Tíminn - 20.11.1966, Blaðsíða 7

Tíminn - 20.11.1966, Blaðsíða 7
SUNNTUAGUR 20. nóvember 1956 TÍMINN 19 Vlargt bendir nú til þÁm. úlilt ('iskifræðinga, að rányrkja sé nú stunduð á íislandsmiðum á mörg um helztu nytjafiskum okfear. Gæt- ir þar bæði áhrifa af veiðum út- lendinga og okkar sjáifra. í grein Jóns Jónssonar fiski- fræðings, sem birtist i tímaritinu Ægi 1. marz sl. er m.a. frá því skýrt, að fiskifræðingar íslenzkir og erlendir, hefðu nýlega ‘ komizt að þeirri niðurstöðu, að á tímabil- inu 1954—1964 hefði sóknin f fs- lenzka þorskstofninn aukizt um 87%, en heildaraflinn þó minnk að um 22%. Þetta segir mikia sögu. íslenzki síildansitofninn er einn ig talinn ofveiddur sbr. þá stað- reynd, að síldveiðar fyrir S- Vesturlandi hafa brugðizt 2—3 siðustu árin. í ársskýrislu Sildarverksmiðja Riíkisins fyrir árið 1965 birt- ist yfirlit Jakobs Jakotossonar fiski fræðings um hundraðlslhluta ís- ienzka síldarstofnsins (og þess norska líka) í síldveiðunum fyrir norðan og austan síðustu árin. Yfirlitið er þannig: Ár ísl. síldarst. norski síldarst. 1962 53% 47% 1963 29% 71% 1964 13% 87% 1965 6,5% 93,5% Þessar staðreyndir segja sína sogu. Ríikísstjórnin þarf að taka upp einbeitta baráttu fyrir stækkun fiskveiðilandhelginnar, eins og lofað var af hennar hálfu, þegar landJhelgissamningurinn var gerð- ur við Breta 1961. Á því er nú fyllsta þörf og því skal ekki trú- að, að fiskveiðiþjóðir, sem hags- muni hafa á íslandsmiðum séu svo skammsýnar á eiginn hag, að þær \vilji eiga þátt í að eyðiteggja fiski miðin hér með rányrkju. En við verðum bara að hafa forystuna um að vara nægilega við í tima. Á meðan ófær.t telst- að stækka fisfcvieiðilandhelgina, má grípa * til friðunaraðgerða, svo sem þess að friða uppeldisstöðvar ókynþroska, fisks bæði innan og utan land- helgi. Stækkun möskva veiðar- -færa kemur og til greina. En ekkert af þessu gerist ef ríkisstjórnin heldur að sér hönd- unum og aðhefst ekkert í þessum efnum. Þessi mál öll varða fleiri þjóðir en okfcur og því þarf að vinna nauðsynlegum aðgerðum fylgis með því að skírskota til þeirra sameiginlegu hagsmuna, þjóðanna, er fslandsmið stunda að fiskistofnunum verði ekki og færa sem beztar Gert að aflanum. gaumgæfilega áður en afstaða er tekin til þessa máls. f fyrsta lagi. Er skynsamlegt og hagfcvæmt að auka ennþá áj sóknina innan landhelginnar i þáj innan landhelginnar spilli fyrir frekari útfærslu hennar eða tak mörkuðum friðunanaðgerðum, af okkar hálfu? í þriðja lagi. Mynda auknar veiðiheimiidir til botnvörpuveiða um miðum og að nokkru leyti um sömu markaðina eins og t.d. um ísfiskmaTfcaðinn í Bretlandi og Þýzkalandi. Öll breyting á sam- keppnisaðstöðunni okkur í vil, með tilliti til veiðanna mætir mikilli andspymu frá eigendum og skip- sönnur á að! eða bjarga rekstri togara og báta eytt fjárhagslega? í fjórða lagi. Hvernig innan landhelgi leysa einhver | yerjum þessara togara og þeir hafa meiri háttar' vandamál t d. bæta; sín áhrif hjá ríkisstjórnum landa úr hráefnisskorti frystihúsanna j sinna. Þetta fengum við að reyna ár- ið 1958 og síðar eftir að við færð- um fiskveiðilanghelgina út í 12 sjómílur. Að þessu leytinu giidir allt öðru verður hættan sé nú til staðar. Hér májþað hafsvæði í kringum landið, engan tima missa, ef illa á ekki jsem við höfum einir lögsögu á, \ m.£u:m tótana ^ augljósum ástæð að fara. . nytjað sem hagkvæmast, miðað við ^ ! aðstæður og þann fiskiskipaflota, um þriðju spuminguna vUdi, Mýting miðanna Að undanförnu hafa nokkrar umræður spunnizt út af þvl hvort leyfa ætti auknar togveiðar í land helgi. EðlUegt er, að þessi spur-i- ing rísi nú. Bæði sökum hráefna skorts frystihúsanna, lélegrar af komu báta og togara og matina- leysis á veiðifiotanum. Samkvæmt gUdandi lögum er íslenzkum skipum leyft að veiða með botnvörpu og flotvörpu á viss um svæðum og tímabilum allt inn að 4 sjómílna fiskveiðilandhelgi, eins og hún var ákveðin 1952. Auk þess er skv. 1. nr. 40 9. júní 1960 heimiluð dragnótaveiði und- ir vísindalegu eftirliti innan 4 sjó- míina markanna á vissum svæðum. Af þessu er ljóst, að í gildi eru víðtækar undanþágur um botm vörnuveiði innan 12 mUna fisk- veiðilandhelginnar. Spurningin er því sú. hvort hagkvæmt sé miðað við "úverandi aðstæður, að auka þessar undanþágur ennþá meir. Mér sýnist, að nokkrar megin- spurningar rísi, sem athuga þurfi j sem er fyrir hendi? j Þessar og fleiri spumingar risa. j Ég ætla að reyna að svara þess- j um spurningum í sömu röð og ! þær eru fram settar: Útilokað tel ég, að auka sókn- ina í þá fisfcistofna, sem þegar eni fullnytjaðir. Slíkt væri eink- til frystingar: ég segja það, að fullkomið vafa- mál er hvort auknar togveiðar, innan landhelginnar geti b-Ett ur hráefnisskorti frystihúsanna, svo að verulega niuni um. Af heildarafla togaranna þrjú undanfarin ár hefur þessi huidr- aðshluti gengið til frystihásanna ar óskynsamlegt og slægi raunar ÖU vopn úr hendi okkar í barátt- unni við útlendinga um friðunar- aðgerðir til verndar fiskistofnun- um. Hitt kæmi til mála og þarf að athugast vel, hvort aðrar veiðiað- ferðir en tíðkast séu hagkvæmari til að ná svipuðum afla. Margir telja, netaveiði og veið, í þroska- nót óæskilega margra htuta vegna. Spuming væri, hvort takmarka ætti þær eitthvað og leyfa t-d. bátun- um tilsvarandi aukningu á veið- um með botnvörpu. Um auknar botnvörpuveiðar í landhelgi vil ég greina á milli fiski bátanna annars vegar og togar anna hins vegar, af því að það sama á ekki við í báðum tilfell- um. Ég held þannig, að aukinn réttur til togveiða fyrir togarana, Árið 1363 gengu 35,8% af tog- arafiski til frystingar. Árið 1964 gengu 33,4% af tog- arafiski til frystingar. Árið 1965 gengu 40,7% af tog- arafiski til frystingar. Heildarmagn útfluttra boifisks- flaka þessi árin var þessi: Árið tonn þar af úr togfsk 1963 45.124 9.021 1964 46,357 7,594 1965 46.760 10.494 Af framan greindu má sjá, að rúmlega þriðjungur af afla tog- aranna hefur gengið til frysti- húsanna, þessi árin. Hitt hefur að mestu verið selt ísvarið og óunn- ið á erlendan markað. Ennfrem- ur að af heildarmagni fyrstra flaka er hráefni frá togurunum rúm Framhald á bls. 22. ÞÁTTUR KIRKJUNNAR innan landlhelginnar myndi tor- velda okkur frekari útfænslu henn ar mikiu meira en þóttt minni bát- unum væri veiittur aukinn' rétíur í þeim efnum- , . ,. . . ■ Þetta stafar af því, að togarar fiskistofna sem telja ma seiun-‘ (kkar eru sambærileg skip og þau legt, að séu þegar ofveiddir? jsem Englendingar Þjóðverjar o.fL í öðru lagi. Er hætta á þvr, að j senda til veiða á íslandsmið. Þeir aukinn réttur til botavörpuveiða keppa þar um veiðina á svipuð- Skipulagt starf i söfnuðunum Messumar einar hæfa ekki hugum fólfcsins lengur. Hafa fcannski aldrei geri; það. Og auk þess eru þær mjög mis- jafnar að andafct og andlegri auðlegð. Áður voru messugjörð ir sérstaklega í sveitum nær hið eina, sem syalaði félags- þörf fólksins. Nú em þúsund tækifæri fyrir eitt þá til að finn ast, talast við, sýna sig og sjá aðra. Og komi fólkið ekki til kirkjunnar verður kirfcján að koma til þess. þann hluta vegarins í kirkju málum á braut guðsríkis eiga safnaðarfélögin að annast, þau geta það, jafnvel þótt þau geri Iþað ekki. Enginn hópur fólks, og sízt stórir hópar geta unn- ið saman ám þess að einstafcl- ingarnir kynnist nokfcuð per- sónulega. Stórir, fjölmennir söfnuðir verða lífct og fcviksandur, til að byggja á alis konar memningar- samtök, ef fólkið kynnist etoki. Þess vegna geta söfnuðir til dæmis í sveitum og sjávar- plóssum unnið félagsleg afrek til dæmis í byggingarmálum og líknanstarfi, þótt þar séu nokkrir tugir eða kannski hundr að manns mótí þusundum í borg þar sem ekki er hægt að láta söfnuð gera nokkurn skap aðan hlut vegna samtakaleysis. Kvenfélög og bræðrafélög sjá um kynninguna, sem aftur verður hornsteinn þeirrar háll ar safnaðarstarfsins, sem þarf að teygja sig inn í himininn, sem svo má orða í líkingu. En barnastarf og æskulýðsfé lög sjá um að kynni bernsk- unnar, sem' oftast eru mikil í fjöbnenni, t.d. í skólunum, rofni etoki, heldur haldist ein- Imitt á vegum hins kirkjulega. En kvenfélög og bræðrafélög halda otftast fundi aðeins einu sinni í mánuði. Það er of lítið til kymningar, þótt það geti nægt til samtaka og samstarfs, ef vel er stjórnað. Þess vegna þurfa félögin að hafa starfsnefndir eða fram- tovæmdastjóra sem ásamt presti eða í nánu samstarfi við hann skipuleggur og undir- býr almennar samkomur og kynningarfcvöld í heimili safn- aðarins. Þetta ge'ta verið venju legar samkomur með ræðum, er indaflutningi, myndasýning um og söng tffl fræðslu og skemmtunar. En þá þarf að hafa löng kaffihlé og heppi- lega borðaröðun, svo að fóikið geti talað saman, og blandað geði. Þess vegna má dagskrá slíkra kvölda ekki vera of löng . eða þung. Ennfremur mó hafa félags- vist og'jafnvel dans, ef svo ber undir. En það verður að vera íburðarlaust, og líkt og af gleðfflegri núðsyn, og affltaf í nokkuð takmörkuðum ramma félagslegra kynna tffl að bægja frá óheppfflegum atvfflcum og óheppilegu fólki, sem því mið- ur vffll nota sér tækifæri til skemmtunar á ódýran hátt. En í safnaðarheimili verður að ríkja alger reglusemi, og sá andi bindindis og hreinleika, sem samboðinn er kirkju Krists og þeirri hreinu gleði og friði, sem hann vildi veita hverri sái. Þess vegna getur vandinn við safnaðarstarfið verið mestur, þar sem hann sýnist minnstur, einmitt við það að skemmta fólkinu á hversdags legan hátt. En hinu má kirkj an heldur ekki gleyma, að ætti hún að koma til fólksins, þá verður hún líka að taka þátt í óstoum þess til gleði og skemmtana. Hún verður að skilja skemmtanaþörf einkum æskunnar. Hún má ekkert mannlegt láita sér óviðkom- andi. Hún ætti öllum öðrum fremur að kenna fólki að skemmta sér á prúðmannleg- an hótt, og taka virkan þátt í starfi bindindissamtaka og áfengisfræðslu til að hamia gegn þeim voða, sem verstur er á vegum þjóðarinnar, þeim voða, sem eyðileggur svo mik- ið af þeim vorgróðri menning- ar og guðsríkis, sem sáð er ] kirkjunum. Kirfcjan verður að berjast gegn illgresinu þar sem það sprettur örast. Og það verð- ur ekki eingöngu gjört íneð aðfinnslum og vandlætinguro, heldur með markvissu skipu- lögðu starfi og fórnum til úr- bóta. „Dansið eins og börti, þá dansa ég með ykku>‘.“ er sagt^ að Lúther hafi orðað það, sem hann vildi í skemmtanastarfi kirkjunnar, það gætti verið eintounnarorð þessa þáttar í framsókn hennar tii fólksins enn í dag. Einmitt þess vegna ættu söfnuðir að hafá bamastúkur með í sínu skipulagða félags- starfi. Þar er byrjun þess, sem þarf að sá og upp þarf að vaxa í fögru skeinmtanalifi. En vissu'lega er það líka vandi. Of þunglamaleg skemmtistarf- semi og langir fundir geta verk að öfugt við tfflgang sinn ó óþolinmóðar bamssaMr. Siða- starf stúlknanna má ekki taka svo alvarlega, að það eyðtleggi uppskeruna og áhugann. Eramkvæmdanefnd eða sam- fstrafsnefnd safnaðaxtfélaganna þartf því að vera vakandi yfir öllum þessum þáttum. Þar má aldrei slaka á, enginn missa vöku sinnar. Kynningarkvöld- in að vetrinum, smáskemmti- ferðir á sumrin verða alltaf ^ð skapa eitthvað, sem hlakkað er til og talað er um. En samt má þetta aldrei verða annað en tæki til að laða fólkið til Krists og kirkju hans, efla með því þann anda kær- leiks og góðvödar, sem guðs- rfflrið þarf til vaxtar, eins og gróður vorsins dögg og sóL Þess vegna ætti jafnan að líta á guðsþjónustumar sjálf- ar sem aðalatriði. Þær, eru skrúðblómstur hins kirkju- lega gróanda. asamt þeim ifflm arstörfum, sem unnið er að bæði ljóst og leynt á vefþjm hvers safnaðai-. AMar samkomur í safnaðar- heimffli, öffl ferðalög á vegum safnaðar ættu pví ;.ð enda með stuttri samverustund í kirkj- Framhald á bls. 23. /

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.