Lesbók Morgunblaðsins - 12.10.1991, Blaðsíða 6

Engin offramleiðsla á
myndlistarmönnum
Bjami Daníelsson, skólastjóri Myndlista-og handíðaskóla íslands.
Myndlista- og handíðaskóli íslands tók til starfa
1. september á gamla staðnum í Skipholti
og Stórholti, enda þótt myndimar sem hér
fylgja með séu teknar á sýningu skólans
síðastliðið vor í framtíðarhúsnæðinu. Sú
Rætt við Bjarna
Daníelsson, skólastjóra
Myndlista- og^
handíðaskóla íslands um
ýmsar gagnrýnar
spurningar, sem oft
heyrast í tengslum við
skólann - til dæmis hvort
hann sé að útskrifa alltof
marga nemendur á ári
hverju.
eftir GÍSLA SIGURÐSSON
framtíð verður í glæsilegri byggingu, sem
keypt var af Sláturféiagi SuðurlaJTds. Nú
er verið að vinna að áætlun um nýtingu
nýja hússins í Laugamesi og á þessari
stundu er ekki vitað, hvað Myndlista- og
handíðaskólinn, hér eftir skammstafað
MHI, fær til umráða. í frumáætlun var
gert ráð fyrír að skólinn fengi helming húss-
ins. Allt bendir nú til þess að skólarnir fjór-
ir sem þarna verða undir einu þaki, MHÍ,
Leiklistarskóli Islands, háskólanám í tónlist,
og Dansskóli Þjóðleikhússins, fái allir það
húsrými sem þeir þurfa. Hönnunarvinna á
innréttingum hefst eftir áramót, en síðan
fer eftir fjárveitingum hvenær hægt verður
að hefja framkværndir. Bjartsýnar spár gera
ráð fyrir 2-3 árum og að þá flytji allir skól-
amir inn í einu, enda sé annað óhag-
kvæmt. En til þess að fullgera húsið þarf
allverulega ljárhæð, kannski 350-400 millj-
ónir. Allir þessir skólar em í þrengingum
með húsrými og greiða þar að auki töluverð-
ar upphæðir í húsaleigu.
Það er samt ljóst, að framundan eru vem-
leg tímamót hjá þessum skólum og lengi
hefur það verið tilhlökkunarefni í MHÍ að
komast í betra og rýmra hús. Starfsemi og
stefna skólans hefur verið gagnrýnd, því
allt orkar tvímælis þá gert er; einnig gagn-
rýnin orkar tvímælis. Á þessu nýbyijaða
skókiári var Bjarni Daníelsson, skólastjóri
MHÍ, tekinn tali óg m.a. beint til hans spurn-
ingum um þá gagnrýni, sem heyrst hefur,
til að mynda um nemendafjöldann. Um
fjölda nemenda og námstilhögun sagði
Bjarni:
„Nú eru rétt innan við 200 nemendur í fullu
námi við MHÍ og sú tala hefur verið óbreytt
síðastliðinn áratug. Skólinn skiptist í for-
námsdeild og 7 sérdeildir. Til inntöku í
fornámsdeild eru gerðar almennar menntun-
arkröfur, þ.e. þrjú ár í framhaldsskóla og
að auki er gert ráð fyrir að umsækjandi
hafi að baki einhveija undirbúningsmenntun
í myndlist. Síðan fer fram inntökupróf,
bæði með verklegujprófi á staðnum, en einn-
ig er lagt mat á innsend verk.
Inn í fornámið eru teknir 40 nemendur
á ári; það er einn af 3-4, sem sækja um.
Námsmat fer fram á tveggja mánaða fresti,
svo kennarar hafa mjög Ijósa hugmynd um
hvað þessir nemendur geta. Nánast allir sem
ljúka fornáminu með fullnægjandi árangri,
vilja halda áfram á einhveiju hinna sjö sér-
sviða, en einnig þar er takmarkaður aðgang-
ur. Tveir aðrir skólar, Fjölbrautaskólinn í
Breiðholti og Myndlistarskólinn á Akureyri,
bjóða uppá samskonar fornám og þaðan
koma árlega nemendur í sérdeildirnar. Þess-
vegna vitum við aldrei alveg hversu margir
komast áfram frá okkur, því kannski sækja
10 úr Breiðholtsskólanum og 5-10 að norð-
an. í þessar sjö sérdeildir getum við tekið
45 nemendur og næstum undanatekninga-
Iaust halda þeir áfram í þriggja ára námi.”
„Þarna minnist þú á það, sem kannski
oftast er efast um. Er ekki alltof mikið að
útskrifa 45 manns í myndlist á háskólastigi
á hveiju ári?
„Það held ég ekki. Um það bil helmingur-
inn fer í hagnýta myndlist, grafíska hönn-
un, leirlist og textíl. Grafískir hönnuðir hafa
yfirleitt fengið vinnu strax; það er jafnvel
beðið eftir þeim á auglýsingastofur. Vax-
andi eftirspum er eftir fólki með þá mennt-
un og það gerist æ oftar að fyrirtæki ráði
textíllistamenn til hönnunar- og þróunar-
verkefna.
Um 25 manns fara í fijálsa myndlist og
þar af er talsvert stór hluti sem fer í fram-
haldsnám erlendis að loknu náminu hér.
Holland hefur verið eftirsótt til þessa, en
líklega er þó ekki meirihluti þar. Nemendur
í framhaldsnámi skiptast á Þýzkaland,
Frakkland, Ítalíu, Norðurlöndin, Bretland
og Bandaríkin. Vitanlega geta fæstir haft
myndlist að aðalstarfi að þessu námi loknu;
flestir verða að sjá sér farborða með ein-
hveiju öðru brauðstriti, t.d. kennslu, eða
hjá sjónvarpsstöðvum, leikhúsum, í kvik-
mynda- og auglýsingagerð.
Af hveijum 25 manna árgangi eru
kannski ekki nema 5, sem geta stundað
myndlist einvörðungu. En ef maður lítur á
gildi þessarar menntunar fyrir samfélagið,
þá er það mjög mikið. í íslenzkri sjónlist
eru líka stórir akrar óplægðir og má til
dæmis benda á, að fjöldi íslenzkra kirkna
er listlaus, ekki sízt þær nýju. En það er
líka til komið vegna þess, að íslenzkir mynd-
listarmenn hafa sáralítið sinnt kirkjulist.
Þarna hefur verið óbrúað gil, en sú brú er
að verða til.
Reynsla af samvinnuverkefnum, sem
skólinn hefur átt við stofnanir og fyrirtæki,
bendir til þess að myndlistarmenn framtíðar-
innar þurfi að takast á við ýmis ný verk-
efni. Þar á ég við allskonar myndskreyting-
arverkefpi til fegurðarauka og upplýsingar
og kennslu. En h'ka hið mótaða umhverfi
mannsins í víðu samhengi. Eitt af því sem
myndlistarmenn verða að takast á við er
tölvugrafík, sem nú dynur yfir okkur. Þá
má hugsa sér samvinnu vísindamanna og
myndlistarmanna; nýtt svið sem hefur opn-
ast uppá síðkastið til að reyna að gera sér
grein fyrir hvernig hinn örsæi heímur lítur
út og hvernig hann virkar. Þetta eru aðeins
dæmi, en möguleikarnir eru margir.”
„/ samtali sem ég átti síðastliðinn vetur
við Kjartan Guðjónsson, listmálara og kenn-
ara við MHÍ til margra áratuga, taldi hann
að fenginn reynslu, að um það bil 1 af hverj-
um 10, sem skólinn útskrifaði, ætti eitt-
hvert erindi í myndlist. Hann vildihafa sama
hátt á og í Leiklistarskólanum, þar sem
aðeins lítill hópur vel hæfra nemenda er
útskrifaður á ári hvetju. Er það ekki um-
hugsunarefni, þegar þrautreyndur kennari
við skólann segir slíkt?”
„Það má endalaust deila um, hversu
marga myndlistarmenn þessi þjóð þarf. Til
þess að hægt sé að bjóða uppá nám í þess-
um sjö sérgreinum, þarf einhvern lágmarks-
fjölda nemenda, sem óska eftir þessu námi.
Og hörgull er sannarlega ekki á eftirspurn.
Ef við tækjum alla inn, sem sækja um eins
og gert er í ljölmörgum framhalds- og fjöl-
brautaskólum, þá væri þetta 800 manna
skóli en ekki 200. Ef Kjartan telur að að-