðorðum módernismans: Öll þök flöt, allar línur harðar og beinar. Fjöl- breyttform mynda þó ágæta heild, en skógur- inn og vatnið eiga líka sinn þáttíþví. Finnskur arkitektúr HREINNOGKLÁR - EN DÁLfnÐ KALDUR Finnarhafa áunnið sér aðdáun heimsins fyrir snjalla arkitekta, sem hafa látið verkin tala í heimalandi sínu. Hver einasti arkitekt með metnað og sjálfs- virðingu verður einhverntíma að gera ferð sína til Finnlands og sjá finnskan arkitekt- úr“, sagði Peter Davey í grein um Hels- inki-skólann í arkitektúr í tímaritinu Architectural Review. Hann tók fram, að nauðsynlegt væri að að- greina Helsinki-skólann frá öðrum skóla eða stefnu, sem kennd er við Oulu, norðar í landinu. Sá skóli væri í verulegri andstöðu við hinn nokkuð svo stranga hrein- leika Helsingi-stefnunnar, sem jafnframt er miklu þekkt- ari. Þegar menn tala um finnskan arkitektúr, er venju- lega átt við hana. í grein í fyrrnefndu tímariti ræðir Davey það merki- lega fyrirbæri, að smáþjóð á jaðri heimsbyggðarinnar nær eiginlega stöðu stórveldis í greininni. Enginn getur svarað þeirri spurningu, hvernig slíkt gerist, eða hvers- vegna stjömu-arkitektar spretta upp. Finnar hafa átt marga snjalla arkitekta, t.d. Eliel Saarinen, Brygg- mann, Revel og Ervi, en stórmeistarinn meðal finnskra arkitekta er án efa Alvar Aalto, sem gnæfði þar yfir aðra í þijá áratugi. Að tímaskeiði hans liðnu, tók við magurt skeið, sem kennt er við „Vísindalega skynsemis- hyggju" og undir því merki voru byggð hús, sem þykja nákvæmlega jafn ljót og annarsstaðar, þar sem reynt var að snara upp heilum borgarhverfum með sem minnstum tilkostnaði. En síðan kom aftur betri tíð og finnskur arkitektúr er enn í miklu áliti. Það er sumpart vegna þess, segir greinarhöfundurinn, að menntun arki- tekta í Finnlandi er mjög gagnger og er látin taka lang- an tíma, jafnvel 12 ár. Þar að auki hafi Finnar eitt bezta samkeppnisform í heiminum, þegar byggja þarf og áríðandi er, að góðir arkitektar taki þátt. Allar tillög- ur, líka þær verstu, fá nákvæma og faglega umflöllun og allar þær beztu eru birtar. Finnskir arkitektar standa ekki lengur í skugga Al- vars Aaltos, en halda áfram í anda hans. Óhætt er að segja, að finnskur arkitektúr sé afskaplega hreinn og klár, en kannski ögn kaldur, sem er þó undarlegt í ljósi þess að Finnar búa oft við fimbulkulda á vetrum. Fros- tið er kannski 30 stig. Finnskir nútíma arkitektar halda áfram á nótum módernismans; að minnsta kosti þeir sem kenndir eru við Helsinki-skólann. En það er ein mikilvæg ástæða til þess, að byggingar í þeim anda verða aldrei eins fráhrindandi og á íslandi. Það er sú staðreynd, að í Finnlandi er skógurinn allsstaðar nálæg- ur. Bæði skógurinn svo og einstök tré í borgunum, mýkja það manngerða umhverfi, sem mótast af nokkuð hörðum línum og hreinum flötum. Um það tala myndirn- ar skýrustu máli. Það leynir sér ekki, að áhrif Áalvars Aaltos eru enn við lýði og sumt gæti fljótt á iitið verið eftir þann gamla; tii dæinis stjómsýslumiðstöðin í Pieks- ámáki, sem hér sést. Nýjabrumið felst í þvi, að finn- skir arkitektar hafa líkt og erlendir starfsbræður þeirra, verið í vaxandi mæli að færa sér gler í nyt sem bygging- arefni. GS. Gamalt ognýlegt: Ibúðarhús ogjárn- brautarstöð, hvort- tveggja eftir Eliel Sa- arinen frá því um aldamót, ogblokka- hverfí kennt við „vísindalega raun- hyggju" frá 1960. Finnarfengu eins og fíeiri þjóðir sinn skerf af vondum arkitektúr á sjöunda áratugnum.

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.