Lesbók Morgunblaðsins - 21.05.1994, Blaðsíða 6

VALDIMAR LÁRUSSON
Við Álfa-
borgir
Ég reikaði eitt kvöldið hér
upp að Álfaborgum,
í yndislegu veðri, sjórinn
spegilsléttur.
Hugurinn svo frjáls og
líkaminn svo léttur,
langt í burt frá öllu
dægurþrasi og sorgum.
Mér dvaldist þarna um stund,
þar var dásamlegt að vera
í djúpri kyrrð og friði,
sem ég þekkti varla áður,
mér fannst eins og ég
yrði þessu ákaflega háður,
og ekki að fullu viss um
hvað ég ætti að gera.
Þá var eins og mér heyrðist
að væri’ einhver að syngja,
hann virtist koma úr berginu
þessi fagri ómur
og lét mér þarna í eyrum
eins og helgihljómur.
Svo heyrðist mér sem veríð
væri klukknaspili að hríngja.
Þarna sat ég heillaður
og hafðist ekki að.
Helgidóm sem tigna ber
ég álít þennan stað.
Höfundur er leikari. Ljóðið er úr Ijóðabók
hans, „Laust og bundið", sem kom út á sl. ári.
ANNA LEÓSDÓTTIR
Leiftur
Leiftrandi mynd
úr afkima hugans
frá öðrum tíma
úr öðru lífi
ég, sem man ekki
augnablik
gærdagsins.
Eitt augnablik
Maðurinn er einn
ávallt einn
aðeins í augnabliki
nútíðar
fínnur hann samhljóm
annarrar sálar
en aðeins
eitt
augnablik
Frelsi
Þú komst um nótt
heitur, blíður,
gefandi
sviftir mig frelsinu
fagnandi.
Regnboginn
Að elska þig
er eins og að grípa regnbogann
litskrúðugt
fagurt
en gegnsætt
og hverfult.
Höfundur er myndlistarmaður og kaupmaður
( Reykjavík.
Vindur,
hold
og andi
Örleikrit
eftir KJARTAN ÁRNASON
Asviðinu er maður bundinn við
staur. Að baki honum er múr-
veggur alsettur kúlnagötum.
Inn frá hægrí kemur sveit
grænklæddra hermanna; liðs-
foríngi ásamt fímm óbreyttum mönnum
vopnuðum rifflum. Þeir þramma í átt að
staumum. Fanginn horfír á þá án þess að
bregða svip.
L: (við menn sína) Staðar nem! í hvíld-
arstöðu! (Dregur pappíra úr pússi sínu, lít-
ur til skiftis á pappírana ogfangann. Ávarp-
ar fangann:) Ert þú Janko Narratic?
F: Nei hann Janko er ekki við, hann
þurfti að skreppa. Get ég tekið skilaboð?
L: Enga aulafyndni! Viðurkennir þú að
vera Janko Narratic óvinur ... (hann rýnir
í pappírana, les:) Mannkyns?
F: Já, ég er Janko, nei, ég er ekki óvin-
ur mannkynsins, ég elska mennina, besti
vinur minn er maður.
L: Við viljum vera vissir um að við séum
að skjóta réttan mann.
F: Sá sem er skotinn er aldrei rétti mað-
urinn.
L: (við menn sína) Takið ykkur stöðu!
(Þeir standa teinréttir.) Hlaðið! (Þeir hlaða
riffla sína með snöggu handtaki). Miðið!
(Þeir lyfta vopni og draga auga í pung.
Rödd heyríst hrópa:)
R: Andartak.
Liðsforinginn snýr sér við. Inn frá vinstrí
kemw sveit fímm gráklæddra hermanna
ásamt sveitarforíngja sínum. Þeir stað-
næmdust hjá grænklæddu sveitinni. Sveit-
arforínginn talai- til fangans:
S: Ert þú Janko Narratic?
F: Nei ég er Greko vinur hans Sasja
þarna (kinkar kolli í átt til liðsforíngjans),
við erum að æfa aftökur.
S: (við liðsforíngjann) Er þetta rétt?
L: (hraðmæltw) Neineinei þetta er
haugalygi.
S: Er þessi maður þá ekkert á ykkar
vegum?
L: Neinei. Jú — jú auðvitað, við ætlum
að skjóta hann. I raun og veru.
S: Jæja? Fyrir hvað?
L: Þetta er Janko Narratic óvinur...
(les úr pappírunum:) Mannkyns.
S: Nú? Hvaða mannkyns?
L: Það stendur ekki.
S: Jæja? A ég að segja þér nokkuð?
Þessi maður er óvinur Allra Þjóða og við
höfum hugsað okkur að skjóta hann ef þér
væri sama! (Við menn sína:) Takið ykkur
stöðu, hlaðið, miðið ...
L: Augnablik! Við handtókum hann, við
skjótum hann. Þannig eru reglurnar.
S: Og hvenær tókuð þið hann fastan,
með leyfi að spyrja?
L: í gær.
S: í gær já. Ég get sagt þér annað: við
handtókum Janko Narratic óvin Allra Þjóða
í fyrradag en í gær þegar átti að skjóta
hann var hann á bak og burt. Kannski þið
hafið skýringu á því? (Hann hvessir augun
á liðsforíngjann.)
F: (hi'ópar) Þeir rændu mér, drógu mig
hingað nauðugan til að skjóta mig einsog
hund! (Hann reynir að varpa sér grátandi
til jarðar en er fastw við stawinn einsog
áðw segir. Kjökrar tilgerðarlega:) Ég hef
fyrir aldraðri móður að sjá. *
S: Við eigum allir aldraðar mæðui’ sem
syrgja okkm- þegar við erum dauðir. (Við
liðsforíngjann:) Svo þið rænduð honum, það
mátti svosem búast við því.
L: Nei, það er haugalygi, við gómuðum
hann heima hjá rnömmu hans. Hann var
að borða. Það voru kartöflur og kál í mat-
inn, ágætis kartöflur meiraðsegja .. .
S: Nóg! Mér er sama hvað var í matinn.
Þetta sannar bara að við handtókum hann
fyrst. Þarafleiðandi skjótum við hann fyrst.
L: Hann er okkar fangi núna.
S: Hann var okkar fangi áðuren hann ...
(með tilgerð) hvarf.
L: Þið verðið að passa betuf uppá fang-
ana ykkar.
S: Hann er óvinur Allra Þjóða.
L: Hann er óvinur (lítw snöggt í pappír-
ana) Mannkyns.
S: Við skjótum hann fyrst.
L: Nei við skjótum hann fyrst. (Verður
alltíeinu kumpánlegw:) Heyrðu, ég er með
tillögu: við skjótum hann saman, ég tel í
og allir skjóta, hvað segirðu um það?
S: (tortrygginn) Ég tel í og allir skjóta.
L: Nei ég tel.
S: Ég tel.
L: Nei, heyrðu mig nú, við komum hing-
að fyrst, ég tel.
S: Hann var okkar fangi fyrst, ég tel.
L: Nei! Ég tel!
F: Herrar mínir, herrar mínir! Þið ætlið
þó ekki að láta svona smá ágreining eyði-
leggja fyrir ykkur annars ágæta aftöku?
(Foríngjarnir horfa á hann með spwnar-
svip.) Einföldum vandamálum hæfa einfald-
ar lausnir, einfaldleikinn er dygð og á alls-
staðar við, einfaldleikinn . . .
S: Nóg! Þú hefur blaðrað nóg fyrir lifs-
tíð. Þessvegna ertu hér.
F: Ég er með tillögu að lausn á þessu
deilumáli ykkar.
L: Við höfum nógar lausnir sjálfir. (Þríf-
ur byssu úr belti sínu og hleypir af uppí
loftið.) Þetta er okkar lausn!
F: Svonasvona, mætti ég minna á að þið
ætluðuð að skjóta mig en ekki hverjir aðra.
Neinei, mín lausn er miklu betri, mín lausn
býr einmitt yfir þessum nauðsynlega ein-
faldleika sem allar góðar lausnir. ..
L: Út með það!
F: Ég tel.
Foringjamir líta hvor á annan.
S: (lyftir brúnum) Auðvitað látum við
hann telja, þetta er nú einusinni hans af-
taka!
L: Gott og vel, óvinur (lítw snöggt í
pappírana) Mannkyns telur í og allir skjóta.
Ágætt.
S: (við fangann) Eitthvað að lokum?
L: Já mætti bjóða hr. fanganum að láta
nokkur ódauðleg andlátsorð falla? (Þeir
hlæja dátt góða stund.)
Fanginn horfír þegjandi á foríngjana
skemmta sér uns þeir hætta og taka að
tvístíga vandræðalega.
S: Jæja?
F: Það væri þá helst þetta: Ég er einsog
vindurinn, enginn veit hvaðan hann kemur
eða hvert hann fer. En þið verðið mín varir
í hvert sinn sem ég strýk vanga ykkar. Það
sem fætt er af holdi mun deyja sem hold
en það sem fætt er af anda lifa að eilífu.
(Þangar andartak) Takk fyrir. (Hermenn-
imir klappa, nokkrír hrópa) Húrra! Bravó!
(Fanginn hneigii• höfuðið. Verður þvínæst
sti’angui* á svip, skipar:) Takið ykkur stöðu!
(Hermenn beggja sveita standa teinréttir.)
Hlaðið! (Þeir hlaða.) Miðið! (Þeir miða.
Kráka gargar í fjarska. Skyndilega myrkv-
ast sviðið, fáein andartök ríkir ógnþmngin
þögn. Síðan rödd fangans:) Skjótið! (Hávær
skothvellur kveður við.)
Fyrirgangur heyríst á sviðinu. Foríngj-
arnir æpa óskiljanlegar skipanir. Tramp í
hermannaklossum.
L: (hrópar) Er hann dauður?
S: (óðamála) Hvar er hann, hvar er helvít-
is maðurinn?
L: Hér er hann. Er það ekki?
Hraðw vængjasláttur heyríst fara yfír
salinn. Vindsveipw strýkst yfír bekkjar-
aðirnar. Ljósin í salnum blikka.
Tjaldið.
ÓLÖF JÓNSDÓTTIR
Heilsu-
brestur
Þegar húmskuggar
hverfulleikans
hylja gleðina
í geðinu
syngur sortinn
í sálinni
og hiistir veraldar
vafstrið
vandlega upp
í huganum
— þá hvín í heilsunni.
Þegar húmskuggar
hverfulleikans
hylja sortann
í sálinni
syngur gleðin
í geðinu
og kastar veraldar
vafstrinu
varlega burt
úr huganum
— þá hlakkar í heilsunni.
Vorkoma
Þyngsli íbrjóstinu burðast með,
breyting ekki’ í vændum
nema, að andinn og allt mitt geð
eigi það hjá bændum,
að krafsa í kærri fósturjörð,
kúaskít og gróðri.
En þannig var ég af Guði gjörð;
— gleymdi lífs í róðri.
Þyngslin í brjóstinu bráðna
senn,
bráðum kemst ég norður.
Heimkynnin faðma og fer þá
enn
fasið í réttar skorður.
Og mig hefur vorið vanið á;
verða einsog lækur
líðandi, skoppandi — skrifa þá
skáldsögur í bækur.
Höfundur er frá Akureyri en býr i Reykjavík.
JÓN THORODDSEN
Þagnarklisja
Þögnin er þrungin ómi,
þyrpast að dulin mögn.
Fjölmargt sem fyrr ei heyrðist
framkallar týnda sögn.
í árdaga íslenskrar heiðni
við ómælisdjúpa þögn,
svo máttu seggir merkja
samkennd við heilög rögn.
Samband við hæstan Heimdall
er heyrði frjósemismögn.
Því ymurinn allrar grósku
aðeins heyrist í þögn.
Miðnætursól
Sólin gljái■ gullbaugum
glitbólgin und augum,
litþöndum ljóstaugum
logar í náttlaugum.
Vökunótt virðist mér
vera sem ami þér,
sumarstai’f seint hvíld lér,
svefn með sér vetui• ber.
Höfundur er verkamaður og hefur lagt stund
á heimspeki.